Może już czas zastanowić się, czy nie powinniśmy uruchomić art. 4 NATO, jeśli nasza granica będzie bezpośrednio zagrożona presją fizyczną przy udziale służb białoruskich – mówił w poniedziałek lider PO Donald Tusk. „Jesteśmy w przededniu zaostrzenia naszych relacji ze wschodnim sąsiadem” – ocenił.
Rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn poinformował w poniedziałek rano o dużej grupie migrantów, która planuje przekroczyć granicę Białorusi z Polską. Napisał na Twitterze, że rozpoczęła się właśnie największa do tej pory próba masowego siłowego wejścia na teren Polski. Do wpisu dołączył film, na którym widać, jak wzdłuż drogi maszeruje grupa kilkuset osób z bagażami.
„Jestem bardzo zaniepokojony tym, co dzieje się dzisiaj i co będzie się prawdopodobnie działo w najbliższych godzinach na naszej wschodniej granicy” – powiedział w poniedziałek lider PO Donald Tusk na konferencji prasowej.
Jego zdaniem, „prawdziwym problemem jest to, że nikt z nas nie wie, co polski rząd zamierza z tym zrobić”. Jak mówił Tusk, biorąc pod uwagę fakt, że w tę presję, jaka wywierana jest na naszą granicę zaangażowane są służby białoruskie, „to zagrożenie wydaje się poważniejsze, niż tylko wynikające z faktu nielegalnej migracji”. „Jesteśmy w przededniu bez wątpienia zaostrzenia naszych relacji ze wschodnim sąsiadem, one i tak nie są dobre” – zauważył.
„Jeżeli miałoby dojść do jakichkolwiek aktów przemocy, szczególnie przy wsparciu białoruskich funkcjonariuszy czy żołnierzy, to jest to dokładnie ten moment, kiedy władza powinna natychmiast zacząć rozmawiać ze wszystkimi obywatelami, w tym z opozycją” – ocenił. Przypomniał przy tym, że także prezydent ma pewne instrumenty, takie jak choćby Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
„Ale to, co jest najważniejsze, to być może już czas zastanowić się, czy nie powinniśmy uruchomić art. 4 NATO, jeśli nasza granica będzie bezpośrednio zagrożona presją fizyczną przy udziale Białorusinów, tzn. mówię o służbach białoruskich” – dodał Tusk. „W mojej ocenie jest to absolutnie powód do tego, aby uruchomić konsultacje w ramach Paktu Północnoatlantyckiego, ponieważ dotyczy to już bezpieczeństwa całej wschodniej granicy Unii Europejskiej i państw NATO-wskich, takich jak Polska i Litwa” – dodał.
Art. 4 Traktatu Północnoatlantyckiego przewiduje, że strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć – zdaniem którejkolwiek z nich – zagrożone będą: integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron.
Lider PO wyraził obawę, że „PiS nie jest przygotowany w ogóle do tej sytuacji”. „To jest ostatni moment żeby władza, rząd, prezydent, prezes (Jarosław) Kaczyński, żeby oni wszyscy naprawdę wzięli się do roboty, przedstawili program wyjścia z tego kryzysu” – powiedział. „Ja mogę ze strony mojego środowiska powiedzieć, że każda sensowna propozycja będzie mogła liczyć na nasze solidarne wsparcie” – zadeklarował Tusk.
W związku z wydarzeniami na granicy polsko-białoruskiej premier Mateusz Morawiecki zwołał na godz. 13 posiedzenie sztabu kryzysowego. Poza szefem rządu wezmą w nim udział m.in. wicepremier Jarosław Kaczyński, szef MSWiA Mariusz Kamiński, szef MON Mariusz Błaszczak, szef MSZ Zbigniew Rau, przedstawiciel prezydenta oraz przedstawiciele służb.
Od wiosny gwałtownie wzrosła liczba prób nielegalnego przekroczenia granicy Białorusi z Litwą, Łotwą i Polską przez migrantów z krajów Bliskiego Wschodu, Afryki i innych regionów. UE i państwa członkowskie uważają, że to efekt celowych działań Białorusi w odpowiedzi na sankcje. Od początku roku Straż Graniczna zanotowała ponad 30 tys. prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-białoruskiej. Od 2 września w związku z presją migracyjną w 183 miejscowościach woj. podlaskiego i lubelskiego przylegających do granicy z Białorusią obowiązuje stan wyjątkowy. (PAP)
autor: Daria Kania, Robert Pietrzak
dka/ rop/ mrr/