W wieku 100 lat zmarł Jimmy Carter – 39. prezydent Stanów Zjednoczonych i laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Odszedł w towarzystwie rodziny w swoim domu w Plains, w Georgii. Chociaż nie rządził USA długo, bo tylko przez jedną kadencję, Jimmy Carter pozostawił po sobie ogromne dziedzictwo, a jego nazwisko pada przy okazji wielu historycznych wydarzeń, kluczowych nie tylko dla losów Ameryki, ale także całego świata.
Carter był prezydentem w latach 1977–1981. Jedyna kadencja 39. przywódcy Stanów Zjednoczonych była naznaczona wieloma wyzwaniami. Carter musiał poradzić sobie m.in. z drugim kryzysem naftowym, rewolucją w Iranie i stagflacją. Byłemu prezydentowi przypisuje się ponadto wiele spektakularnych sukcesów, jak np. Porozumienie z Camp David (traktat pokojowy pomiędzy Izraelem i Egiptem, podpisany w obecności Jimmy’ego Cartera w Białym Domu) oraz przełomowe nawiązanie stosunków dyplomatycznych z Chinami.
W wieku 100 lat zmarł były prezydent USA Jimmy Carter. 47 lat temu przyleciał do Polski
Jednym z pierwszych krajów, jakie odwiedził Jimmy Carter podczas swojej prezydentury, była Polska. Ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych przyleciał do Warszawy w grudniu 1977 roku. Co ciekawe, było to 29 grudnia, czyli równo 47 lat temu. Wówczas Polską rządził I sekretarz KC PZPR Edward Gierek. Carter zatrzymał się wówczas w pałacu na warszawskim Wilanowie.
Niektóre momenty z wizyty Cartera w Warszawie znalazły się w pierwszej dziesiątce najbardziej żenujących momentów w historii dyplomacji tygodnika „Time”. Głównie za sprawą tłumacza, który niezbyt biegle przekładał na Polski to, co mówił prezydent Stanów Zjednoczonych. Gdy Carter stwierdził w przemówieniu na płycie warszawskiego Okęcia, że „wyleciał z USA dziś rano”, tłumacz przekazał już po polsku, że przywódca „porzucił Amerykę na dobre, by przylecieć do Polski”. Carter miał też „pożądać Polaków”, zamiast chcieć poznać opinie o ich „pragnieniach i przyszłości”.
Podczas wizyty Jimmy’ego Cartera w Polsce doszło także do spotkania pierwszej damy Rosalynn Carter i Zbigniewa Brzezińskiego (doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Cartera) z kard. Stefanem Wyszyńskim w Pałacu Prymasowskim. Spotkanie nie znalazło się w planie wizyty prezydenta USA w Polsce, a delegacja złożona z jego żony i Brzezińskiego była nieformalna i nie uzgadniano jej z ówczesnymi władzami PRL. Prymasowi wręczono wówczas list od Jimmy’ego Cartera.
„Do kardynała Wyszyńskiego. Przesyłam najlepsze życzenia i modlitwy. Podzielam wiarę i podziwiam wszystko, co Wasza Eminencja reprezentuje. Dążę do tych samych celów. Jimmy Carter”
– napisano w wiadomości do „Prymasa Tysiąclecia”.
W czasie wizyty Cartera w Warszawie doszło do jeszcze jednego, historycznego wydarzenia – pierwszej konferencji prasowej prezydenta Stanów Zjednoczonych za Żelazną Kurtyną.
Nie żyje 39. prezydent USA. Jimmy Carter spocznie w rodzinnym Plains, w stanie Georgia
Jimmy Carter urodził się w 1924 roku w mieście Plains (Georgia) – w tej samej miejscowości, gdzie zmarł pod koniec tego roku. Tam urodziła się i zmarła także jego żona, Rosalynn. Carter był synem farmera i weteranem Marynarki Wojennej, gdzie pracował nad rozwojem amerykańskiego programu atomowych okrętów podwodnych. W polityce zaczynał jako senator Georgii, a potem gubernator tego stanu. Prezydentem został 20 stycznia 1977 roku.
Carter rządził Stanami Zjednoczonymi tylko przez jedną kadencję. Po opuszczeniu Białego Domu nie dał o sobie zapomnieć, poświęcając się działalności humanitarnej. W 2002 roku otrzymał za działalność dobroczynną Pokojową Nagrodę Nobla.
Jimmy Carter zmarł 29 grudnia 2024 roku w Plains, w otoczeniu swojej rodziny. O śmierci byłego prezydenta poinformowało założone przez niego Centrum Cartera. Rodzina zmarłego poprosiła, aby zamiast kupować kwiaty, przekazywać datki na wspominaną organizację. Publiczne uroczystości żałobne odbędą się w Atlancie i Waszyngtonie, a dopiero po nich nastąpi prywatny pogrzeb Jimmy’ego Cartera w Plains.
Our founder, former U.S. President Jimmy Carter, passed away this afternoon in Plains, Georgia. pic.twitter.com/aqYmcE9tXi
— The Carter Center (@CarterCenter) December 29, 2024
Red. JŁ
Źródła: NBC Miami, Narodowe Muzeum Historii, Wikipedia