105 lat temu, 25 stycznia 1912 roku urodził się Marian Brandys, pisarz i eseista, mistrz reportażu historycznego.
Największą popularność zdobyły jego powieści „Koniec świata szwoleżerów” oraz „Kozietulski i inni”, opisujące losy bohaterów epoki napoleońskiej i Królestwa Kongresowego. Cykl ten został wyróżniony przez Polski PEN Club i uznany przez Radio Wolna Europa za najlepszą książkę 1973 roku.
Rozgłos przyniosły mu kolejne publikacje utrzymane w stylistyce reportażu historycznego, jak „Nieznany książę Poniatowski”, „Oficer największych nadziei”, czy „Kłopoty z panią Walewską”. Pisał też powieści dla młodzieży, między innymi „Śladami Stasia i Nel” oraz „Z panem Biegankiem w Abisynii”.
Jego tytuły cieszyły się ogromnym zainteresowaniem czytelników, osiągając wielotysięczne nakłady. Doczekały się też przekładów na języki obce.
Podczas II wojny światowej Marian Brandys walczył w kampanii wrześniowej, był jeńcem oflagów. W 1945 roku jako korespondent wojenny uczestniczył w zdobyciu Berlina. Wraz z Edmundem Osmańczykiem, byli pierwszymi Polakami, którzy weszli do Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Relacja spisana przez Brandysa na urzędowym papierze Adolfa Hitlera, stała się jego reporterskim debiutem.
Pisarz był laureatem licznych wyróżnień – nagrody Fundacji im. Jurzykowskiego, nagrody paryskiej „Kultury” im. Hertza, a w 1989 roku – otrzymał nagrodę kulturalną Solidarności.
Zmarł 20 listopada 1998 roku w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Leśnym w Laskach.
red., Fot. Archiwum