20. rocznica porozumienia pokojowego z Dayton

Kończył wojnę w Bośni i Hercegowinie i wprowadzał nowy ustrój państwa. Dziś mija 20 lat od zakończenia rokowań w sprawie układu pokojowego z Dayton.
„Porozumienie pokojowe poza zakończeniem wojny w Bośni i Hercegowinie nie rozwiązywało spraw” – uważa wieloletni korespondent Polskiego Radia na Bałkanach Tomasz Kowalczewski. Dziennikarz zaznacza, że wynegocjowane porozumienie jedynie przyniosło ulgę ludziom zmęczonym wojennymi wydarzeniami.
Doktor Marko Babić z Wydziału Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego jest zdania, że układ z z Dayton sprawdził się w 1995 roku, ale po 20 latach jego formuła się wyczerpała. „Trudno wprowadzić jakiekolwiek zmiany, bo zamieszkujące Bośnię i Hercegowinę narody – Serbowie, Chorwaci i Muzułmanie – mają sprzeczne stanowiska związane z wizją kraju”- wyjaśnia. Podkreśla, że Serbowie i Chorwaci boją się dominacji Muzułmanów i narzucania ich woli. Muzułmanie natomiast twierdzą, że są większością, ale nic od nich nie zależy.
Konstytucję Bośni i Hercegowiny trudno zmienić ze względu na to, że jest ona zapisana w aneksie do pokoju z Dayton. „Jeżeli chcemy zmienić konstytucję to jednocześnie zmieniamy porozumienie pokojowe”- mówi doktor Marko Babić. I dodaje, że jeśli chce się zmienić porozumienie pokojowe, kończące niezwykle okrutną wojnę domową to jest to niebezpieczne.
Konferencja pokojowa trwała od 1 do 21 listopada 1995 roku w bazie amerykańskich sił powietrznych w Dayton. Brali w niej udział prezydenci: Serbii Slobodan Milošević, Chorwacji Franjo Tuđman oraz Bośni i Hercegowiny Alija Izetbegović.
Układ pokojowy podpisano 14 grudnia 1995 roku w Paryżu.
IAR/Katarzyna Ingram/dyd