Żydowskiej historii jedzenia, miejskim kibucom i potrawom opartym na świeżych lokalnych składnikach poświęcony jest 6. Festiwal Żydowskiego Jedzenia, który odbywać się będzie od 27 września do 1 października w Muzeum POLIN i w całej Warszawie.
„Podczas festiwalu, którego hasłem jest ZIEMIA, porozmawiamy o rolnictwie miejskim, plonach miasta i jego okolic. Poszukamy ekologicznych związków między żywnością a jej sezonowością i lokalną uprawą. Zadomowimy się kulinarnie i usiądziemy przy stołach w warszawskich barach mlecznych, na targach żywności i na Nocnym Markecie. TISZ rozgości się tradycyjnie w swoim macierzystym muzeum, ale i rozsmakuje w całej Warszawie – od rana do późnej nocy” – poinformowała PAP Olga Gawerska, z biura prasowego Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Tisz w języku jidysz oznacza stół; w tradycji żydowskiej jest to też radosny czas spędzony na jedzeniu, piciu, śpiewie i rozmowach przy wspólnym stole.
„Motyw ZIEMI, do którego odwołujemy się w tym roku, zwraca naszą uwagę ku naturze, klimatowi i planecie, na której żyjemy, czyli wszystkim tym elementom, od których tak bardzo zależymy w naszym codziennym funkcjonowaniu” – mówi Magdalena Maślak, inicjatorka i kuratorka Tisz Festiwalu.
„Ten bliski związek przejawia się w pełni właśnie w jedzeniu – co i kiedy jemy oraz skąd pochodzi nasza żywność – zauważa kuratorka. „W tegorocznej edycji festiwalu, o lokalnej różnorodności i odpowiedzialności kulinarnej opowiedzą nam wyjątkowi goście z Izraela, ale też zanurzymy się w nasze najbliższe otoczenie. Odwiedzimy zarówno targi i miejskie ogrody uprawne, będziemy też poszukiwać dzikiego jedzenia w lasach i na łąkach. Przypomnimy także żydowskich pionierów doskonalących się w uprawie roślin w kibucach, a także zaprosimy gości do naszej zielonej, wypełnionej roślinnością kuczki. Kuczkę, czyli świąteczny szałas postawiamy z okazji rozpoczynającego się w tym czasie święta Sukot zwanego też świętem szałasów” – zapowiada Magdalena Maślak.
W ramach festiwalu po raz pierwszy w Polsce zostanie zaprezentowana kuchnia nomadów – Nomads Kitchen.
Tegoroczne hasło festiwalu ZIEMIA podkreśla – zdaniem organizatorów wydarzenia – związek między żywnością a zrównoważonym rozwojem i odpowiedzialnością klimatyczną. Świat różnorodnych potraw opartych wyłącznie na świeżych, sezonowych składnikach, odsłonią w tym roku niezwykli goście.
Efektem współpracy z Foodish, działem kulinarnym Muzeum ANU w Tel Awiwie, będzie wizyta w Warszawie znakomitych szefów kuchni; Dafi Kremer, Hananel Edri i Guy Bajour z kolektywu Nomads Kitchen. „Zaprezentują izraelskie jedzenie, jakiego w Polsce nie znamy” – zapewnia kuratorka.
Z okazji festiwalu Muzeum POLIN przygotowało nową ścieżkę kulinarną po stałej wystawie „1000 lat historii Żydów Polskich”, połączoną z degustacją potraw kuchni żydowskiej.
Dzięki zaprzyjaźnionym instytucjom uczestnicy festiwalowych wydarzeń zaproszeni będą na spacery kulinarne po Warszawie – tej dawnej żydowskiej i współczesnej, gdzie nadal mieszają się różne języki, smaki i zapachy.
„Wspólnie z Muzeum Warszawy odwiedzimy +Alfę+, dawną fabrykę czekolady. Przekonamy się również, że +Warszawa to też ogród+. Z Muzeum Narodowym w Warszawie będziemy badać +religię w kuchni i kuchnię religijną+. W Fabryce Norblina dowiemy się, czym była +koszerna elegancja+, a razem z Muzeum Sztuki Nowoczesnej zorganizujemy +Międzykulturowy piknik+, gdzie wspólne gotowanie i jedzenie będzie okazją, aby nawiązać nowe znajomości i przekonać się, co nas łączy, a co pysznie różni” – charakteryzuje tę część programu festiwalu Olga Gawerska.
Festiwal odbywać się będzie przy wspólnym stole od rana do wieczora w całej Warszawie. Goście festiwalu zostaną zaproszeni na wspólne śniadanie, poprzedzone spacerem z przewodnikiem po lokalnym warszawskim targu. Wieczorem po wizycie na targu odbędzie się spotkanie ze znawcami zielarstwa z Puszczy Knyszyńskiej, którzy opowiedzą, jak rozpoznawać, zbierać i przyrządzać zioła oraz rośliny leśne i łąkowe. A w piątkowy wieczór w holu muzeum odbędzie się szabatowa kolacja z wyjątkowym, sezonowym menu i winami dobranymi przez sommelierkę, Joannę Ciborowską-Sánchez.
Tradycyjnie już będzie można spróbować żydowskich potraw po sąsiedzku, blisko domu, w lokalnych barach mlecznych, które na ten jeden tydzień rozszerzą swoje menu o swoją wersję w jidysz (lista barów, które dołączyły do festiwalu jest dostępna na stronie www.polin.pl).
Premierowo Muzeum POLIN zagości kulinarnie także na specjalnej – z okazji Tisz Festiwalu – edycji popularnego Nocnego Marketu, jednej z największych kulinarnych przestrzeni Warszawy. Przez trzy dni, od piątku do niedzieli, wybrani wystawcy przygotują specjalne wersje potraw kuchni żydowskich z różnych zakątków świata. Zorganizowane też będzie oddzielne stoisko Muzeum POLIN we współpracy z Bazą Inclusive.
A muranowskim, polinowym gościom, polecana jest wizyta w muzealnej restauracji „Warsze” która przygotowała specjalne menu degustacyjne.
Informacje o programie Tisz Festiwalu Żydowskiego Jedzenia znajdują się na stronie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Tisz Festiwal jest laureatem Nagrody Dziedzictwa Europejskiego Europa Nostra 2022. W tym roku wydarzenia festiwalu będą częścią Europejskich Dni Kultury Żydowskiej. (PAP)
Autorka: Anna Bernat
abe/ dki/