Sposób na brexit: sąd najwyższy stwierdza, że potrzebna jest ustawa, Izba Lordów winna ją odrzucić. Skarżący do sądu najwyższego domagają się, by Brexit poprzedziła ustawa. A bez niej premier ma związane ręce.
Ponadpartyjna koalicja w Izbie Lordów rozważa plany zablokowania Brexitu. – Jest rzeczą konieczną, abyśmy nie uruchomili procedury z artykułu 50. Traktatu Lizbońskiego – oświadczyła baronessa Patience Jane Wheatcroft była naczelna „The Wall Street Journal Europe” i redaktor odpowiedzialna za nowości biznesowe w „The Times”. Jej zdaniem, jeśli sąd najwyższy stwierdzi, że do uruchomienia procedury potrzebna jest ustawa, Izba Lordów winna ją odrzucić. Przypomnijmy, że właśnie do tego sądu trafił pozew grupy obywateli domagających się, by procedurę wyjścia poprzedziła ustawa parlamentu. Ich zdaniem bez niej premier nie może rozpocząć procedury wyjścia z Unii Europejskiej.
– Na pewnym etapie ludziom winno się dać możliwość ponownego przemyślenia tematu – powiedziała Wheatcroft wzbudzając nadzieję, że Izba Lordów mogłaby doprowadzić do opóźnienia uruchomienia procedury Brexitu i zyskania na czasie tak, by kwestia członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii stała się znowu przedmiotem debaty publicznej w drugim referendum lub wcześniejszych wyborach. Wheatcroft należy do grupy kilkudziesięciu członków Izby Lordów zastanawiających się nad opcją blokowania, opóźnienia lub „nowego spojrzenia” na wynik niedawnego referendum.
– Moim zdaniem w tej chwili nie miałoby sensu, aby Izba Lordów – niewybieralna druga izba parlamentu – w sposób jasny wystąpiła przeciw demokratycznemu głosowaniu. Chciałabym żeby zrobiła to Izba Gmin. Jednak w kwestii ewentualnej ustawy, Izba Lordów mogłaby przyczynić się do opóźnienia. Myślę, że jej większość jest za pozostaniem kraju w UE – powiedziała Wheatcroft w wywiadzie dla „The Times”. Ponadpartyjna koalicja w Izbie Lordów chce zablokować Brexit i powstrzymać uruchomienie procedury z art 50 Zapytana czy sama poparłaby takie posunięcie ze strony Izby Lordów odpowiedziała – Tak. Poparłabym. I miałabym nadzieję, że w czasie gdy będziemy opóźniać kwestię, w UE powstałby wystarczający ruch poparcia, który usprawiedliwiłby ponowne przedstawienie jej elektoratowi. Czy to w formie drugiego referendum czy wyborów powszechnych. Dodajmy, że W Wielkiej Brytanii panują różne opinie dotyczące tego czy do uruchomienia procedury z artykułu 50. Traktatu Lizbońskiego potrzebna jest ustawa parlamentu. Rząd jest pewien, że do uruchomienia formalnego mechanizmu przewidzianego przez traktat nie potrzeba żadnej odrębnej ustawy.
– Prawnicy rządowi utrzymują, że mamy do czynienia z prerogatywą królowej – stwierdził John Penrose do lipca minister ds. reformy konstytucyjnej. Jeśli projekt takiej ustawy znajdzie się w parlamencie Wheatcroft będzie zalecać swoim kolegom o koleżankom w Izbie Lordów jego odrzucenie i zwrócenie się do Izby Gmin z prośbą o „ponowne jej przemyślenie”. – Zgodnie z obowiązującym prawem mamy prawo to zrobić. Zatem jeśli dojdziemy do tego etapu, sądzę, że tak właśnie postąpimy. Gdy popatrzymy na skład Izby Lordów dojdziemy do wniosku, że rzecznik dyscypliny partyjnej konserwatystów z pewnością nie jest w stanie zagwarantować, iż wszystko [co chcą] przejdzie. Moim zdaniem osoby te mają wystarczająco dużo siły, by jednak mu się przeciwstawić. Przynajmniej ja bym tak postąpiła – oświadczyła Wheatcroft. Jej zadaniem wspomniane plany ograniczają się obecnie do nieformalnej „wymiany myśli” między członkami Izby Lordów. Jednak ona sama oczekuje, że temat zostanie podjęty, gdy izba zacznie działać po wakacyjnej przerwie. Zasiadający obecnie w Izbie Lordów były torysowski minister – pragnie jednak zachować anonimowość – współpracujący ściśle z Wheatcroft twierdzi, że oboje mają nadzieję, iż członkowie „mogą i opóźnią” uruchomienie procedury z artykułu 50. Dodają, że komisja nadzwyczajna Izby Lordów mogłaby rozpocząć dochodzenie w kwestii sposobu prowadzenia obu kampanii za i przeciw Brexitowi, aby „zebrać zeznania na temat tego, co w ich trakcie przedstawiano głosującym”. – Pierwszy krok polegałby na określeniu czy opinii publicznej przedstawiano właściwe informacje i pokazaniu, że kazano jej wierzyć w to, co nie było prawdą – mówi ten sam anonimowy członek Izby Lordów.
– Zwolennicy wyjścia uzyskali tylko 51.9 proc głosów. I to na podstawie przedstawiania faktów w sposób oczywisty fałszywych lub wprowadzających w błąd…Jest czymś zupełnie zadziwiającym, że teraz słyszymy: „Wszystko jest już z sukcesem zakończone”. Są tacy torysowscy ministrowie, którzy w istocie są z tego wszystkiego bardzo niezadowoleni. W lipcu laburzystowska członkini Izby Lordów Oona King wezwała do zorganizowania drugiego referendum ostatecznie rozstrzygającego kwestię Brexitu. Źródła laburzystowskie w Izbie Lordów podają, że wśród członków związanych z tym ugrupowaniem panuje nastrój, że decyzję podjęto i teraz od rządu zależy próbować i starać się osiągnąć jak najlepsze porozumienie z UE sprawie warunków wyjścia, a następnie wyjaśnić swoje stanowisko. Gdy laburzystowski poseł do Izby Gmin David Lammy wzywał do zignorowania wyniku referendum uznano za „antydemokratę”. Owen Smith, kandydat na przywódcę Partii Pracy, obiecał natomiast kolejne głosowanie. – Podniesienie przez samą Izbę Lordów kwestii artykułu 50. stworzyłoby potężny problem, bo nie jest to ciało wybieralne. Ale nawet jeśli parlament jako całość – czy Izba Gmin – podniesie tę sprawę to i tak wywoła kryzys konstytucyjny. W przeciwieństwie do powszechnych przekonań nie jestem pewien czy istnieje wystarczająca liczba głosów do podniesienia tego tematu. Ale jeśli istotnie do tego dojdzie, pojawi się impas. W takiej sytuacji rząd może postawić na powszechne wybory i od elektoratu uzyskać mandat na uruchomienie procedury z artykułu 50. – stwierdził współdyrektor prestiżowego think-tanku Open Europe.
”The Times” (aip), Fot. Gareth Fuller/PA via AP