16 lutego
47 dzień roku.
Słońce w znaku Wodnika wzeszło o 6.51, zajdzie o 16.51.
Dzień będzie trwał 10 godzin.
Imieniny obchodzą: Bernard, Daniel, Danuta, Izaak, Jeremiasz, Julianna i Szymon.
Kalendarium historyczne:
1517 – Zmarła Elżbieta III, królewna polska, córka Kazimierza Jagiellończyka, żona Fryderyka II, księcia legnickiego. (ur. 1483)
1620 – Urodził się Fryderyk Wilhelm, zwany Wielkim Elektorem, elektor brandenburski i książę Prus, twórca scentralizowanego państwa ze stałą armią, w 1657 roku uniezależnił Prusy Książęce od Polski. (zm. 09.05.1688)
1665 – W Sokołówce koło Lwowa zmarł wskutek ran bitewnych hetman polny koronny Stefan Czarniecki, uczestnik wyprawy Władysława IV na Smoleńsk, bohater wojny ze Szwedami, pogromca armii kozacko-rosyjskiej pod Połonką i Lachowiczami. (ur. 1599)
1731 – Urodził się Marcello Bacciarelli, nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, kierownik szkoły malarskiej Malarni na Zamku Królewskim, dyrektor generalny królewskich budowli. Autor reprezentacyjnych portretów króla oraz osób z jego otoczenia. (zm. 05.01.1818) 285 rocznica
1740 – Urodził się Giambattista Bodoni, włoski grawer, drukarz i wydawca. Stworzył ponad trzysta wzorów pisma, między innymi łacińskie, greckie, orientalne, a wśród nich własną czcionkę, zwaną bodoni, która przyjęła się w całej Europie. (zm. 29.11.1813)
1758 – Urodził się Julian Ursyn Niemcewicz, pisarz i działacz Stronnictwa Patriotycznego, poseł na Sejm. Podczas Insurekcji – sekretarz Tadeusza Kościuszki. Był prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Autor: wierszy – „Śpiewy historyczne”, utworów scenicznych, jak – „Powrót posła” i „Kazimierz Wielki”, pamiętników. Zmarł na emigracji w Paryżu, 21 maja 1841 roku.
1816 – Z inicjatywy Stanisława Staszica w Kielcach utworzono Szkołę Akademiczno-Górniczą. Jej zadaniem było kształcenie kadry technicznej dla rozwijającego się w Zagłębiu Staropolskim górnictwa metali. Absolwenci po ukończeniu szkoły zdobywali zawód inżyniera w dziedzinie hutnictwa, odlewnictwa lub mechaniki. Szkoła istniała do 1826 roku. 200 rocznica
1821 – Urodził się Józef Kenig, dziennikarz, publicysta, krytyk teatralny i sztuk pięknych, wieloletni redaktor naczelny „Gazety Warszawskiej”. W 1896 roku wydał broszurę „Sprawa chińsko-japońska i dwa odczyty”, w której podsumował mijający wiek XIX. Tekst ten uznano za jedną z ważniejszych prac dotyczących XIX stulecia. (zm. 13.03.1900) 195 rocznica
1822 – Urodził się sir Francis Galton, angielski podróżnik, przyrodnik, antropolog, eugenik i lekarz, prekursor badań nad inteligencją. Opracował metody statystyczne do badania rozsiewu uzdolnień w populacjach, wprowadził pojęcia testu i testu umysłowego. Pierwszy posłużył się odciskami linii papilarnych do identyfikacji osób. (zm. 17.01.1911)
1831 – Urodził się Nikołaj Leskow, rosyjski pisarz. W jego twórczości było widać wpływ Tołstoja. Pisał moralizujące przypowieści, oparte na motywach apokryfów i legend, na przykład: „Kuglarz Pamfalon”, „Pielgrzym urzeczony”, „Zajęcze legowisko”. Jego utwory na język polski przekładali między innymi Julian Tuwim, Mieczysław Jastrun i Seweryn Pollak. (zm. 05.03.1895) 185 rocznica
1833 – Urodził się Józef Szermentowski, malarz, przedstawiciel polskiego realizmu XIX wieku. Malował widoki okolic nadwiślańskich i świętokrzyskich, motywy górskie, parkowe, leśne oraz sceny z życia wsi i małych miast. Jako pierwszy polski pejzażysta studiował naturę z uwzględnieniem czynników światła i cienia. Od 1860 roku przebywał w Paryżu. (zm. 06.09.1876)
1837 – Zmarł Gottfried Treviranus, niemiecki przyrodnik, filozof i lekarz. Prowadził badania nad anatomią bezkręgowców. Bbadał budowę układu nerwowego. W doświadczeniach wprowadził metody mikroskopowe i eksperymentalne. Był twórcą terminu biologia, niezależnie od Jeana-Baptiste Lamarcka. Głosił zdolność organizmów do zmian pod wpływem środowiska zewnętrznego. (ur. 04.02.1776)
1848 – Odbył się ostatni koncert Fryderyka Chopina w Paryżu.
1852 – Urodził się Charles Taze Russel, amerykański kaznodzieja i reformator religijny, twórca ruchu Badaczy Pisma Świętego, zwanych potocznie świadkami Jehowy. Jego dzieło w sześciu tomach „Studies in the Scripture” zostało przetłumaczone na 35 języków. Od 1879 roku ukazuje się czasopismo „Strażnica”, wokół którego skupiają się Badacze Pisma Świętego w różnych krajach. (zm. 31.10.1916)
1854 – Pierwsze wykonanie opery „Halka” Stanisława Moniuszki w Wilnie.
1868 -Urodził się Wilhelm Schmidt, austriacki językoznawca, religioznawca i etnolog. Jego główną pasją była lingwistyka. Badał języki Południowej Azji, Oceanii i Australii. Udowodnił, że języki mon-khmerskie mają wewnętrzne powiązania z innymi językami mórz południowych, co było wówczas jednym z ważniejszych odkryć na polu lingwistyki. Zmarł 10 lutego 1954 roku.
1884 -Urodził się Robert Flaherty, amerykański reżyser i operator filmowy, pionier filmu dokumentalnego, twórca między innymi obrazów – „Nanuk Eskimos”, „Człowiek z Aran”. (zm. 23.07.1951)
1893 – Urodził się Michaił Tuchaczewski, radziecki dowódca wojskowy, marszałek ZSRR. W 1920 roku stał na czele armii mającej dokonać podboju Polski i dowodził Armią Czerwoną w Bitwie Warszawskiej. W 1937 roku wraz z grupą innych wysokich oficerów został oskarżony o spisek przeciwko Józefowi Stalinowi. Stracony 12 czerwca 1937 roku.
1897 – Urodził się Jan Cybis, malarz, pedagog, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Tworzył głównie pejzaże i martwe natury. W okresie powojennym uprawiał, obok techniki olejnej, akwarelę i rysunek. Do jego ważniejszych prac należą: „Bukiet i waza”, „Gdańsk”, „Kwiaty w kielichu”, „Młyn w Sufczynie”. W 1973 roku Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków ustanowił doroczną nagrodę jego imienia w dziedzinie malarstwa. (zm. 13.12.1972)
1907 – Urodził się Giosue Carducci, włoski poeta i krytyk literacki, profesor uniwersytetu w Pizie i w Bolonii, przeciwnik romantyzmu, nawiązywał do tradycji antycznej. Laureat literackiego Nobla w 1906 roku. W Polsce ukazały się jedynie jego pojedyncze wiersze oraz tomik „Ody barbarzyńskie”. (ur. 1835)
1918 – Proklamowanie niepodległości Litwy. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.
1919 – W Trewirze podpisano układ rozejmowy między państwami Ententy a Niemcami, w którym między innymi zakazywał działań wojennych przeciwko Polsce. Tym samym zakończyło się powstanie wielkopolskie.
1919 -Urodziła się Natalia Rolleczek, pisarka. Autorka sztuk scenicznych dla dzieci i młodzieży: „W dalekim kraju, w Nowej Zelandii”, „Gabriel ma skrzydła”, „Lepszy gatunek”, a także powieści: „Drewniany różaniec”, „Selene, córka Kleopatry”, „Gang panny Teodory”, „Trzy córki króla”. Jej powieść „Kochana rodzinka i ja” została w 1976 roku uznana za najpopularniejszą przez czytelników „Płomyka”.
1929 – Urodził się Kazimierz Kutz, reżyser teatralny i filmowy. Twórca ponad 20 obrazów, między innymi „Upał”, „Skok”, „Pułkownik Kwiatkowski”, „Sława i chwała”, „Straszny sen Dzidziusia Górkiewicza”, a także filmów o Śląsku: „Sól ziemi czarnej”, „Paciorki jednego różańca”, „Perła w koronie”, „Śmierć jak kromka chleba”. Senator IV, V, VI I VIII kadencji i poseł na Sejm VI kadencji.
1923 – Urodziła się Zofia Artymowska, malarka, pedagog. Pracowała przy polichromii odbudowywanych kamieniczek Starego i Nowego Miasta. Tworzyła malarstwo abstrakcyjne, o silnie zaakcentowanej konstrukcji. Założycielka wraz z mężem fundacji Promocja Polskiej Sztuki Wizualnej”. Zmarła w 2000 roku.
1923 -Brytyjski archeolog Howard Carter otworzył w Dolinie Królów w Egipcie komorę grobową faraona Tutenchamona.
1926 – Urodził się Kazimierz Brusikiewicz, aktor, związany ze scenami: Poznania – Teatr Polski, Warszawy – Teatr Buffo i Syrena, Katowic – Teatr Śląski. Ogromną popularność przyniosła mu postać Malinowskiego w radiowym „Podwieczorku przy mikrofonie”. Występował również w filmach, między innymi: „Skarb”, „Irena do domu”, „Klub kawalerów”. (zm. 04.01.1989) 90 rocznica
1926 – Urodził się John Schlesinger, brytyjski reżyser filmowy, epizodycznie aktor. Znany z takich dzieł, jak: „Darling”, „Nocny kowboj”, „Dzień szarańczy”, „Maratończyk”. Za reżyserię „Nocnego kowboja” otrzymał statuetkę Oscara. (zm. 25.07.2003) 90 rocznica
1935 – Urodził się Sonny Bono, amerykański wokalista, kompozytor, autor tekstów. Wraz ze swoją żoną Cher tworzyli w latach 70. duet Sonny and Cher, a ich największym przebojem była piosenka „I Got You Babe”. (zg. 05.01.1998)
1939 – Urodził się Czesław Niemen, właściwe nazwisko Czesław Wydrzycki, piosenkarz i kompozytor, multiinstrumentalista. Występował w grupie Niebiesko-Czarni, założył własny zespół Akwarele. Pisma muzyczne „Non Stop” oraz „Jazz Forum” uznały go za najlepszego i najpopularniejszego wokalistę polskiego w latach 1964 -1980. Jego piosenka „Dziwny jest ten świat” z 1967 roku stała się manifestem pokolenia. (zm. 17.01.2004)
1941 – W nocy z 15 na 16 lutego na teren okupowanej Polski zrzucono pierwszych Cichociemnych, przeszkolonych w Audley koło Stafford. Zrzut nastąpił w Dębowcu w powiecie cieszyńskim. 75 rocznica
1941 – (Podawany jest również rok 1942.) Urodził się Kim Dzong Il, przywódca Korei Północnej w latach 1994 – 2011, następca swego ojca, założyciela Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej Kim Ir Sena, po jego śmierci w 1994 roku. Sekretarz generalny Partii Pracy Korei, przewodniczący Narodowej Komisji Obrony, a także marszałek i dowódca Koreańskiej Armii Ludowej. (zm. 17.12.2011) 75 rocznica
1945 – W Poznaniu ukazał się pierwszy numer dziennika „Głos Wielkopolski”, w nakładzie trzech tysięcy egzemplarzy. Tytuł gazety wymyślił Józef Szulczyński, przedwojenny dziennikarz prasy kupieckiej. Redaktorem naczelnym dziennika jest Adam Pawłowski.
1947 – Reaktywowano Polski Pen-Club. Prezesem został Jan Parandowski.
1953 – Zmarł w Stanach Zjednoczonych Franciszek Hodur, biskup, organizator Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego w Stanach Zjednoczonych, publicysta i poeta. Urodził się 1 lub 2 kwietnia 1866 roku.
1954 – Urodziła się Margaux Louise Hemingway, amerykańska aktorka i modelka. Wystąpiła w filmach: „Dziewczyna z reklamy”, „Zabójcza ryba”, „Śmiertelni wrogowie”, „Mordercza obsesja”. Wnuczka Ernesta Hemingwaya. (zm. 01.07.1996)
1957 – Zmarł Józef Hofmann, polski pianista, kompozytor, pedagog. Autor: koncertów, symfonii, sonat, miniatur fortepianowych, mazurków, preludiów. Założył Curtis Institute of Music w Filadelfii. Był również wynalazcą – opatentował prawie sto wynalazków, między innymi wycieraczki do szyb samochodowych, resory samochodowe, zegar elektryczny, spinacz biurowy. Od 1926 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. (ur. 20.01.1876)
1959 – Fidel Castro został zaprzysiężony na stanowisko premiera rządu kubańskiego.
1959 – Urodził się John McEnroe, amerykański tenisista, siedmiokrotny zwycięzca Wimbledonu.
1960 – Urodził się Piotr Bajor, aktor związany z teatrami warszawskimi, od 2001 roki z Teatrem Dramatycznym. Występuje też w filmach: „Dom wariatów”, „Pierścionek z orłem w koronie”, „Leśmian”, „Stan strachu”, „Rajska jabłoń”, „Ryś”, „Chłopiec na galopującym koniu”. Syn aktora lalkarza Ryszarda Bajora, młodszy brat aktora i piosenkarza Michała Bajora.
1961 – Urodził się Andy Taylor, brytyjski gitarzysta, członek zespołu Duran Duran. Współpracował z wieloma muzykami, między innymi z gitarzystą nieistniejącego już zespołu punkrockowego Sex Pistols, Steve’em Jonesem. 55 rocznica
1962 – Urodziła się Grażyna Błęcka-Kolska, aktorka, zagrała w filmach: „Jasminum”, „Pornografia”, „Kogel-mogel”, „Jańcio Wodnik”, „Cudowne miejsca”, „Afonia i pszczoły”, „Historia kina w Popielawach”.
1965 – Zmarł Franciszek Groër, lekarz pediatra, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, dyrektor Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Autor prac na temat: płonicy, błonicy, żywienia chorych dzieci. Twórca alergometrii, fotografik i muzyk. (ur. 19.04.1887)
1966 – Francuzi przeprowadzili na algierskiej Saharze ostatni z siedemnastu próbnych wybuchów jądrowych. Trwały od 1960 roku. 50 rocznica
1970 – Zmarł Francis Peyton Rous, amerykański lekarz patolog, autor badań nad rakotwórczym działaniem niektórych wirusów. Opracowane przez niego techniki przechowywania krwi przyczyniły się do powstania pierwszych banków krwi. Laureat Nagrody Nobla w 1966 roku, w dziedzinie medycyny. (ur. 05.10.1879)
1972 -Urodził się Wojciech Wencel, poeta, felietonista, eseista i krytyk literacki, autor zbiorów poetyckich: „Oda chorej duszy”, „Ziemia Święta”, „Imago mundi”, zbiorów felietonów – „Niebo w gębie”, „Wencel gordyjski”.
1979 – Zmarł Jerzy Remer, historyk sztuki, konserwator, muzeolog, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie stworzył pierwsze w Polsce Studium Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, wieloletni dyrektor Muzeum Okręgowego w Toruniu. Autor prac z dziedziny konserwacji, krytyki i historii sztuki. (ur. 1888)
1983 – Zmarła Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, tłumaczka, jedna z wybitniejszych postaci życia literackiego Warszawy w dwudziestoleciu międzywojennym, sekretarka marszałka Józef Piłsudskiego. Autorka wierszy lirycznych i refleksyjnych, o oryginalnej formie. Wydała między innymi – zbiory: „Wiersze bezlistne”, „Kolędy polskiej biedy”, „Trzy struny”, „Lekkomyślne serce”, szkice i wspomnienia – „Niewczesne wynurzenia”, „Trazymeński zając” oraz „Ścieżka obok drogi”. (ur. 19.08.1892)
1986 – Zmarł Andrzej Pawłowski, malarz, rzeźbiarz, fotografik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Stał się znany w latach 50., dzięki kinieformom – ruchomym, improwizowanym obrazom świetlnym, które następnie sfilmował. Stymulatory wrażeń nieadekwatnych – rzeźby dotykowe, które stworzył na początku lat 60., krytyka uznała za bezprecedensowe w historii sztuki. Projektował również dla przemysłu. Zajmował się aranżacją wnętrz i wystaw. (ur. 20.07.1925) 30 rocznica
1988 – Zmarł Józef Szczypka, pisarz, reportażysta, autor opowiadań „Bitwa pod baldachimem”, powieści „Wejście w labirynt”, felietonów – „Niedobre Marysieńki”. (ur. 1934)
1989 – Prezydenci Egiptu, Iraku, Jemenu Północnego oraz Jordanii podpisali w Bagdadzie akt założycielski Arabskiej Rady Współpracy – Arab Cooperation Council.
1993 – Zmarł Paweł Nantka-Namirski, wybitny uczony, specjalista chemii farmaceutycznej, profesor i wieloletni dyrektor Instytutu Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk, działacz niepodległościowy, po wojnie organizator administracji polskiej na Śląsku. Autor ponad 120 publikacji i 70 patentów. (ur. 1911)
1995 – Zmarł Wiktor Dega, chirurg, ortopeda, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, pionier rehabilitacji narządów ruchu w Polsce, twórca nowych metod leczniczych i operacyjnych. W 1960 roku w Poznaniu utworzył pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej. Autor ponad 250 prac, z czego około 60 dotyczy wrodzonych zwichnięć stawu biodrowego. (ur. 07.12.1896)
1997 – Zmarł Włodzimierz Drużbiak, trener, sprinter i płotkarz, w latach 1964 – 68 – trener kadry narodowej w biegach krótkich. (ur. 25.11.1908)
1997 – Białostocki ośrodek Telewizji Polskiej wyemitował pierwszy program regionalny.
1999 – Zmarł Ludwik Bar, prawnik, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, wykładowca Polskiego Wydziału Prawa przy Uniwersytecie w Oksfordzie, członek Polskiej Akademii Nauk. Jeden z najwybitniejszych polskich znawców prawa administracyjnego, rzecznik samorządności pracowniczej i reform gospodarczych. (ur. 05.02.1906)
2000 – Zmarł Carlos Chagas Filho, brazylijski biskup katolicki, prezydent Watykańskiej Akademii Nauk, kierował badaniami przy rehabilitacyjnym procesie Galileusza. /Wyrok ogłoszono w 1992 roku./ (ur. 19.09.1910)
2001 – Zmarl Howard Winchel Koch, amerykański reżyser filmowy, producent. Był między innymi producentem ośmiu ceremonii rozdania Oscarów. W latach 1977 -1979 pełnił funkcję prezydenta Amerykańskiej Akademii Filmowej. (ur. 11.04.1916) 15 rocznica
2003 – Zmarł Edward Czerny, dyrygent, kompozytor i aranżer, związany z Polskim Radiem, przez 20 lat dyrygent Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia, autor wielu przebojów muzyki rozrywkowej i klasycznej. Był jednym z twórców festiwali w Sopocie, Opolu i Kołobrzegu. Nagrał ponad trzysta płyt dla Polskich Nagrań i Muzy oraz dla Polonii w Stanach Zjednoczonych. Krążki doczekały się wielu wznowień. Od 1981 roku przebywał za granicą, współpracował z rozgłośnią NDR w Hanowerze oraz z orkiestrami symfonicznymi i big bandami w Dolnej Saksonii i Bawarii. (ur. 11.06.1917)
2005 – Wszedł w życie tak zwany Protokół z Kioto, międzynarodowe porozumienie, którego celem było powstrzymanie procesów globalnego ocieplenia, poprzez ograniczenie emisji tak zwanych gazów cieplarnianych. Wygasł 13 grudnia 2012 roku.
2006 – Zmarł Giennadij Cygankow, radziecki hokeista. W latach 70. jeden z najlepszych obrońców w hokejowej reprezentacji ZSRR, z którą rozegrał 195 meczów, trener. (ur. 16.08.1947) 10 rocznica
2006 – Zlikwidowano ostatni amerykański Ruchomy Wojskowy Szpital Chirurgiczny MASH. Funkcjonowały w czasie II wojny światowej, w Korei, Wietnamie, a nawet w Iraku, gdzie zlokalizowany był ostatni, z numerem 212. 10 rocznica
2011 – Zmarł Justinas Marcinkevičius, litewski poeta, dramaturg. Działał na rzecz niepodległości Litwy. (ur. 10.03.1930) 5 rocznica
2015 – Zmarł Jerzy Samp, historyk, pisarz. Specjalizował się historii literatury i kultury Pomorza XIX i XX wieku. Należał między innymi do – Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oraz Instytutu Kaszubskiego. Był autorem kilkudziesięciu książek i opracowań popularyzujących problematykę kaszubsko-pomorską, a w szczególności gdańską. (ur. 23.03.1951) 1 rocznica
16 lutego – Święto narodowe Litwy – Dzień Odrodzenia Państwa Litewskiego, upamiętniający proklamowanie niepodległości w 1918 roku.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/K.Koziełł/dok.