50 lat temu wojska Układu Warszawskiego wkroczyły do Czechosłowacji. Inwazja była odpowiedzią Leonida Breżniewa na problem Praskiej Wiosny- ruchu, który liberalizował system i nadawał komunizmowi ludzką twarz. Jak PRL-owskie gazety pisały 50 lat temu o interwencji w Czechosłowacji?
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 r. rozpoczęła się operacja Dunaj – brało w niej udział ponad 600 tysięcy żołnierzy radzieckich, polskich, węgierskich i bułgarskich. Była to największa operacja zbrojna od czasu zakończenia II wojny światowej. Zadaniem wysłanych wojsk było usunięcie Alexandra Dubčeka i odwrócenie prowadzonej przez niego polityki, opartej na ograniczaniu państwowej cenzury i kontroli nad społeczeństwem. Współczesna ocena tamtych wydarzeń jest jednoznaczna. Zakończenie Praskiej Wiosny nie było jedynym skutkiem interwencji – inwazja pokazała światu prawdziwą twarz reżimu komunistycznego. Tym ciekawsza jest dziś lektura prasy z 1968 roku. W dziennikach z sierpnia 1968 znalazły się płomienne odezwy do wyzwalanych obywateli Czechosłowacji, krytyka imperialistycznych sił destabilizujących Czechosłowację, czy pochwały dla mądrości radzieckiego przywództwa. Wszystko po to, by uzasadnić konieczność interwencji bratniego wojska. Część nagłówków, które znalazły się w dziennikach z sierpnia 68 prezentujemy w naszej galerii poniżej.
Operacja Dunaj: skutki interwencji
Interwencja miała być pokazem siły Układu Warszawskiego. Wbrew oczekiwaniom przywódców radzieckich, interwencja wyraźniej pokazała rosnącą słabość reżimu. Komunistyczna Partia Czechosłowacji zdecydowała nie stawiać zbrojnego oporu, nie zapobiegło to jednak ofiarom śmiertelnym na skutek spontanicznego oporu społeczeństwa. Inwazja pochłonęła w sumie 108 ofiar. Społeczeństwo nie zaakceptowało też kolaboracyjnego rządu, który próbowano zainstalować. Zarówno partia jak i społeczeństwo stanęli murem za Dubečkiem, który 20 sierpnia został aresztowany i wywieziony do Moskwy. Ostatecznie Dubeček wrócił do kraju, co pozwoliło ustabilizować sytuację. Wydarzenia Praskiej Wiosny pokazały, że sama potęga militarna nie wystarczy do utrzymania w ryzach chwiejącego się reżimu.
Mikołaj Niedobecki (aip)
