Rząd ma dzisiaj wydać oświadczenie, w którym przedstawi swoje stanowisko w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
Ustawa stanowi, że każdy, kto publicznie i wbrew faktom przypisuje polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne – będzie podlegał karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech. Taka sama kara grozi za „rażące pomniejszanie odpowiedzialności rzeczywistych sprawców tych zbrodni”.
Autorzy ustawy oraz Instytut Pamięci Narodowej podkreślają, że nowelizacja nie ogranicza badań naukowych i wolności słowa, a jedynie walczy z celowym zakłamywaniem historii, bezczeszczeniem pamięci o ofiarach i hańbieniem żyjących więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych.
W piątek u ubiegłym tygodniu nowelizację przyjął Sejm, dziś w nocy- Senat. Teraz trafi do prezydenta.
Polskie władze argumentują, że ustawa ma bronić dobrego imienia Polski i walczyć ze sformułowaniami “polskie obozy śmierci” i podobnymi.
Nowelizacja została skrytykowana przez Izrael. Jeden z jej autorów, wiceminister sprawiedliwości Patryk Jaki poinformował, że strona izraelska była konsultowana w tej sprawie. Ambasador tego kraju w Polsce Anna Azari twierdzi tymczasem, że pod koniec 2016 roku złożyła zastrzeżenia do ustawy, ale od tego czasu strona polska nie rozmawiała już więcej na ten temat z przedstawicielami izraelskich władz. Ambasador Izraela po raz pierwszy publicznie mówiła o zastrzeżeniach swojego kraju wobec ustawy w sobotę, podczas obchodów 73. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu śmierci Auschwitz.
W wywiadzie dla Polskiego Radia Anna Azari podkreśliła, że zdaniem władz w Jerozolimie, zapisy ustawy mogą spowodować karanie zarówno świadków ocalałych z Holokaustu jak i dziennikarzy, zajmujących się tą tematyką. Izraelski parlament nie wykluczył odpowiedzi na nowelizację polskiej ustawy o IPN. Wczoraj grupa miejscowych parlamentarzystów złożyła w Knesecie poprawki do własnej ustawy o Holokauście. Według nich, polska nowelizacja prawa o IPN byłaby uznana za negowanie Holokaustu. Projekt ma poparcie większości w Knesecie, choć nie wiadomo, czy i kiedy zostanie uchwalony. Wcześniej nowelę krytykował izraelski premier Benjamin Netanyachu.
W nocy Amerykański Departament Stanu wyraził zaniepokojenie nowelizacją ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej.
„Historia Holocaustu jest bolesna i złożona. Rozumiemy, że określenie „polskie obozy śmierci” jest nieprawdziwe, mylące i szkodliwe” – stwierdza w oświadczeniu rzeczniczka Departamentu Stanu Heather Nauert. W dalszej części wyraża jednak obawę, że proponowana ustawa „zagrozi wolności słowa i akademickiej debacie’. „Obawiamy się również konsekwencji, jakie wejście w życie projektu tej ustawy może mieć dla strategicznych relacji Polski, w tym ze Stanami Zjednoczonymi i Izraelem. Na podziałach, jakie powstaną pomiędzy naszymi sojusznikami skorzystają jedynie nasi rywale” – podkreśliła Nauert. Rzeczniczka Departamentu Stanu wezwała polskie władze do ponownego przeanalizowania ustawy.
Te zarzuty odpiera wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł, który podkreślał w rozmowie z dziennikarzami, że badania nad przeszłością w Polsce nie są zagrożone. „Mówienie o tej przeszłości, analiza tej przeszłości, często tej najczarniejszej, haniebnej po stronie polskiej, w żaden sposób nie jest zagrożona. Polska jest demokratycznym państwem prawna, szanującym swobodę debaty publicznej, szanującym badania naukowe, prawo do krytyki, wartości konstytucyjne określone w naszej ustawie zasadniczej” – mówił. Wyjaśniał, że „kierowanie w sferze publicznej pomówień „o charakterze kłamliwym, w sposób świadomy, o zbrodnie najcięższe, najpoważniejsze, zbrodnie nazistowskie, nigdy nie jest debatą publiczną”.
Wieczorem, przed głosowaniem w Senacie, tej sprawie poświęcone było spotkanie kierownictwa Prawa i Sprawiedliwości. „Rozmawialiśmy długo o tej sytuacji, którą jesteśmy, nie ukrywam. bardzo zasmuceni, zaskoczeni, również zdziwieni, że nasza walka o prawdę, o godność Polaków jest tak interpretowana i odbierana przez i opozycję, ale też środowiska, z którymi chcemy bardzo ściśle współpracować. Rozmawialiśmy na temat tej niewątpliwie zaskakującej nas wszystkich sytuacji” – powiedział na konferencji prasowej w Senacie marszałek Stanisław Karczewski. Podkreślił jednocześnie, że wprowadzenie tej ustawy to obowiązek Polski.
Marszałek Stanisław Karczewski mówił, że rząd jest zdeterminowany, by uchwalić tę ustawę. „Liczymy, że zakończenie prac nad nią wpłynie na obniżenie emocji”- dodał. Zaznaczył jednocześnie, że polskie władze są otwarte na dialog. „Chcemy tę ustawę uchwalić. Chcemy prowadzić dialog niezwykle intensywny dialog ze wszystkimi środowiskami, tak aby wyjaśnić intencje, a także cel tej ustawy” – wyjaśniał podczas briefingu w Senacie briefingu Stanisław Karczewski.
Marszałek Senatu zapowiedział też, że dziś oświadczenie w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej wyda polski rząd. „Rząd ustosunkuje się do tej ustawy, a także określi cel i założenia tej ustawy” – powiedział.
Wczoraj w Żarach w Lubuskiem prezydent Andrzej Duda apelował o spokojną debatę w sprawach historycznych. Prezydent spotkał się z mieszkańcami Żar w województwie lubuskim. W swoim wystąpieniu powiedział, że dążenie do prawdy historycznej powinno odbywać się konsekwentnie i bez nadmiernych emocji. Andrzej Duda poprosił, aby zachować wstrzemięźliwość, a przede wszystkim o to, aby nie kierować się w dyskusji gniewem i nie obrażać innych. Swój apel prezydent skierował do dziennikarzy, publicystów, naukowców, polityków, ale też do wszystkich Polaków.
Polskie władze od kilkunastu lat prowadzą na świecie kampanię w tej sprawie i protestują, gdy zagraniczni politycy i dziennikarze używają sformuł owań “polskie obozy koncentracyjne”. Warszawa argumentuje, że nie miał a w czasie II wojny światowej nic wspólnego z działaniami hitlerowców na terenie okupowanej Polski.
Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)/dyd