Choroby prostaty to schorzenia układu moczowo-płciowego mężczyzn. Utrudniają panom codzienne funkcjonowanie i osłabiają poczucie męskości. Jak zadbać o prostatę i zachować sprawność do późnych lat życia? Jakie badania prostaty trzeba wykonać i jak leczyć chory gruczoł krokowy? Ten artykuł zawiera praktyczne porady, związane z profilaktyką i leczeniem chorób prostaty.
Czym jest prostata i jaką pełni funkcję w organizmie?
Prostata, czyli gruczoł krokowy, inaczej stercz, jest elementem męskiego układu moczowo-płciowego. Znajduje się pomiędzy pęcherzem moczowym, odbytnicą, a spojeniem łonowym. Gruczoł krokowy zbudowany jest z dwóch płatów, połączonych węziną. Otoczony jest mięśniami gładkimi, które kurczą się i rozluźniają podczas stosunku płciowego i ejakulacji. Główną funkcją prostaty jest produkcja wydzieliny, która jest nośnikiem dla plemników. Przebiegają przez nią przewody wytryskowe i moczowe. To dlatego schorzenia prostaty utrudniają oddawanie moczu i satysfakcjonujące współżycie seksualne.
Prostata – choroby i objawy chorób
Schorzenia prostaty dotykają panów po 50. roku życia, ale pierwsze objawy i zmiany w wynikach badań obserwuje się już kilka lat wcześniej. Choroby gruczołu krokowego, to:
- łagodny przerost stercza;
- znaczny przerost stercza;
- bakteryjne zapalenie prostaty;
- rak gruczołu krokowego.
Pierwszymi objawami rozwijających się chorób są trudności w oddawaniu moczu, a konkretnie częstomocz, uczucie nieopróżnionego pęcherza po oddaniu moczu, wolny strumień moczu, pieczenie podczas mikcji, mimowolne popuszczanie moczu, problemy ze wzwodem i ejakulacją, ślady krwi w moczu lub ejakulacie, a w zaawansowanym stadium choroby również krwiomocz. Zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy panów, którzy prowadzą niezdrowy tryb życia, opóźniają wizyty w toalecie na przykład z podczas pracy oraz tych, którzy mieli w rodzinie przypadki zachorowań.
Badania prostaty – jak zbadać gruczoł krokowy?
Profilaktyczne badanie prostaty powinno wykonywać się już po 40. roku życia, zwłaszcza jeśli w rodzinie były przypadki zachorowań. Do tego rodzaju badań zalicza się:
- czynnik PSA (skrót od Prostate Specific Antygen), sprawdzany w próbce krwi,
- badanie per rectum gruczołu krokowego,
- USG prostaty, wykonywane przez odbyt lub powłoki brzuszne.
Na czym polegają badania na prostatę? Podczas badania per rectum lekarz wprowadza palec do odbytnicy i sprawdza wielkość oraz położenie stercza. Dobrym badaniem diagnostycznym jest ultrasonografia. Do tych badań nie trzeba się specjalnie przygotowywać, poza zachowaniem higieny. Przed USG przed powłoki brzuszne warto wypić 1,5 litra wody. Wyjątkiem jest badanie antygenu PSA. W tym przypadku na 72 godziny przed badaniem trzeba powstrzymać się przed współżyciem, jazdą na rowerze i używkami, aby wynik był miarodajny. Przy podejrzeniu nowotworu wykonuje się też biopsję stercza i badanie wydzieliny gruczołu krokowego.
Wcześnie wykonane badania umożliwiają diagnostykę i skuteczne leczenie. Niestety, większość panów zgłasza się na takie badania, gdy dolegliwości utrudniają im codzienne funkcjonowanie. Powodem jest wstyd, odkładanie badań na później i nadzieja, że problemy same miną. Leczenie zaawansowanego stadium przerostu stercza – tak jak w przypadku wielu innych chorób – jest trudniejsze i daje gorsze rokowania. Powiększona prostata uciska na przewody moczowe i wytryskowe. W nieopróżnionym pęcherzu rozwija się zakażenie bakteryjne. Niekiedy powiększona prostata to pierwsze stadium złośliwego nowotworu.
Metody leczenia schorzeń prostaty
Leczeniem chorób prostaty zajmuje się lekarz urolog. Skierowanie zleca lekarz podstawowej opieki medycznej. Sposobem na uniknięcie długich kolejek do specjalisty jest wizyta w prywatnym gabinecie urologicznym. Tam też jest lepszy sprzęt do badań diagnostycznych. Leczenie przerostu prostaty polega na podawaniu lekarstw zmniejszających przerost stercza i nacisk na przewody moczowe. W przypadku zakażeń bakteryjnych konieczne są antybiotyki. Są też specjalne leki likwidujące krwiomocz. Najtrudniejsze przypadki wymagają prostatektomii, czyli chirurgicznego usunięcia gruczołu krokowego. Najlepsze rezultaty, także przy leczeniu raka prostaty, osiąga się, podczas resekcji gruczołu metodą laparoskopową, laserową lub przy pomocy robota chirurgicznego. Okres rehabilitacji po operacji wynosi od kilku dni do kilku miesięcy, w zależności od metody resekcji i zaawansowania choroby.
Prostata pełni ważną funkcję w organizmie mężczyzny. Nie mniej po usunięciu stercza panowie mogą prowadzić normalne życie, także w aspekcie seksualnym. Niestety, nie mogą już spłodzić dziecka, ponieważ podczas operacji przecina się nasieniowody. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne i wczesne rozpoczęcie leczenia. Wówczas doświadczony specjalista tak dobierze środki farmakologiczne, że zatrzyma postęp choroby bez interwencji chirurgicznej. Konieczne są jednak regularne wizyty i monitorowanie funkcji układu moczowo-płciowego.