Komisja Europejska przyjęła w czwartek porozumienie partnerskie z Węgrami, które otwiera drogę do 22 mld euro w ramach polityki spójności na lata 2021-2027. Wypłaty pieniędzy są jednak obwarowane warunkami.
Według oświadczenia opublikowanego przez KE umowa zawiera szczegółowy plan działania mający na celu m.in. poprawę zdolności administracyjnych Węgier i sprostanie wyzwaniom takim jak przejrzystość i konkurencja w zamówieniach publicznych, zapobieganie korupcji czy nadużycia finansowe i konflikt interesów.
Porozumienie przewiduje m.in. przeznaczenie 6,7 mld euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFFR) na poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych i prywatnych oraz zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Z kolei 250 mln euro z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (JTF) ma zostać przeznaczone na wsparcie regionów dotkniętych wycofywaniem węgla i wygaszaniem pracy ostatniej działającej na Węgrzech elektrowni węglowej Matra na północy kraju.
KE poinformowała też, że 4,3 mld euro będzie przeznaczone na wsparcie inteligentnej transformacji gospodarczej kraju i na regionalne połączenia teleinformatyczne, 1,5 mld euro będzie zainwestowane w infrastrukturę i najnowocześniejszy sprzęt badawczy, a 1,7 mld euro na modernizację krajowej infrastruktury transportowej w ramach sieci TEN-T. Z kolei 5,3 mld euro ma zostać przeznaczone na „dostęp do rynku pracy, do wysokiej jakości edukacji oraz integrację grup w niekorzystnej sytuacji, w tym Romów”.
Ponadto 1,8 mld euro będzie przekazane na finansowanie systemu edukacji, m.in. „w celu zwiększenia atrakcyjności zawodu nauczyciela”, co ma istotne znaczenie w związku z trwającymi od kilku miesięcy na Węgrzech strajkami nauczycieli, domagających się podwyżek.
Jednak wypłaty środków Komisja Europejska uzależnia od spełnienia przez Węgry określonych warunków, do których Budapeszt zobowiązał się m.in. w ramach negocjacji nad krajowym planem odbudowy. Ponadto KE wspomina w oświadczeniu o konieczności wypełnienia przez Węgry warunków dotyczących Karty Praw Podstawowych, w tym w zakresie wymiaru sprawiedliwości.
„Komisja Europejska uważa, że horyzontalny warunek dotyczący Karty Praw Podstawowych nie jest jeszcze spełniony. Oznacza to, że Komisja Europejska nie może zwrócić wydatków. Będziemy nadal współpracować z władzami Węgier, aby przezwyciężyć tę sytuację” – powiedziała Elisa Ferreira, komisarz UE ds. spójności i reform, cytowana przez agencję Reutera.
Podpisana umowa szczegółowo określa sposób wydawania pieniędzy przeznaczonych dla Węgier w ramach polityki spójności. Środki te mają na celu wyrównanie poziomu życia między najbogatszymi i najbiedniejszymi członkami wspólnoty; wypłacane są głównie jako zwrot pieniędzy wydanych na uzgodnione cele przez poszczególne rządy.
Umowa partnerska z Węgrami jest ostatnią z przyjętych przez KE umów tego rodzaju z 27 państwami członkowskimi.
Marcin Furdyna (PAP)
mrf/ tebe/