Edwin Bendyk, prof. Artur Ekert i Olga Malinkiewicz – zostali laureatami pierwszej edycji Nagród Planety Lema za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury, nauki i technologii inspirowane twórczością pisarza.
W kategorii kultura nagrodzony został Edwin Bendyk – dziennikarz i publicysta zajmujący się problematyką cywilizacyjną i wpływem techniki na życie społeczne, a także ekologią i rewolucją cyfrową. Jest kierownikiem Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas i wykładowcą w Centrum Nauk Społecznych PAN.
„Edwin Bendyk dla mnie jest człowiekiem, który daje mi poczucie bezpieczeństwa, że czytając go coś mogę wiedzieć o świecie, że to jest wiedza aktualna, a jednocześnie mieści się w humanistyce. Uważam, że Edwin Bendyk daje nam optymizm” – mówił podczas wtorkowej gali członek kapituły nagrody prof. Jerzy Bralczyk.
Laureat powiedział, że kiedy w młodości czytał „Cyberiadę” nie przypuszczał i nie marzył, że będzie kiedyś odbierał nagrodę inspirowaną twórczością Stanisława Lema. „Ta fascynacja Lemem przekształciła się w zarażenie +futurofilią+ – patrzeniem na przyszłość jako niekończącą się przygodę i zadanie” – mówił Bendyk.
Fizyk prof. Artur Ekert został doceniony w kategorii nauka. Jest pionierem badań z zakresu kryptografii kwantowej, profesorem fizyki kwantowej w Mathematical Institute na Uniwersytecie Oksfordzkim i szefem singapurskiego Centre for Quantum Technologies.
„Prof. Artur Ekert współodkrył całą dziedzinę naukową, którą jest kryptografia kwantowa” – powiedziała prof. Aleksandra Przegalińska. Dodała, że profesor i dwóch innych badaczy w różnych miejscach na świecie wpadali na ten sam pomysł, choć przyjęli różne metody. „Metoda prof. Ekerta wykorzystała zjawisko splątania kwantowego” – dodała.
Prof. Ekert nie mógł osobiście odebrać nagrody, uczyniła to jego siostra Karolina. Laureat nagrał film. Jak podkreślił, nagroda jest dla niego motywacją do tego, by kryptografia kwantowa służyła ludziom i te nowe technologie były wykorzystywane z pożytkiem dla ochrony prywatności. „Będę się starał, żeby tak się stało” – zadeklarował.
Nagrodę w dziedzinie technologii odebrała Olga Malinkiewicz – fizyczka, wynalazczyni rewolucyjnej metody wytwarzania drukowanych ogniw słonecznych na bazie perowskitów.
„To nagrodę za odkrycie i komercjalizację nowego, odnawialnego źródła energii” – mówił Maciej Kawecki, prezes Instytutu Polska Przyszłości im. Stanisława Lema. Dodał, że miejsc, gdzie naukowcy pracują nad zastąpieniem ciężkich, krzemowych ogniw fotowoltaicznych niemal nieingerującym w przestrzeń jest kilka. „Ale pomysł Olgi Malinkiewicz jako pierwszy doczekał się realizacji – w maju w Polsce otwarta została pierwsza fabryka takich ogniw. W ocenie kapituły konkursowej to rozwiązanie może mieć rewolucyjny wpływ na bezpieczeństwo świata i czyste źródła energii” – podkreślił.
Olga Malinkiewicz zaprezentowała publiczności takie właśnie płaskie panele słoneczne. „Dziś to coś ciekawego, ale jutro będzie dla nas normą” – powiedziała.
Laureaci otrzymali statuetki autorstwa dr hab. Krzysztofa Franaszka z warszawskiej ASP. Każda z nich waży 6 kg i została wykonana z bardzo trudnego w obróbce perlitu, co odzwierciedla ogrom pracy wykonanej przez laureatów.
Jak podkreślają organizatorzy nagrody są przyznawane twórcom i naukowcom, których aktywność nie tylko oddziałuje na rzeczywistość, ale w sposób znaczący wpływa na naszą przyszłość. „Chcemy wyróżniać tych wielkich Polaków, którym przyświecają dwie idee: człowiek i w swojej działalności na pierwszym miejscu stawiają człowieka oraz przewidywanie przyszłości, żeby rozwiązanie, działanie kreacyjne podejmowane przez osoby, które wyróżnimy wyprzedzało przyszłość” – powiedział Maciej Kawecki. Wstępną selekcję projektów przeprowadziła kapituła, w której skład weszli eksperci ze świata kultury, nauki i technologii: Maciej Kawecki – prezes Instytutu Polska Przyszłości im. Stanisława Lema, Robert Piaskowski – pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. kultury, Szymon Kloska z Krakowskiego Biura Festiwalowego oraz Wojciech Zemek – przedstawiciel spadkobierców Stanisława Lema, sekretarz pisarza. W kapitule zasiadają także: prof. Stanisław Bereś, Jolanta Korkuć – redaktor naczelna Wydawnictwa Literackiego, prof. Jerzy Bralczyk, prof. Aleksandra Przegalińska, prof. Michał Kleiber, Jakub Kaczmarski, Marcin Maruta, Natalia Hatalska – prezeska Infuture Institute, Grzegorz Pawlicki, Konrad Tajduś.
Organizatorem konkursu jest KBF i Instytut Polska Przyszłości im. Stanisława Lema wraz z partnerami: Siecią Badawczą Łukasiewicz (nauka) i Accenture (technologia). Nagrody są objęte honorowym patronatem prezydenta Krakowa.
Gala odbyła się podczas zorganizowanego z okazji 100. rocznicy urodzin Stanisława Lema Festiwalu Przyszłości Bomba Megabitowa, którego gośćmi byli naukowcy, badacze, pisarze i poeci.
„Chciałem podziękować zebranej na sali publiczności i wszystkim fanom i sympatykom Lema, rozsianym gęsto po całym świecie, bo to dzięki Wam taka impreza może mieć swój blask i splendor, a gwiazda Lema bije jasnym światłem. (…) Dzięki Wam ten kongres stał się hołdem dla wielkiego pisarza i mistrza” – mówił podczas wtorkowej gali Wojciech Zemek. Dziękował też w imieniu własnym i rodziny pisarza organizatorom festiwalu.(PAP)
autor: Małgorzata Wosion
wos/ aszw/