Turecki rząd wystosował do niemieckich władz wnioski o wszczęcie 40 przeszukiwań oraz trzy ekstradycje osób podejrzewanych o sympatyzowanie z Fethullahem Gülenem. Muzułmański kleryk, od wielu lat przebywający na emigracji w Stanach Zjednoczonych, jest oskarżany przez Ankarę o inspirowanie nieudanego lipcowego puczu w Turcji
Z tajnych dokumentów, do których dotarli dziennikarze niemieckiego tygodnika „Der Spiegel” wynika, że tureckie służby specjalne chcą pomocy niemieckiego wywiadu (BND – Bundesnachrichtendienst) w namierzeniu zwolenników Gülena w Niemczech. Poprzez wywieranie presji na parlamentarzystów i członków rządu BND miałoby w zamyśle Turcji wpłynąć na podjęcie realnych działań skierowanych przeciw „puczystom”, w tym ich ekstradycję nad Bosfor. Rzecznik agencji wywiadowczej skomentował te doniesienia stwierdzeniem, że kontakty BND z rządem i odpowiednimi ciałami izby niższej parlamentu ograniczają się do informowania o operacyjnych aspektach jej prac.
– Komentowanie działań wywiadowczych nie wpisuje się w naszą politykę. Oczekujemy jednak od naszych wszystkich przyjaciół i sojuszników pomocy w wysiłkach mających na celu powstrzymanie działań FETO i poniesienie przez jej członków odpowiedzialności za popełnione zbrodnie – tak sprawę skomentowali urzędnicy z kancelarii prezydenta Turcji. FETO to skrót od „Terrorystycznej Grupy Gülenistów”, jak przez turecką propagandę państwową jest nazywany ruch Gülena. Wcześniej szef tamtejszego MSZ Mevlüt Cavusoglu przekonywał, że w Niemczech mieszka kilku „sędziów i prawników, których ekstradycja jest konieczna”, w związku z podejrzeniami o udział w zamachu stanu. Turcja domaga się również ekstradycji samego Gülena, mieszkającego w Pensylwanii, a nawet szantażuje w tej sprawie Amerykanów. Ci jednak odmawiają.
Prezydent Turcji Tayyip Recep Erdoğan przekonuje, że sieć szkół, organizacji charytatywnych i biznesowych, które od dekad powstają pod patronatem Gülena w Turcji i za granicą to w rzeczywistości aparat infiltrujący kraj, odpowiedzialny za organizację nieudanego zamachu stanu, do którego doszło w połowie lipca. Tureckie władze aresztowały lub zawiesiły dziesiątki tysięcy policjantów, wojskowych, urzędników, sędziów i cywilnych funkcjonariuszy w związku z oskarżeniami o rzekome powiązania z ruchem Gülena. – Nie ma żadnego wątku łączącego Gülena z puczystami. On jest przeszkodą jako symbol – to on stworzył sieć szkół, z których wywodzą się tureckie elity. Cała administracja jest nimi przesiąknięta. Oni też są przeszkodą dla Erdoğana. Przeszkodą, którą trzeba usunąć – mówi w rozmowie z Agencją Informacyjną PolskaPress (AIP) arabista i orientalista, prof. Piotr Balcerowicz. W rozmowie przeprowadzonej tuż po próbie zamachu stanu w Turcji ekspert przekonywał, że wszystko wskazuje na to, że pucz został sfingowany przez Erdoğana w celu umocnienia władzy i przeprowadzenia czystek. Światowi politycy, mimo że doskonale zdają sobie z tego sprawę, wobec licznych interesów z Ankarą (walka z ISIS czy kryzysem migracyjnym) nie mogą na poziomie dyplomatycznym negować wersji tureckich władz.
W Niemczech mieszka ponad trzy miliony Turków lub osób z tureckimi korzeniami, w związku z czym z niepokojem wygląda się eskalacji napięć między zwolennikami Erdoğana, a osobami popierającymi Gülena. W ostatnich miesiącach między Turcją i Niemcami, doszło do szeregu dyplomatycznych tarć – wyemitowano m. in. satyryczną piosenkę uderzającą w Erdoğana, a także zablokowano możliwość przemówienia prezydenta Turcji podczas marszu poparcia, który jego zwolennicy urządzili w Kolonii po nieudanym puczu. Wcześniej Bundestag uchwalił rezolucję uznającą masakrę Ormian dokonaną przez Turków w 1915 roku za ludobójstwo.
W odpowiedzi Turcja zablokowała wizytę niemieckich parlamentarzystów u ich rodaków stacjonujących w bazie w Incirlik. Na porządku dziennym są też wzajemne krytyczne wypowiedzi polityków obydwu stron.
Maciej Deja AIP, Fot. Dreamstime