Amerykański Senat przyjął w głosowaniu zasady rządzące procesem impeachmentu byłego prezydenta Donalda Trumpa oraz stosunkiem głosów 56 : 44 zdecydował, że proces  jest zgodny z konstytucją. Zasady procesu zostały ustalone przez przywódców obydwu partii – poinformował przywódca większości demokratycznej w Senacie Chuck Schumer.

„Naszym świętym obowiązkiem konstytucyjnym jest przeprowadzenie sprawiedliwego i uczciwego procesu o postawienie zarzutów byłemu prezydentowi Trumpowi, najpoważniejszych zarzutów, jakie kiedykolwiek postawiono prezydentowi Stanów Zjednoczonych w historii Ameryki. Niniejsza rezolucja przewiduje sprawiedliwy proces” – ocenił Schumer.

Według ustalonego harmonogramu rozprawę rozpoczęła debata nad kwestią zgodności wszczętego procesu impeachmentu z konstytucją Stanów Zjednoczonych.

Jeden z kongresmenów pełniących rolę prokuratorów tzw. menedżerów impeachmentu, Demokrata Joe Neguse powołał się w swym wystąpieniu zarówno na historię, jak i na opinie ekspertów. Podkreślił m.in., że już w czasach Ojców Założycieli USA miały miejsce procesy impeachmentu, nawet wówczas, kiedy oskarżano jednego z senatorów już po tym, kiedy przestał sprawować urząd.

Po czterogodzinnej debacie nad interpretacją konstytucji w Senacie odbyło się głosowanie. Senat zdecydował stosunkiem głosów 56 : 44, że proces o impeachment Donalda Trumpa jest zgodny z konstytucją. Do Demokratów przyłączyło się sześciu Republikanów, w tym senator z Alaski polskiego pochodzenia Lisa Murkowski.

W następnym etapie każda ze stron będzie miała po do 16 godzin na przedstawienie swoich argumentów. Cztery kolejne godziny będą przeznaczone na pytania senatorów kierowane do oskarżycieli oraz zespołu obrońców Trumpa.

Jeśli menedżerowie impeachmentu wystąpią z wnioskiem o dopuszczenie świadków, to debata w tej sprawie potrwa dwie godziny. Po jej zakończeniu nastąpi głosowanie w sprawie wezwania świadków. Cztery kolejne godziny zostaną podzielone równo na mowy końcowe. Następnie odbędzie się głosowanie w sprawie skazania lub uniewinnienia byłego prezydenta. Będzie to wymagało decyzji dwóch trzecich Senatu.

Sieć CNN zauważyła, że republikańscy członkowie wyższej izby Kongresu przewidywali możliwość zakończenia procesu impeachmentu w głosowaniem w sobotę wieczorem. Ich zdaniem zespół obrońców Trumpa nie wykorzysta pełnych 16 godzin na przedstawienie argumentów, a senatorzy – czterech godzin na zadawanie pytań. Zwłaszcza jeśli nie wezwie się żadnych świadków.

Jak przypomina CNN, Kongres przeprowadził dotychczas trzy prezydenckie procesy impeachmentu. W roku 1868 roku dotyczyło to Andrew Johnsona za zwolnienie ministra wojny Edwina M. Stantona bez zgody Kongresu. W roku 1998 toczył się proces o impeachment Billa Clintona za krzywoprzysięstwo i utrudnianie pracy wymiaru sprawiedliwości, a w minionym roku odbył się proces Trumpa za nadużycie władzy i utrudnianie działań Kongresowi. Wszyscy trzej prezydenci zostali uniewinnieni i pozostali na stanowiskach.

Teraz, po raz pierwszy w historii USA, odbywa się proces o impeachment byłego prezydenta. Kontrolowana przez Demokratów Izba Reprezentantów oskarżyła Trumpa o podżeganie do powstania przeciw rządowi w związku atakiem jego zwolenników na Kapitol, do którego doszło 6 stycznia.

Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)

ad/ fit/ jm/

Amerykańskie ministerstwo sprawiedliwości zwróciło się o rezygnację do większości prokuratorów federalnych, powołanych podczas kadencji byłego prezydenta Donalda Trumpa. Według przewidywań niektórzy zachowają jednak swoje stanowiska.

„Podczas gdy większość najważniejszych prokuratorów odejdzie, co jest rutyną przy wyborze nowego prezydenta, p.o. prokuratora generalnego Robert Wilkinson zamierza poprosić prokuratora federalnego w Delaware Davida Weissa, który nadzoruje dochodzenie podatkowe w sprawie syna prezydenta Joe Bidena, Huntera Bidena, o pozostanie na stanowisku” – zauważyła agencja Reuters, powołując się na źródło w ministerstwie.

Także John Durham, wyznaczony jako specjalny doradca przez byłego prokuratora generalnego Williama Barra do zbadania dochodzeń w sprawie powiązań Trumpa i jego otoczenia z Rosją, zachowa swoją funkcję. Zrezygnuje natomiast ze stanowiska prokuratora federalnego w Connecticut.

„Dążymy do zapewnienia płynnego przekazania stanowisk” – cytuje Wilkinsona Reuters.

Jak dodaje, ministerstwo sprawiedliwości zamierza też zwrócić się do p.o. prokuratora federalnego w Dystrykcie Kolumbii Michaela Sherwina, aby wciąż brał udział w nadzorowaniu śledztwa w sprawie zajść na Kapitolu 6 stycznia.

Biały Dom uzasadnia, że decyzja o pozostawieniu na stanowiskach kilku prokuratorów, którzy prowadzą drażliwe śledztwa, jest wyrazem zabiegów prezydenta Joe Bidena, by ministerstwo sprawiedliwości było niezależne.

„Prezydent dał też jasno do zrozumienia, że chce przywrócić niezależność ministerstwu sprawiedliwości i zapewnić, że pozostanie wolne od wszelkich nadmiernych nacisków politycznych” – podkreśliła rzeczniczka Białego Domu Jen Psaki.

Reuters, powołując się na źródła w Kongresie USA, dodał, że senatorzy analizują również wnioski potencjalnych kandydatów na prokuratorów federalnych. Zgodnie z amerykańskim zwyczajem, członkowie wyższej izby Kongresu, reprezentujący każdy stan, pomagają w weryfikacji kandydatów i podpisują ich nominacje. Praktykę tę zaniechała administracja Trumpa.

Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)

ad/ zm/ mal/

Zostaliśmy postawieni do kąta przez amerykańską dyplomację, która już nie będzie uprawiana za pomocą Twittera – mówi dr Janusz Sibora, historyk dyplomacji, ekspert protokołu dyplomatycznego.

Red. Tomasz Chudzyński PolskaPress AIP

W przeddzień procesu w sprawie impeachmentu Donalda Trumpa doszło do kolejnego starcia opinii jego obrońców i oskarżycieli z Izby Reprezentantów. Pierwsi nazwali impeachment „teatrem politycznym”. Drudzy mówili o roli prezydenta w „podżeganiu do insurekcji”.

Prawnicy Trumpa nazwali w poniedziałek proces impeachmentu aktem „teatru politycznego” i uznali procedurę za niezgodną z konstytucją. Zarzucali Demokratom wykorzystanie chaosu i traumy 6 stycznia wywołanej zamieszkami na Kapitolu w celu osiągnięcia partyjnych zysków.

Zdaniem zespołu obrońców Trumpa, kiedy kwestionował on wyniki wyborów korzystał z praw wynikających z pierwszej poprawki do konstytucji Stanów Zjednoczonych. Argumentowali, że wyraźnie zachęcał swoich zwolenników do pokojowego protestu, a zatem nie może być odpowiedzialny za działania uczestników zamieszek.

Jak zauważyła agencja Associated Press (AP) obrońcy zwracali zarazem uwagę, że Senat nie ma prawa sądzić ich klienta teraz, kiedy już nie pełni urzędu (co jest argumentem kwestionowanym nawet przez niektórych konserwatywnych prawników). Zaprzeczali też jakoby celem Demokratów była sprawiedliwość.

„Była to tylko samolubna próba przywództwa Demokratów w Izbie (Reprezentantów), by żerować na uczuciach przerażenia i zagubienia, które nawiedziły wszystkich Amerykanów z całego spektrum politycznego, kiedy widzieli 6 stycznia na Kapitolu dewastacje z udziałem kilkuset osób – twierdzili prawnicy.

Oskarżyciele demokratyczni tzw. menedżerowie impeachmentu z Izby Reprezentantów odrzucali argumenty antagonistów zaprzeczających, że proces jest niezgodny z konstytucją, a przemówienie Trumpa nie podjudziło uczestników zamieszek. Ich zdaniem ówczesny prezydent „podżegał do powstania” swoich zwolenników. Odgrywał przez to rolę w śmiercionośnych zamieszkach (w których zginęło pięć osób).

W opinii Demokratów Trump „zdradził naród amerykański” i nie ma przekonującego usprawiedliwienia ani argumentów na swoją obroną.

„Jego podżeganie do powstania przeciwko rządowi Stanów Zjednoczonych – które zakłóciło pokojowe przekazanie władzy – jest najpoważniejszą zbrodnią konstytucyjną, jaką kiedykolwiek popełnił prezydent” – twierdzili oskarżyciele.

Według przewidywań mediów w procesie impeachmentu nie będzie zeznawać wielu świadków. Pojawią się natomiast nagrania wideo z zajść. Pełniący rolę prokuratorów ustawodawcy z Izby Reprezentantów i obrona Trumpa będą się zwracać bezpośrednio do zaprzysiężonych senatorów orzekających o winie.

„Większość z nich była także świadkami oblężenia, którzy tego dnia uciekli dla bezpieczeństwa, gdy uczestnicy zamieszek włamali się do Kapitolu i tymczasowo wstrzymali proces zatwierdzania głosów elektorów” – przypomina AP.

Jak wyjaśnia witryna internetowa Senatu „w postępowaniu w sprawie impeachmentu Izba Reprezentantów oskarża urzędnika rządu federalnego poprzez zatwierdzenie większością głosów artykułów impeachmentu. Komisja członków Izby Reprezentantów, zwana „menedżerami”, działa jako prokuratorzy przed Senatem. Senat obraduje jako tzw. +High Court+ Impeachmentu, w którym senatorowie rozpatrują dowody, przesłuchują świadków i głosują za uniewinnieniem lub skazaniem oskarżonego urzędnika”.

W przypadku procesów o impeachment prezydenta przewodniczy im szef Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych. Konstytucja wymaga dwóch trzecich głosów Senatu, aby go skazać, a karą jest usunięcie z urzędu. Od tego orzeczenia nie ma odwołania.

Aby skazać Trumpa do Demokratów musiałoby się przyłączyć 17 republikańskich Senatorów.

Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)

ad/wr/