Brytyjska premier Theresa May przedstawiła w czwartek na szczycie unijnym w Brukseli wstępny plan dotyczący praw obywateli UE żyjących w Wielkiej Brytanii. Nie zawierał on szczegółów, jednak wynika z niego, że po Brexicie imigranci nie będą musieli opuszczać Wysp, a wszyscy, którzy mieszkają tam co najmniej 5 lat będą traktowani na równi z brytyjskimi obywatelami. Reszta ma otrzymać czas, aby uregulować swój status prawny w Zjednoczonym Królestwie. W Brukseli przedłużono także sankcje nałożone na Rosję.
Stawka podczas rozpoczętych w poniedziałek negocjacji w sprawie Brexitu toczy się o los 3,2 mln Europejczyków w Wielkiej Brytanii (w tym Polaków) oraz 1,2 mln Brytyjczyków w Unii Europejskiej. Premier May, która pojawiła się w czwartek na dwudniowym szczycie w Brukseli obok liderów pozostałych 27 państw członkowskich, mówiła o prawach imigrantach w swoim krótkim wystąpieniu. – Nie chcemy, aby nikt, kto mieszka w Wielkiej Brytanii, musiał ją opuszczać. Nie chcemy też rozdzielać rodzin. Nikogo nie pozostawimy w zawieszeniu – mówiła brytyjska premier dodając, że po Brexicie obywatele krajów UE będą w Wielkiej Brytanii „traktowani sprawiedliwie”.
Według wstępnego planu przedstawionego w czwartek przez May, który nie zawierał jednak szczegółów, wynika, że wszyscy imigranci z Unii Europejskiej, którzy mieszkają na Wyspach przez co najmniej 5 lat, będą mieli status równy brytyjskim obywatelom w zakresie dostępu do opieki zdrowotnej, edukacji czy świadczeń socjalnych. Jeśli chodzi o osoby, którzy mieszkają tam mniej niż 5 lat, kluczowa będzie tzw. data graniczna. Każdy kto przyjedzie na Wyspy przed tą datą, może pozostać w Wielkiej Brytanii i po upływie 5 lat otrzymać wszelkie przywileje i uprawnienie.
Osoby te będą miały również dwa lata na zagwarantowanie prawnie swojego statusu w Zjednoczonym Królestwie. Theresa May obiecała, że procedura ma być łatwiejsza niż obecny formularz liczący aż 85 stron. Sama data graniczna ma być ustalona podczas negocjacji i będzie ona zawierać się w dwuletnim okresie pomiędzy rozpoczęciem negocjacji (co miało miejsce w tym tygodniu) a dniem ostatecznego wyjścia Wielkiej Brytanii z UE, które jest planowane na marzec 2019 r.
Plan nie zawierał jednak wzmianki o prawnej opiece Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości nad imigrantami. Zabiegała o to wcześniej Unia Europejska. Wszystkie szczegóły mają zostać jednak przedstawione w poniedziałek podczas obrad Izby Gmin w parlamencie w Londynie. Brytyjskie media podkreślają, że unijni liderzy zgromadzeni na szczycie nie dyskutowali w czwartek o planie brytyjskiego rządu. Ma on zostać przeanalizowany przez Komisję Europejską.
Do propozycji pomyślnie odniosła się jednak kanclerz Niemiec Angela Merkel. – Theresa May zapewniła dziś, że obywatele Unii Europejskiej, którzy mieszkają w Wielkiej Brytanii przez 5 lat mogą zatrzymać pełnię praw. To dobry start. Pozostaje jednak bardzo dużo pytań dotyczących Brexitu, m.in. o finanse, czy relację z Irlandię – oznacza to, że mamy dużo do zrobienia przed październikiem [kolejnym szczytem UE] – mówiła Angela Merkel.
Podczas pierwszego dnia szczytu w Brukseli zadecydowano również o przedłużeniu o pół roku sankcji gospodarczych nałożonych na Rosję. Poinformował o tym na Twitterze szef Rady Europejskiej Donald Tusk: „Uzgodnione. Unia Europejska przedłuży sankcje nałożone na Rosję w związku z tym, że nie przestrzega ona porozumienia z Mińska”. Sankcje, które uderzają w rosyjską gospodarkę, są nakładane na Rosję od 2014 r., czyli od aneksji Krymu i początku konfliktu na wschodniej Ukrainie. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow już w czwartek stwierdził, że przedłużenie sankcji jest nielegalne, a także szkodliwe dla samej Unii Europejskiej. Podczas drugiego dnia szczytu, w piątek, najważniejszym tematem będzie kryzys imigracyjny.
Aleksandra Gersz AIP