Premiera „Mocy przeznaczenia” Giuseppe Verdiego w realizacji Mariusza Trelińskiego odbędzie się w 2024 r. w Metropolitan Opera w Nowym Jorku. „To już trzecia koprodukcja Teatru Wielkiego – Opery Narodowej z Met, potwierdzająca naszą silną pozycję na świecie” – mówi PAP reżyser.
„+Moc przeznaczenia+ jest historią o ojcobójstwie i jego konsekwencjach dla pozbawionych ojcowskiej figury dzieci – Carla, Leonory i Alvaro. Zabójstwo ojca – pozornie przypadkowe – przesądza o losach bohaterów. Od tego momentu, mimo prób ucieczki, nie mogą oni uwolnić się od jego cienia, który wpływa na ich decyzje i nadaje im wymiar tragiczny” – wyjaśnia reżyser.
W rozmowie z PAP Treliński podkreślił, że „niektórzy w +Mocy przeznaczenia+ szukają kontekstów metafizycznych czy religijnych”. „Mnie bliższe jest myślenie materialistyczne. Uważam, że wszelkiego rodzaju uwarunkowania są w nas samych. Tak naprawdę to nasz charakter, doświadczenie i kontekst kulturowy determinują nasze postępowanie” – tłumaczył reżyser. Zwrócił uwagę, że w operach Verdiego powtarza się postać silnego, dominującego ojca. „Dzisiaj odczytujemy tę postać jako przedstawiciela patriarchatu, czyli systemowej, męskiej dominacji” – dodał. Powiedział, że „usunięcie patriarchalnej figury nie od razu wiedzie do szczęścia i wyzwolenia. Wydarzenia opery toczą się przez 30 lat i ukazują próby wypełnienia próżni po ojcu”.
„Początkowa obietnica miłości między Alvaro a Leonorą nie zostaje spełniona, on zaciąga się do wojska, ona idzie do zakonu, oba te miejsca mają znowu patriarchalny charakter” – dodał. „To opowieść o ludziach, którzy nie mogą wyzwolić się z traumy, którą nasiąkli za młodu, to właśnie jest dla mnie tytułowe przeznaczenie. Bohaterowie naznaczeni toksyczną relacją próbują uciec od jej skutków, ale paradoksalnie ciągle ją odbudowują i tę relację powtarzają” – powiedział.
Autorem scenografii przedstawienia jest Boris Kudlička. „Obrotowa konstrukcja scenografii będącej w bezustannym ruchu ma oddać szaleńczy pęd losu, pęd wydarzeń, którym poddani są nasi bohaterowie. Ma wyrażać nieuchronność mechanizmu raz puszczonego w ruch” – wyjaśnił reżyser.
W rolach głównych wystąpią: Luca Salsi, Anna Netrebko i Yusif Eyvazov. Dyrygować będzie dyrektor muzyczny Met Yannick Nézet-Séguin.
CNN niedawno przypomniała, że Netrebko w 2014 r. przekazała darowiznę na rzecz Donieckiego Teatru Operowego w separatystycznej republice. W 2005 r. Putin przyznał jej Nagrodę Państwową Federacji Rosyjskiej. W ostatnich dniach dyrektor naczelny Metropolitan Opera Peter Gelb zawiesił współpracę z rosyjskimi artystami i instytucjami wspierającymi prezydenta Putina i z tymi, których on wspiera. Gelb nie sprecyzował, kogo to obejmie.
Netrebko we wpisie na Instagramie wyjaśniała, że choć „sprzeciwia się wojnie […], nie jest politykiem”, a „zmuszanie artystów” do dzielenia się swoimi opiniami na tematy polityczne jest „nie w porządku”. 3 marca Gelb uznał, że Netrebko nie spełniła warunku Met i nie wyrzekła się publicznego poparcia dla Putina, w związku z tym nie będzie występować w Metropolitan Opera w Nowym Jorku. Na razie odwołano jej występ w „Turandot” Pucciniego w kwietniu i maju, a także w „Don Carlosie” Verdiego w przyszłym roku. „Anna jest jedną z największych śpiewaczek w historii Met, ale gdy Putin zabija niewinne ofiary na Ukrainie, nie mamy wyjścia” – napisał Gelb w oświadczeniu opublikowanym na stronie Met.
Giuseppe Verdi urodził się 10 października 1813 r. w Le Roncole niedaleko Parmy w rodzinie kupców. Widząc predylekcje syna, rodzice posłali go do wiejskiego organisty na naukę czytania, pisania i gry na organach. Wkrótce przyszły kompozytor zaczął grywać w lokalnym kościele.
Kompozycji zaczął się uczyć w pobliskim Busseto, mieszkając u przyjaciela ojca, kupca Antonia Barezziego. Barezzi pomógł Verdiemu kontynuować naukę w Mediolanie. Gdy Verdi ukończył tam studia, w 1839 r., w mediolańskiej La Scali pokazano jego pierwszą operę, „Oberto”. Rozgłos przyniosły Verdiemu skomponowane w latach pięćdziesiątych XIX w. opery „Rigoletto”, „Trubadur” i „Traviata”. Zdobył wówczas popularność i uznanie krytyków. Jego dzieła zaczęto wystawiać w całej Europie.
Obok działalności muzycznej angażował się w życie polityczne, był zwolennikiem zjednoczenia Włoch. W 1861 r. został posłem pierwszego parlamentu włoskiego. Nie wszystkie dzieła spotykały się z uznaniem publiczności. Jego „Simona Boccanegrę” wystawiono po raz pierwszy w 1857 r. w Wenecji. Spektakl okazał się porażką. Publiczności nie przypadło do gustu skomplikowane libretto i zbyt nowatorski styl. Opera wkrótce zniknęła ze scen. Verdi powrócił do „Simona Boccanegry” w 1881 r. Nową wersję przyjęto dużo życzliwiej; do dziś ta wersja opery jest wystawiana.
W 1869 r. wicekról Egiptu zaproponował Verdiemu napisanie opery z okazji otwarcia Kanału Sueskiego. Verdi skomponował jedno ze swoich najświetniejszych dzieł – „Aidę”. Opera została wystawiona po raz pierwszy w Kairze w 1871 r. W 1873 r. Verdi napisał Requiem w hołdzie zmarłemu przyjacielowi, czołowemu przedstawicielowi włoskiego romantyzmu Alessandro Manzoniemu. Utwór po raz pierwszy zaprezentowano w pierwszą rocznicę śmierci poety, w 1874 r., w kościele św. Marka w Mediolanie.
Ostatnim utworem skomponowanym przez Verdiego była opera „Falstaff”. To dzieło, opowiadające o starcu wspominającym młodość, zostało po raz pierwszy pokazane w 1893 r. w La Scali. W Mediolanie kompozytor w wieku 82 lat założył działający do dziś dom dla emerytowanych muzyków. Zmarł w tym mieście 27 stycznia 1901 r. Został pochowany w jednej z tamtejszych kaplic.
Autor: Olga Łozińska
(PAP)