Na zakończonym w piątek szczycie w Brukseli długo ważyły się losy porozumienia UE i Turcji. Ostatecznie obie strony doszły do konsensusu – Turcy w zamian za europejskie pieniądze zobowiązali się zrobić więcej, by zatrzymać falę migrantów.
Wypracowany w pierwszego dnia szczytu przez unijnych liderów plan porozumienia z Turcją był w piątek tematem długich rozmów z premierem tego kraju Ahmetem Davutoğlu. Od rana negocjacje prowadzili z nim szef Rady Europejskiej Donald Tusk, przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker oraz Mark Rutte, premier Holandii, która obecnie sprawuje prezydencję w UE. Następnie dyskutowano na forum całej Wspólnoty.
Zaakceptowany plan zakłada, że wszyscy uchodźcy podróżujący z Turcji do Grecji będą odsyłani z powrotem. W zamian za każdego „zwróconego” do Turcji imigranta, Unia Europejska przyjmie z tego kraju jednego Syryjczyka i ulokuje go w jednym z państw unijnych. Każdy migrant ma być traktowany indywidualnie. Turcja domagała się zniesienia wiz, przyspieszenia negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską i podwojenia kwoty wsparcia, którą deklarowała wspólnota. Ostatecznie ustalono, że suma 3 mld euro zostanie przekazana Ankarze szybciej, niż planowano.
Jak podaje Reuters, kanclerz Niemiec Angela Merkel powiedziała w czwartek, że, jeśli plan zostanie zaakceptowany przez Ankarę, Turcja musi przestrzegać międzynarodowych standardów dotyczących ochrony imigrantów. Dodała też, że rozmieszczanie Syryjczyków z terytorium dotkniętej przez kryzys Turcji może rozpocząć się kilka dni po pierwszych przymusowych „powrotach” uchodźców z Grecji. Merkel zaznaczyła też, że Grecja musi rozpocząć odsyłanie ludzi do Turcji jak najszybciej, aby zapobiec kolejnej fali imigrantów usiłujących zdążyć z podróżą do UE przed wprowadzeniem planu w życie.
Unijny plan od początku wzbudzał jednak kontrowersje. Jak zaznacza BBC, kwestionowana jest bowiem jego legalność. Prezydent Litwy Dalia Grybauskaite ostrzegła, że odsyłanie imigrantów z powrotem do Turcji jest „na skraju prawa międzynarodowego” i plan ten będzie trudny do wprowadzenia w życie. Premier Ahmet Davutoğlu wcześniej zapowiadał, że nie zgodzi się na to, aby Turcja stała się „otwartym więzieniem dla imigrantów”.
Aleksandra Gersz, Maciej Deja (AIP)