Obraz Juliana Fałata „Zaślubiny Polski z morzem” od dziś zdobi wnętrze Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
Julian Fałat to jeden z najwybitniejszych malarzy polskich z przełomu XIX i XX wieku, stąd poruszenie, jakie wzbudził zakup przez NMM jego obrazu jest w pełni zrozumiałe. – Dołączając do swej kolekcji „Zaślubiny Polski z morzem” nasze muzeum wzbogaciło się o dzieło wyjątkowe – zapewnia dr inż. Jerzy Litwin, dyrektor NMM w Gdańsku. – Dziś przywracamy kulturze narodowej obraz długo pozostający w zapomnieniu, a który – z uwagi na rangę autora i przedstawioną tematykę – jest zabytkiem najwyższej próby. Jesteśmy bardzo szczęśliwi, że po wielu miesiącach żmudnych prac konserwatorskich możemy zaprezentować dzieło gościom muzeum. Obraz Fałata przez wiele dziesięcioleci pozostawał w zapomnieniu – znajdował się w rękach prywatnych, nie pojawiał się na wystawach i nie był znane szerszej publiczności.
W publikacjach poświęconych twórczości Fałata widnieją jedynie suche wzmianki, że spod pędzla artysty wyszło dzieło poświęcone wydarzeniu, jakie miało miejsce 10 lutego 1920 r. w Pucku. Nic jednak nie wspominano o technice, skali ani losach malowidła. Dlatego kiedy w czerwcu 2015 r. pojawiło się ono w ofercie jednego ze stołecznych domów aukcyjnych, muzeum podjęło energiczne starania o pozyskanie go do zbiorów, co udało się dzięki dotacji celowej przyznanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Monumentalna kompozycja (260×131 cm) przedstawia widziane od strony morza zamarznięte wody zatoki, nabrzeża w porcie w Pucku i zebranych tam uczestników uroczystości: dostojników cywilnych i wojskowych, oddziały kawalerii i tłum cywilów. Ponad zgromadzonymi powiewa biało-czerwona flaga. Całą scenę zdają się obserwować wyłaniające się z wody na pierwszym planie mityczne bóstwa morskie – Neptun i Salacja. – Pomimo akcentów symbolicznych obraz wiernie odzwierciedla rzeczywisty przebieg uroczystości Zaślubin – zauważa Liliana Giełdon, kierownik Działu Sztuki Marynistycznej NMM, podkreślając, że fakt, iż Julian Fałat osobiście uczestniczył w wydarzeniu, przydaje obrazowi szczególnych walorów dokumentalnych i historycznych. – Artysta towarzyszył generałowi Józefowi Hallerowi w podróży koleją z Torunia na Wybrzeże, a także stworzył dyplom upamiętniający Zaślubiny. Obraz został zakupiony za ponad 100 tys. zł. Przeszedł zabiegi konserwatorskie i obecnie jest prezentowany w Galerii Morskiej NMM obok dzieł mistrzów holenderskich i późniejsztch marynistów tej klasy, co Iwan Ajwazowski.
Marek Adamkowicz (aip), Fot. Piotr Hukało