Komisja Europejska zdecydowała w środę o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z orzecznictwem polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi o spór o prymat prawa UE nad prawem państw członkowskich.

Komisja wszczęła przeciwko Polsce postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego 22 grudnia 2021 r.

„Powodem były wyroki polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca 2021 r. i 7 października 2021 r., w których uznał on postanowienia traktatów UE za niezgodne z Konstytucją RP, wyraźnie kwestionując zasadę pierwszeństwa prawa UE. Celem Komisji jest zapewnienie obywatelom polskim ochrony ich praw oraz umożliwienie im korzystania z przynależności do UE na takich samych zasadach, jakie odnoszą się do wszystkich innych obywateli UE. Pierwszeństwo prawa UE zapewnia równe stosowanie prawa UE w całej Unii” – argumentuje KE w opublikowanym w środę komunikacie.

Zdaniem Komisji, polski Trybunał Konstytucyjny naruszył swoimi wyrokami „ogólne zasady autonomii, pierwszeństwa, skuteczności i jednolitego stosowania prawa Unii oraz zasadę wiążącego skutku wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”.

KE uważa, że wyroki te naruszają także art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, który gwarantuje prawo do skutecznej ochrony sądowej, poddając go nadmiernie zawężającej wykładni.

„Komisja uważa również, że Trybunał Konstytucyjny nie spełnia już wymogów niezawisłego i bezstronnego sądu, ustanowionego uprzednio na mocy ustawy. Wynika to z nieprawidłowości przy mianowaniu trzech sędziów w grudniu 2015 r. oraz przy wyborze prezesa w grudniu 2016 r.” – oceniła KE.

Z Brukseli Artur Ciechanowicz, ze Strasburga Łukasz Osiński (PAP)

KE skierowała do TSUE sprawy przeciwko 8 państwom UE, w tym Polsce, w związku z ochroną sygnalistów

Komisja Europejska skierowała w środę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko 8 państwom członkowskim w związku z ochroną sygnalistów. Wśród nich jest Polska.

Komisja Europejska podjęła dziś decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości spraw przeciwko Czechom, Niemcom, Estonii, Hiszpanii, Włochom, Luksemburgowi, Węgrom i Polsce w związku z brakiem transpozycji do prawa krajowego dyrektywy w sprawie ochrony sygnalistów.

Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia sygnalistom działającym w sektorze publicznym i prywatnym skutecznych kanałów poufnego zgłaszania naruszeń przepisów UE i utworzenia solidnego systemu ochrony przed działaniami odwetowymi. Ma to zastosowanie zarówno wewnętrzne (w organizacji), jak i zewnętrzne (zgłaszanie właściwemu organowi publicznemu). Państwa członkowskie miały przetransponować środki niezbędne do wykonania dyrektywy do 17 grudnia 2021 r.

„Dyrektywa odgrywa kluczową rolę w egzekwowaniu prawa Unii w szeregu ważnych obszarów polityki, w których naruszenia prawa Unii mogą szkodzić interesowi publicznemu – od ochrony środowiska, zamówień publicznych, usług finansowych, bezpieczeństwa jądrowego i bezpieczeństwa produktów po ochronę interesów finansowych Unii” – podała KE.

Ze swej strony minister do spraw UE Szymon Szynkowski vel Sęk przekazał PAP, że „Komisja Europejska ogłosiła dzisiaj wobec wielu państw członkowskich, m.in. Bułgarii, Grecji, Austrii, Niemiec czy Belgii, cały szereg decyzji dotyczących postępowań naruszeniowych. Niektóre decyzje dotyczą postępowań prowadzonych wobec Polski”.

„W czterech przypadkach Komisja zamknęła prowadzone postępowania naruszeniowe, uznając przedstawione przez Polskę argumenty. W czterech przypadkach zdecydowała o skierowaniu skargi do Trybunału Sprawiedliwości UE, w trzech – o przejściu do etapu wysłania tzw. uzasadnionej opinii” – dodał minister.

23 kwietnia 2018 r. Komisja przedstawiła pakiet inicjatyw, w tym wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii oraz komunikat, które tworzą kompleksowe ramy prawne, chroniące sygnalistów w celu ochrony interesu publicznego na szczeblu europejskim. Dyrektywa została przyjęta 23 października 2019 r. i weszła w życie 16 grudnia 2019 r.

W styczniu 2022 r. Komisja skierowała wezwania do usunięcia uchybienia do 24 państw członkowskich w związku z niepełną transpozycją lub brakiem informacji dla Komisji o środkach transpozycji przed upływem terminu. Następnie Komisja przesłała uzasadnione opinie do 15 państw członkowskich w lipcu 2022 r. oraz do czterech państw członkowskich we wrześniu 2022 r. w związku z niedopełnieniem obowiązku zgłoszenia środków w pełni transponujących dyrektywę.

Odpowiedzi 8 państw członkowskich na uzasadnione opinie Komisji były niezadowalające, w związku z czym Komisja podjęła decyzję o skierowaniu spraw przeciwko tym państwom członkowskim do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Z Strasburga Łukasz Osiński (PAP)

luo/ mal/