Współpraca wojskowa, sankcje wobec Rosji, budowa sprawnych połączeń i sytuacja mniejszości polski – te tematy omówili w Wilnie prezydenci Polski i Litwy, Andrzej Duda i Gitanas Nauseda. Przywódcy spotkali się w przededniu uroczystości pogrzebowych Powstańców Styczniowych.
Jednym z głównych tematów rozmowy była przywódców obronność – prezydenci zapowiedzieli kontynuowanie współpracy wojskowej w ramach NATO, oba kraje ponownie opowiedziały się też za dalszym stosowaniem sankcji wobec Rosji.
Litewski przywódca krytycznie odniósł się w tym kontekście do słów wypowiedzianych niedawno przez Emmanuela Macrona. Prezydent Francji wyraził pogląd, że w NATO doszło do „śmierci mózgowej”: „Ani w Polsce, ani na Litwie, ani wśród innych członków NATO żadna śmierć mózgu się nie zdarzyła. Wręcz przeciwnie, mamy konkretne i bardzo ambitne plany, aby wzmacniać naszą współpracę w przyszłości” – mówił Gitanas Nauseda. Polityk z zadowoleniem przyjął zapowiedź zwiększenia liczby amerykańskich żołnierzy stacjonujących w Polsce. „Wasza pomyślność to również nasza pomyślność” – zaznaczył.
Andrzej Duda również podkreślał, że „nie dostrzega problemów z żywotnością NATO”. „To co obserwuję chociażby w relacjach między Polską a Stanami Zjednoczonymi raczej świadczy o żywotności NATO” – mówił prezydent.
Gitanas Nauseda w czasie konferencji krytycznie odniósł się do podnoszonych na Litwie głosów, że powinno się ograniczyć wydatki na wojsko i przekazać te środki m.in. na politykę socjalną. Jak mówił – „gdy zaniedbamy obronność, może się okazać, że wypłaty i emerytury mieszkańcy Litwy będą otrzymywali w walucie innego kraju”.
Prezydenci na konferencji prasowej zapowiedzieli również przyspieszenie wspólnych inwestycji drogowych i kolejowych – Via Carpatia i Rail Baltica. Andrzej Duda zaznaczył także, że liczy na dalszą poprawę sytuacji polskiej mniejszości na Litwie.
Najważniejszym elementem wizyty Andrzeja Dudy będą jutrzejsze uroczystości pogrzebowe powstańców styczniowych, w tym przywódców powstania, Zygmunta Sierakowskiego i Wincentego Konstantego Kalinowskiego. Ich szczątki zostały odnalezione w ostatnich latach na Górze Zamkowej, pochowane zostaną na cmentarzu na Rossie.
Prezydenci Polski i Litwy wezmą udział w mszy w katedrze Wileńskiej, później przejdą z procesją pod Ostrą Bramę. Według Andrzeja Dudy to wydarzenie pokazuje, że relacje polsko-litewskie dawno nie były tak dobre.
W jutrzejszych uroczystościach wezmą udział również wicepremierzy Ukrainy oraz Białorusi i minister kultury Łotwy. Wszystkie te kraje, podobnie jak Litwa i Polska, powstańców styczniowych uznają za swoich bohaterów. Podczas jutrzejszych uroczystości zabrzmią równocześnie dzwony w Wilnie i krakowski dzwon „Zygmunt”.
Prezydent Andrzej Duda dziś miał się również spotkać z litewskim premierem Sauliusem Skvernelisem. Ze względu na zły stan zdrowia premiera spotkanie zostało jednak odwołane.
Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)/Karol Surówka, Kamil Zalewski/mcm/mt