Dziś Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. 13 kwietnia 1943 roku Berlin podał komunikat o odkryciu w Związku Radziecki masowych grobów oficerów Wojska Polskiego. Już dwa dni później moskiewskie radio oskarżyło Niemców o mord.
Rodziny zamordowanych oficerów przez kilkadziesiąt lat przeżywały dramat, w PRL nie można było mówić o Katyniu. Córki, żony i synowie zamordowanych byli szykanowani i wyrzucani na margines życia społecznego.
W 70 rocznice zbrodni, Teresa Gładkowska wspominała ojca i stryja. Ostatni raz widziała ojc,a gdy przyszedł się pożegnać we wrześniu w 1939 roku. Teresa Gładkowska jeździła do Rosji i las katyński traktuje jak grób swojego ojca. Zawsze powtarza, że zapomnieć i wybaczyć zbrodni katyńskiej mimo upływu wielu lat nie potrafi.
Związek Radziecki przyznał się do popełnienia zbrodni dopiero po 50-ciu latach – 13 kwietnia 1990 roku. Michaił Gorbaczow przekazał prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu listy przewozowe NKWD z obozów w Kozielsku i Ostaszkowie oraz spis jeńców ze Starobielska. W 2000 roku w Charkowie, Katyniu i Miednoje otwarto polskie cmentarze wojenne.
Były funkcjonariusz KGB – Oleg Zakirow- przeprowadził prywatne śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej. Za niewygodną dla władzy działalność w obawie o życie musiał uciekać z Rosji.
W latach 80 Oleg Zakirow pracował w Smoleńsku i dotarł do wykonawców zbrodni. Kilka lat temu opowiadał, o tym, że spisał zeznania świadków egzekucji polskich oficerów. Odnalazł osoby, które były świadkami zbrodni i powiedziały wprost, że morderstw dopuszczali się funkcjonariusze NKWD.
W czasach rosyjskiej pierestrojki takie prywatne śledztwa były możliwe. Szybko jednak ta wolność się skończyła. Oleg Zakirow został zwolniony z pracy jako psychicznie chory, a po dojściu do władzy Władimira Putina, sytuacja nie uległa zmianie.
Za swoje badania i dotarcie do prawdy w sprawie Katynia Oleg Zakirow musiał uciekać. Na partyjnych zebraniach był szykanowany, nazywano go zdrajcą, rodzinę także nękano telefonami i pogróżkami. Po kilku latach uciekł do Polski.
Śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej prowadzi Instytut Pamięci Narodowej od listopada 2004 roku. Historycy IPN uważają „zbrodnię katyńską” za ludobójstwo. W 2004 roku zakończyło się śledztwo rosyjskiej prokuratury wojskowej. Rosjanie uznali, że mord nie był zbrodnią ludobójstwa i nikogo nie postawili przed sądem.
IAR/Edyta Poźniak/zr