Piętnaście lat temu, 10 kwietnia 2010 r., w katastrofie samolotu Tu-154M w Smoleńsku zginęło 96 osób, wśród nich: prezydent Lech Kaczyński z małżonką Marią, ostatni prezydent na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wojskowi dowódcy i inne osobistości. Polska delegacja udawała się na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

Samolot wystartował z warszawskiego lotniska tuż przed godz. 7.30. Leciał do Smoleńska, skąd członkowie delegacji samochodami mieli udać się do Katynia, gdzie na godz. 9.30 zaplanowane były uroczystości rocznicowe.

O godz. 8.41. samolot rozbił się w pobliżu lotniska Smoleńsk-Siewiernyj. Zginęli wszyscy znajdujący się na pokładzie: 89 członków delegacji i 7 osób załogi Tu-154M.

W tym samym dniu ogłoszona została żałoba narodowa, która trwała do 18 kwietnia do północy.

17 kwietnia na pl. Piłsudskiego w Warszawie odbyły się państwowe uroczystości żałobne ku czci ofiar katastrofy. 18 kwietnia para prezydencka Lech i Maria Kaczyńscy spoczęli w krypcie Katedry na Wawelu. Pogrzeby ofiar katastrofy smoleńskiej odbywały się do 28 kwietnia.

Lista osób, które zginęły w katastrofie 10 kwietnia 2010 r.:

Joanna Agacka-Indecka – Przewodnicząca Naczelnej Rady Adwokackiej,

Ewa Bąkowska – wnuczka gen. bryg. Mieczysława Smorawińskiego,

Andrzej Błasik – Dowódca Sił Powietrznych RP,

Krystyna Bochenek – wicemarszałek Senatu RP,

Anna Maria Borowska – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Bartosz Borowski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Tadeusz Buk – Dowódca Wojsk Lądowych RP,

Abp Miron Chodakowski – Prawosławny Ordynariusz Wojska Polskiego,

Czesław Cywiński – Prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK,

Leszek Deptuła – poseł na Sejm RP,

Zbigniew Dębski – Kawaler Orderu Virtuti Militari,

Grzegorz Dolniak – poseł na Sejm RP,

Katarzyna Doraczyńska – Kancelaria Prezydenta RP,

Edward Duchnowski – Sekretarz Generalny Związku Sybiraków,

Aleksander Fedorowicz – tłumacz prezydencki,

Janina Fetlińska – senator RP,

Jarosław Florczak – funkcjonariusz BOR,

Artur Francuz – funkcjonariusz BOR,

Franciszek Gągor – szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego,

Grażyna Gęsicka – poseł na Sejm RP,

Kazimierz Gilarski – Dowódca Garnizonu Warszawa,

Przemysław Gosiewski – poseł na Sejm RP,

Ks. Bronisław Gostomski – ks. prałat, kapłan diecezji płockiej, proboszcz parafii św. Andrzeja Boboli w Londynie,

Robert Grzywna – drugi pilot samolotu,

Mariusz Handzlik – Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,

Ks. Roman Indrzejczyk – kapelan Prezydenta RP,

Paweł Janeczek – funkcjonariusz BOR,

Dariusz Jankowski – Kancelaria Prezydenta RP,

Natalia Januszko – stewardesa,

Izabela Jaruga-Nowacka – poseł na Sejm RP,

O. Józef Joniec – Prezes Stowarzyszenia „Parafiada”,

Ryszard Kaczorowski – były Prezydent RP na uchodźstwie,

Lech Kaczyński – Prezydent RP,

Maria Kaczyńska – Małżonka Prezydenta RP,

Sebastian Karpiniuk – poseł na Sejm RP,

Andrzej Karweta – Dowódca Marynarki Wojennej RP,

Mariusz Kazana – Dyrektor Protokołu Dyplomatycznego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,

Janusz Kochanowski – Rzecznik Praw Obywatelskich,

Stanisław Komornicki – Kanclerz Kapituły Orderu Virtuti Militari,

Stanisław Jerzy Komorowski – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej,

Paweł Krajewski – funkcjonariusz BOR,

Andrzej Kremer – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych,

Ks. Zdzisław Król – kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej 1987-2007,

Janusz Krupski – Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych,

Janusz Kurtyka – Prezes Instytutu Pamięci Narodowej,

Ks. Andrzej Kwaśnik – kapelan Federacji Rodzin Katyńskich,

Bronisław Kwiatkowski – Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych RP,

Wojciech Lubiński – lekarz prezydenta RP,

Tadeusz Lutoborski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Barbara Maciejczyk – stewardesa,

Barbara Mamińska – Kancelaria Prezydenta RP,

Zenona Mamontowicz-Łojek – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Stefan Melak – Prezes Komitetu Katyńskiego,

Tomasz Merta – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

Andrzej Michalak – technik pokładowy,

Dariusz Michałowski – funkcjonariusz BOR,

Stanisław Mikke – Wiceprzewodniczący Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,

Justyna Moniuszko – stewardesa,

Aleksandra Natalli-Świat – poseł na Sejm RP,

Janina Natusiewicz-Mirer – osoba towarzysząca,

Piotr Nosek – funkcjonariusz BOR,

Piotr Nurowski – Prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego,

Bronisława Orawiec-Loeffler – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Ks. Jan Osiński – Ordynariat Polowy Wojska Polskiego,

Ks. Adam Pilch – Ewangelickie Duszpasterstwo Polowe,

Katarzyna Piskorska – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Maciej Płażyński – poseł RP, Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”,

Bp. Tadeusz Płoski – Ordynariusz Polowy Wojska Polskiego,

Agnieszka Pogródka-Węcławek – funkcjonariusz BOR,

Włodzimierz Potasiński – Dowódca Wojsk Specjalnych RP,

Arkadiusz Protasiuk – pilot, dowódca załogi samolotu

Andrzej Przewoźnik – Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,

Krzysztof Putra – wicemarszałek Sejmu RP,

Ks. Ryszard Rumianek – Rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego,

Arkadiusz Rybicki – poseł na Sejm RP,

Andrzej Sariusz-Skąpski – Prezes Federacji Rodzin Katyńskich,

Wojciech Seweryn – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Sławomir Skrzypek – Prezes Narodowego Banku Polskiego,

Leszek Solski – przedstawiciel Rodzin Katyńskich,

Władysław Stasiak – szef Kancelarii Prezydenta RP,

Jacek Surówka – funkcjonariusz BOR,

Aleksander Szczygło – szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego,

Jerzy Szmajdziński – wicemarszałek Sejmu RP,

Jolanta Szymanek-Deresz – poseł na Sejm RP,

Izabela Tomaszewska – Kancelaria Prezydenta RP,

Marek Uleryk – funkcjonariusz BOR,

Anna Walentynowicz – założycielka Wolnych Związków Zawodowych,

Teresa Walewska-Przyjałkowska – Fundacja „Golgota Wschodu”,

Zbigniew Wassermann – poseł na Sejm RP,

Wiesław Woda – poseł na Sejm RP,

Edward Wojtas – poseł na Sejm RP,

Paweł Wypych – Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP,

Stanisław Zając – senator RP,

Janusz Zakrzeński – aktor,

Artur Ziętek – nawigator,

Gabriela Zych – przedstawicielka Rodzin Katyńskich. (PAP)

Janusz Walentynowicz: mimo upływu lat nie mogę się przyzwyczaić do pustki po utracie mamy

Mimo upływu lat nie mogę się przyzwyczaić do pustki po utracie mamy. Jej niezłomna postawa i wojowniczość w obecnej sytuacji bardzo by się przydały – powiedział PAP Janusz Walentynowicz, syn legendy Solidarności Anny Walentynowicz, która zginęła w katastrofie 10 kwietnia 2010 r.

10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęło 96 osób, m.in. prezydent Lech Kaczyński i jego małżonka Maria, najwyżsi dowódcy Wojska Polskiego, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, parlamentarzyści, a także opozycjonistka w czasach PRL i działaczka NSZZ „Solidarność” Anna Walentynowicz. Polska delegacja zmierzała na uroczystości z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

„15 lat od czasu katastrofy, to bardzo dużo. Jednocześnie mam przed oczami przez cały czas, a szczególnie jak jestem na cmentarzu, obrazy z Moskwy, z prosektorium, później z sekcji w Polsce. Jestem w stanie to odtworzyć niemalże minuta po minucie. To nie ginie i nie zginie. To się tak wryło w pamięć, że nie można inaczej po prostu” – powiedział PAP Janusz Walentynowicz.

Podkreślił, że „mimo upływu lat nie może przyzwyczaić się do pustki po utracie mamy”.

„Nawet ostatnio rozmawiałem z serdeczną przyjaciółką mojej mamy i właśnie żeśmy m.in. o tym też mówili. Ile razy jestem na cmentarzu, tyle razy mówię do grobu, bo co prawda nie ma tam mojej mamy, ale wierzę, że gdzieś spoczywa. Zawsze zadaję jej pytanie +gdzie jesteś?+ i proszę, żeby chociaż się przyśniła i powiedziała, co robić w takiej sytuacji, w jakiej jesteśmy w tej chwili” – powiedział.

Jak zaznaczył, „niezłomna postawa Anny Walentynowicz i wojowniczość, która w niej była od zawsze, a jednocześnie realizm i twarde stąpanie po ziemi w obecnej sytuacji bardzo by się przydały”.

„Mama miała posłuch. Na wszystkich spotkaniach, gdzie była, zawsze było dużo ludzi i miała szacunek tych ludzi, więc myślę sobie, że też posłuchaliby jej, gdyby zaproponowała jakieś działania czy rozwiązania. Strasznie jej brakuje. Mnie tak po prostu jako synowi jej brakuje. Chciałbym się do niej przytulić, podziękować za wszystko, co zrobiła dla mnie przez całe życie” – podkreślił Janusz Walentynowicz.

Zapytany o szczególne wspomnienie związane z mamą przywołał m.in. sytuację z rodzinnego wyjazdu na wczasy do Wisły.

„Miałem wtedy chyba 16 lat, czy 17 lat. Mama z tatą czasami wychodzili gdzieś wieczorem do kawiarni, a ja zostawałem w domu. Zawsze wtedy mama podchodziła i pytała z troską, czy nie chciałbym pójść z nimi. Ja mówiłem: +mama, żeśmy się nachodzili dzisiaj, pobądźcie ze sobą+, bo wiedziałem, że im tego brakowało” – powiedział.

Jak dodał, rodzice pracowali w jednym zakładzie, ale nie razem. „Potem pogoń za wszystkim, trzeba było coś kupić, coś zrobić, coś naprawić. Tego czasu dla siebie mieli bardzo niewiele, a bardzo się kochali, dlatego też jej troska o to, żebym nie zostawał sam, jest jedną z tych rzeczy, które pamiętam” – podkreślił Janusz Walentynowicz.

Przekazał też, że w 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej, 10 kwietnia po pracy pojedzie na cmentarz Srebrzysko, gdzie jest grób jego mamy.

Anna Walentynowicz (1929-2010) była opozycjonistką w PRL, współzałożycielką Wolnych Związków Zawodowych i działaczką NSZZ „Solidarność”.

W sierpniu 1980 r. została zwolniona z pracy na pięć miesięcy przed emeryturą. Żądanie jej przywrócenia stało się 1. postulatem strajku w Stoczni Gdańskiej, który wybuchł w sierpniu 1980 r. W stanie wojennym była internowana, zwolniona z pracy i skazana na więzienie w zawieszeniu.(PAP)

Paweł Deresz: nadal jestem pełen bólu; na grób żony chodzę przynajmniej raz w tygodniu

Nadal jestem pełen bólu; na grób żony chodzę przynajmniej raz w tygodniu – powiedział PAP Paweł Deresz, dziennikarz i mąż Jolanty Szymanek-Deresz, adwokatki, posłanki i wiceprzewodniczącej SLD, która zginęła w katastrofie w kwietniu 2010 r.

10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu Tu-154M pod Smoleńskiem zginęło 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński i jego małżonka Maria, najwyżsi dowódcy Wojska Polskiego, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski i parlamentarzyści m.in. Jolanta Szymanek-Deresz. Polska delegacja zmierzała na uroczystości z okazji 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

„Te 15 lat od czasu katastrofy mijało bardzo, bardzo powoli” – powiedział PAP Paweł Deresz. „Nadal jestem pełen bólu, pełen stresu, pełen niepokoju o to, co może być” – dodał.

Jak wskazał, w najgorszym scenariuszu, który sobie kreśli, będzie to ponowne dojście do władzy Prawa i Sprawiedliwości i ponowne rozgrywanie tragedii smoleńskiej w celach politycznych.

„Działająca w prokuratorze specjalna komisja jakoś bardzo zwleka z opublikowaniem swoich badań i przemyśleń, choć siedem lat to wystarczający czas na to, żeby dojść już do jakichś konkluzji” – zaznaczył.

Rozmówca PAP przyznał, że często wspomina czas spędzony z żoną m.in. wspólne wyprawy, lektury, spektakle, aktywność sportową.

„Byliśmy pasjonatami podróży, byliśmy w sumie w kilkunastu krajach, zwiedzaliśmy je z wielką radością; czytaliśmy te same książki, chodziliśmy na podobne przedstawienia, wspólnie odpoczywaliśmy” – powiedział.

„Jedyną kwestią, która nas dzieliła, było moje wędkarstwo. Żona nie lubiła, kiedy wybierałem się na ryby” – dodał.

Wspólną pasją był za to tenis; oboje byli świetnymi tenisistami. „Wspólnie zdobywaliśmy różnego rodzaju – nie tylko polskie, ale i międzynarodowe – trofea” – zaznaczył. „Żona jako rzecznik prasowy polskiej adwokatury, a ja jako dziennikarz w latach 90. zdobyliśmy tytuł Mistrzów Świata Dziennikarstwa” – przypomniał.

Paweł Deresz przyznał, że na grób żony chodzi przynajmniej raz w tygodniu. „Nie tylko ja, ale moja córka i dwie wnuczki, które są szalenie podobne do mojej żony, może nie z wyglądu, ale z natury” – ocenił i wyjaśnił, że jak Jolanta są wysportowane, mądre, sprytne i piękne.

„Uczą się świetnie, jeśli nie są najlepsze w szkole, to na pewno najlepsze w klasie, także mam z czego być dumny” – podsumował. „Przykre jest tylko to, że żona nie miała okazji ani przyjemności poznać wnuczek, bo urodziły się po tragedii smoleńskiej” – dodał.

Paweł Deresz przekazał, że w 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej, 10 kwietnia, o 8.20 będzie na Cmentarzu Powązkowskim, gdzie został zaproszony przez prezydenta Warszawy, natomiast o godzinie 12.00 weźmie udział w „chwili wspomnień” zorganizowanej przez prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej.

Jolanta Szymanek-Deresz (1954-2010) była prawniczką, wiceszefową SLD, posłanką, współpracowniczką Aleksandra Kwaśniewskiego w czasie jego prezydentury.

„Kiedy przyjdzie na mnie smutek, słucham poważnej muzyki, choć nie stronię od rozrywkowej. Smutek jest jednak rzadkością, bo mam rodzinę, bo mam przyjaciół, bo czuję się potrzebna. Jestem w kwiecie wieku, pełna energii, zdrowie mi dopisuje, humor także. Z optymizmem patrzę w przyszłość. A ten sposób patrzenia polecam każdemu” – pisała o sobie na swej stronie internetowej.

Jolanta Szymanek-Deresz osierociła córkę Katarzynę, również prawniczkę. (PAP)

mir/ aba/ ktl/