W piątek upływa 25 lat od podpisania Traktatu między Niemcami a Polską o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Czwartkowa wizyta prezydenta Andrzeja Dudy w Berlinie była uczczeniem tej historycznej rocznicy.
Zarówno polski, jak i niemiecki prezydent, Joachim Gauck, podkreślali konieczność polsko-niemieckiego dialogu oraz apelowali o wspólne i solidarne stawienie czoła problemom nękającym dziś Europę, m.in. kryzysowi imigracyjnemu. – Razem zawsze osiągniemy więcej, osobno stracimy wszyscy – mówił Duda.
– Minione 25 lat niemiecko-polskiego sąsiedztwa ma historyczne znaczenie. Od rozbiorów Polski nie było na przestrzeni dziejów tak długiego okresu, w którym Polacy i Niemcy żyli ze sobą w pokoju i wolności – mówił Joachim Gauck na piątkowej uroczystej konferencji poświęconej 25-leciu partnerstwa w Pałacu Belleuve w Berlinie. Jak podkreślił niemiecki przywódca, należy dziś świętować „pokój i przyjaźń między suwerennymi państwami sąsiednimi, dwoma równoprawnymi członkami Unii Europejskiej oraz NATO”.
Radość i dumę z powodu ćwierćwiecza przyjaznych polsko-niemieckich relacji wyraził także polski prezydent, który przed konferencją został uroczyście powitany podczas krótkiej ceremonii w ogrodzie przed pałacem Belleuve. – Ta niesłychana wymiana wizyt [w piątek Warszawę odwiedzi bowiem Gauck – red.] jest symbolem przyjaźni otwierającym nas na następne 25-lecie, które, w co wierzę głęboko, będzie jeszcze lepsze, jeszcze bardziej nas integrujące i prowadzące do głębszego zrozumienia – podkreślił Andrzej Duda, nazywając rocznicę 17 czerwca „wzniosłą”. Polski prezydent zaznaczył także, że 25-lecie partnerstwa to dobra okazja, aby oba kraje mogły oszacować „co nam się udało, co jeszcze musimy poprawić i jakie cele mamy na następne 25 lat”.
Traktat między Republiką Federalną Niemiec a Rzeczpospolitą Polską o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy podpisano 17 czerwca 1991 r. Jak podkreślili obaj prezydenci, nie byłoby to możliwe bez działania Kościołów – katolickiego oraz ewangelickiego, i nawiązali do słynnych słów polskich biskupów: „wybaczamy i prosimy o wybaczenie”. „Ten list biskupów polskich stał się symbolem polsko-niemieckiego pojednania. Za tym głosem podążyli zwykli ludzie. To na ich postawie zbudowane jest dzisiejsze polsko-niemieckie partnerstwo” – mówił w Berlinie Andrzej Duda.
Prezydenci Polski i Niemiec podkreślili także pojednawczą rolę polskich intelektualistów, polityków i zwykłych ludzi działających w opozycji, którzy, jak powiedział Gauck, „umożliwili przezwyciężenie dawnego podziału na Wschód i Zachód”. – Nie byłoby końca zimnej wojny i obalenia Muru Berlińskiego bez działania Solidarności – stwierdził z kolei Andrzej Duda i dodał, że traktat ma swoje korzenie przede wszystkim w chęciach zbliżenia się do siebie Polaków i Niemców – „pomimo strasznych okrucieństw i krzywd, do których doszło podczas II wojny światowej”. – To, co udało się przełamać, nie ma precedensu w historii świata – powiedział.
Do bolesnych momentów polsko-niemieckiej historii, m.in. okresu nazistowskiego, w swoim wystąpieniu nawiązał Gauck, który mówił m.in. o krzywdach wyrządzonych przez „zbrodnie dokonane przez niemieckiego okupanta”. – Dzisiaj włączenie do polskiej historii i teraźniejszości gardzonej niegdyś niemieckiej kultury i historii dawnych niemieckich ziem wschodnich jest dla Polski czymś oczywistym. Natomiast losy wypędzonych nie służą Niemcom do relatywizowania niemieckiej winy za zbrodnie – mówił Joachim Gauck. – Nasze partnerstwo musi być oparte na prawdziwie historycznej. Nawet najbardziej bolesne wspomnienia pozwalają leczyć rany – mówił z kolei w Berlinie polski prezydent i kontynuował: „Nie powinno być tabu, powinniśmy sobie mówić wszystko. Nie może być zgody na relatywizację prawdy o naszych wspólnych dziejach, a także na negowanie jej”.
Gauck zwrócił również uwagę na wyraźny rozwój obu państw w minionym ćwierćwieczu: wzrost gospodarczy czy wymianę kulturalną i naukową oraz zacieśnienie relacji między obywatelami obydwu krajów, którego przykładem są, jak wymienił Gauck, zawarte przyjaźnie i małżeństwa. – Niemcy są głównym partnerem handlowym Polski, a nasze granice pozostają otwarte – mówił Duda w swoim wystąpieniu.
25. rocznica zawiązania polsko-niemieckiego partnerstwa stała się także okazją dla obu prezydentów do apelu o solidarność w obliczu kryzysów, z jakimi zmaga się Unia Europejska. – Nie stać nas dzisiaj na nieufność. Podzielona Europy to porażka wielkiej europejskiej idei. To również porażka Polaków i Niemców starających się przed laty o zjednoczenie naszych krajów – mówił Andrzej Duda, nawiązując m.in. do rekordowego napływu uchodźców do Europy. Prezydenci zaapelowali o dialog i pogłębianie polsko-niemieckich kontaktów, których przykładem jest, wspomniana przez Andrzeja Dudę, powstająca właśnie pierwsza część polsko-niemieckiego podręcznika do nauki historii, a także wymiany uczniowskie w niemieckich i polskich szkołach, które między innymi koordynowała pierwsza dama Agata Kornhauser-Duda, z wykształcenia germanistka.
Prezydent Andrzej Duda nawiązał tez do sytuacji Polonii w Niemczech i zaapelował o możliwość edukacji w języku polskich w niemieckich szkołach. – Realna sytuacja naszych rodaków jest miarą faktycznej gotowości do pogłębiania i rozwoju naszej relacji. Dlatego tak ważne, żeby Polacy w Niemczech otrzymali wsparcie na edukację w języku ojczystym – mówił polski prezydent, który stwierdził także, że „powodzenie szczytu NATO [który odbędzie się w Warszawie na początku lipca – red.] wymaga ścisłego polsko-niemieckiego partnerstwa”.
Andrzej Duda wraz z pierwszą damą zakończą swoją wizytę w Berlinie w piątek. W czwartkowy wieczór polski prezydent będzie razem z Polonią oglądał mecz Polska-Niemcy w Ambasadzie RP w Berlinie. Z kolei w piątek prezydent spotka się z kanclerz Angelą Merkel. Tego samego dnia do Warszawy przyleci Joachim Gauck.
TS/Aleksandra Gersz AIP, Fot. aip