Wstępne informacje mówią, że opinia komisji jest miażdżąca dla polskiego rządu. Premier Beata Szydło natomiast studzi emocje i zapewnia, że werdykt nie jest wiążący.
Według początkowego raportu Komisji Weneckiej, do którego dotarła w sobotę „Gazeta Wyborcza”, Trybunał Konstytucyjny został zablokowany, co narusza podstawowe wartości demokracji. Zdaniem autorów dokumentu Sejm powinien się wycofać z uchwał, którymi naruszył wyrok TK. „W ten sposób nie tylko praworządność jest w niebezpieczeństwie, ale także demokracja i prawa człowieka” – czytamy w raporcie. Dodatkowo Komisja Wenecka zwraca uwagę na rolę Trybunału Konstytucyjnego w Polsce. Jest ona szczególnie istotna w momencie, gdy władzę w kraju sprawuje tylko jedna partia.
Zamieszanie wokół opinii skomentowała Beata Szydło w sobotę wieczorem w wywiadzie na antenie TV Trwam. Szefowa rządu powiedziała, że dotychczas do Rady Ministrów wpłynęła wstępna opinia tzw. Komisji Weneckiej. – Ona nie jest wiążąca. To dane państwo decyduje czy te zalecenia wprowadzi – powiedziała. Dodała, że ostateczna opinia Komisji Weneckiej zostanie wydana dopiero 12 marca, więc póki co nie ma sensu podgrzewać emocji. Tymczasem Beata Szydło zapewniła widzów TV Trwam, że zrobi wszystko, by Trybunał Konstytucyjny w Polsce był niezawisły.
W niedzielę do sprawy odniósł się Andrzej Halicki, poseł Platformy Obywatelskiej. Według niego werdykt komisji jest bardzo ostry, ale konieczny. – Można powiedzieć, że to jest jedna z najtwardszych opinii Komisji Weneckiej, jeśli chodzi o kwestię tzw. ustawy naprawczej – powiedział dziennikarzom poseł PO.
Podobnego zdania jest Katarzyna Lubnauer, która zapewniała w sobotę na antenie TVN24, że rozwiązania podejmowane przez rząd są jawnym łamaniem demokracji. – Dokonał się handel miejscami w Trybunale – mówiła posłanka .Nowoczesnej.
Nowelę zmieniającą tryb pracy Trybunału Konstytucyjnego przegłosowano 22 grudnia ubiegłego roku. Zakłada m. in., że Trybunał musi podejmować decyzje w składzie co najmniej 13 spośród 15 sędziów. Poprzednio przepisy pozwalały orzekać w składzie dziewięciu sędziów. Orzeczenia stają się prawomocne dopiero po osiągnięciu 2/3 głosów, zaś wcześniej wystarczyła tylko połowa składu. W świetle tej ustawy, która zaczęła obowiązywać bez vacatio legis, TK nie ma prawa do orzekania aż do marcowych obrad nad jej zgodnością z konstytucją. Wszystkim zmianom towarzyszyła atmosfera olbrzymiego sporu politycznego i protestów społecznych. Nawet powstanie Komitetu Obrony Demokracji jest często łączone z zamieszaniem wokół TK.
Komisja Wenecka to tylko nazwa umowna. Formalna nazwa tego organu to Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo. Jest ciałem doradczym Rady Europy, a więc zakres jej działania obejmuje również kraje spoza Unii Europejskiej. O wyrażanie przez nią opinii ws. zmian w Trybunale Konstytucyjnym zwrócił się, m. in. Witold Waszczykowski, minister spraw zagranicznych.
Damian Witek (AIP)