Jest zgoda w Unii Europejskiej na neutralność klimatyczną, ale Polska na razie nie zobowiązała się do realizacji tego celu. Takimi ustaleniami zakończył się pierwszy dzień szczytu w Brukseli.
O formalnej zgodzie całej Unii na neutralność klimatyczną poinformował szef Rady Europejskiej Charles Michel. „Podjęliśmy tę decyzję, szanując obawy różnych krajów członkowskich, bo wiemy, że trzeba wziąć pod uwagę różne uwarunkowania i punkty startu” – powiedział. Kanclerz Niemiec Angela Merkel poinformowała, że choć jest formalna zgoda na neutralność klimatyczną, to jeden kraj na razie nie złożył konkretnych deklaracji. „Polska nie mogła się dziś zobowiązać do wdrożenia celu neutralności klimatycznej” – dodała.
Premier Mateusz Morawiecki podkreślił, że Polska będzie dochodziła do tego celu w swoim tempie, bez wyznaczania nowej daty zerowego bilansu pochłaniania i emitowania gazów cieplarnianych. „Dzisiaj nie mówimy o żadnej dacie” – powiedział szef rządu i podkreślał, że Polska jest w sytuacji wyjątkowej. „Rozumiemy, że są kraje, które mają zupełnie inną sytuację gospodarczą, technologiczną, społeczną, ale Polska nie jest winna temu, że akurat jesteśmy w takim, a nie innym położeniu, jeśli chodzi o nasz system energetyczny” – dodał.
Europejscy przywódcy mają wrócić do tej sprawy w czerwcu. W kuluarach szczytu można było usłyszeć, że wielu dyplomatów liczy na to, że wtedy będą już deklaracje wszystkich krajów dotyczące neutralności klimatycznej. Polska ma ten czas wykorzystać na wynegocjowanie finansowego wsparcia na transformację energetyczną. Chodzi o pomoc dla regionów węglowych. Kryteria tej pomocy z funduszu sprawiedliwej transformacji będą znane w przyszłym roku.
*
Polska uzyskała zwolnienie z zastosowania zasady neutralności klimatycznej w 2050 roku. Ponadto nasz kraj będzie dochodził do tego celu w swoim tempie, bez wyznaczenia nowej daty zerowego bilansu pochłaniania i emitowania gazów cieplarnianych. O takich uzgodnieniach szczytu Rady Europejskiej w Brukseli mówił dziennikarzom premier Mateusz Morawiecki.
Unijni przywódcy porozumieli się w sprawie neutralności klimatycznej Wspólnoty do 2050 roku z zastrzeżeniem, że jeden kraj, czyli Polska, nie jest teraz w stanie podjąć takiego zobowiązania. Przewodniczący Rady Charles Michel powiedział, że do tego tematu Rada Europejska powróci na szczycie w czerwcu 2020 roku.
„Do konkluzji wpisany został wyjątek, czyli reguła, zasada, która musi być uwzględniana w procesie legislacyjnym – co jest zapisane w punkcie trzecim konkluzji, a mianowicie, że Polska będzie w swoim tempie dochodzić do neutralności klimatycznej” – powiedział Mateusz Morawiecki po obradach zakończonych tuż przed 1. w nocy z czwartku na piątek.
Polski premier tłumaczył, że nasz kraj rozumie państwa będące w innej sytuacji społeczno-gospodarczej. Jak mówił, podczas obrad wielokrotnie przedstawiał argumenty na rzecz polskich rozwiązań i tego, na co stać nasz kraj. Mateusz Morawiecki podkreślił, że działania na rzecz transformacji energetyczno-klimatycznej będą wsparte specjalnym Funduszem Sprawiedliwej Transformacji w wysokości 100 mld euro na najbliższą 7-letnią perspektywę finansową.
„Jeszcze parę tygodni temu mówiliśmy o 15 mld euro, a parę miesięcy temu było to 5 mld euro. A więc dzisiaj, kiedy wspomnieliśmy w konkluzjach konkretnie o 100 mld na najbliższe 7 lat, jest to ogromny uzysk, ogromna korzyść. Wiemy, że znaczna część z tego funduszu, trudno dzisiaj przesądzać jaka, ale na pewno bardzo istotna część Funduszu Sprawiedliwej Transformacji przypadnie właśnie Polsce” – wyjaśniał premier. Jak dodał, środki na przemiany energetyczne ma przeznaczać Europejski Bank Inwestycyjny. W ocenie szefa polskiego rządu, konkluzje obrad zobowiązują Polskę do pewnych działań, ale jednocześnie dają „ogromne pole manewru”.
Mateusz Morawiecki przyznał, że Polska wraz z kilkoma innymi krajami zabiegała o uwzględnienie w konkluzjach energetyki jądrowej w kontekście osiągania neutralności klimatycznej. Jednocześnie polskie władze chcą rozwijać odnawialne źródła energii. Premier zapewnił, że końcowe zapisy świadczą o zrozumieniu sytuacji Polski na forum Rady Europejskiej.
„Wszystkie państwa zdają sobie doskonale sprawę z tego, że niektóre kraje muszą otrzymać większe wsparcie niż inne i zapis o tych najbardziej dotkniętych przez transformację gospodarczą, energetyczną regionów i krajów świadczy o tym, że wśród krajów członkowskich jest to zrozumienie” – zadeklarował Mateusz Morawiecki.
Premier podkreślił, że w przypadku Polski nie ma mowy o żadnej nowej dacie osiągnięcia neutralności klimatycznej. Decyzję szczytu ogłoszono po 10-godzinnych obradach. We wnioskach zapisano jednak, że jeden kraj – Polska – nie może teraz podjąć tego zobowiązania.
„Postanowiliśmy, że wrócimy do tej sprawy w czerwcu” – powiedział szef Rady Europejskiej Charles Michel. Wnioski ze szczytu zostały przyjęte z wyłączeniem Polski. Przewodniczący Rady podkreślił, że w sprawie neutralności klimatycznej należy wziąć pod uwagę sytuację w krajach członkowskich, różne punkty startowe i społeczne konsekwencje realizacji celu neutralności klimatycznej.
–
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/#Karol Darmoros & Beata Płomecka, Bruksela/kry
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Beata Płomecka&Karol Darmoros/Bruksela/wk