MKiDN przekaże Zamkowi Królewskiemu na Wawelu ponad 38 mln zł na inwestycje służące szerszemu udostępnieniu królewskiej rezydencji. W tym roku do Zamku trafią 22 mln zł na realizację projektu „Wawel podziemny” – poinformował wicepremier, szef MKiDN Piotr Gliński.

W sobotę wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uczestniczył w konferencji prasowej na Zamku Królewskim na Wawelu.

Podkreślił, że „w ostatnim czasie zmiany w polskiej kulturze są bardzo dynamiczne”. „Różnorodność oferty, jaką proponuje Zamek Królewski na Wawelu widać w zwiększającej się frekwencji. W tym roku spodziewamy się ok. 2 mln zwiedzających. To wszystko jest wynikiem solidnej pracy” – ocenił.

Wicepremier Gliński przypomniał, że „w ostatnich dwóch latach w 2021 i 2022 r. MKiDN przeznaczyło 84 mln zł na nowe inwestycje wawelskie, dzięki temu mamy otwarty wspaniały Skarbiec, a także oferta turystyczna jest zwiększona w wielu innych wymiarach, ale kontynuujemy te prace”.

„W związku z tym, że tak sprawnie pracownicy Wawelu potrafią wydawać środki publiczne, już w tym roku, 30 mln zł Ministerstwo przeznaczyło do tej pory na kolejne inwestycje. Dzisiaj chcieliśmy opowiedzieć o programie bezprecedensowym, udostępnienia podziemi wawelskich. Chodzi o to, żeby udostępnić publiczności te części z wzgórza wawelskiego i zamku, które dotychczas nie były udostępniane. W tej chwili realizujemy ten projekt, łącznie to jest 38 mln zł, w tym roku 22 mln zł z MKiDN” – poinformował.

Minister kultury podziękował wszystkim, którzy „ten projekt tak szybko i sprawnie przygotowali, realizują”. „Dziś podpisujemy umowę z wykonawcą, a następnie przystąpimy do kolejnego etapu prac. Pierwszy etap będzie skończony za kilka miesięcy i już w tym roku podziemia zostaną udostępnione zwiedzającym” – zapowiedział szef MKiDN.

W sobotę nastąpiło symboliczne podpisanie umów zawartych z wykonawcą pierwszego etapu projektu „Wawel podziemny”, który będzie największym wydarzeniem wystawienniczym jesieni 2023 r. Na tym nie koniec inwestycji służących szerszemu udostępnieniu królewskiej rezydencji. Do końca 2025 r. MKiDN przekaże na ten cel w sumie ponad 38 mln zł.

Dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu Andrzej Betlej, dziękując za „stałe, mocne wsparcie” ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zapowiedział, że pierwsze efekty prac dotyczących ekspozycji „Wawel podziemny” widzowie będą mogli zobaczyć już w październiku tego roku, a całość ma być gotowa w 2025 r.

„Staramy się otworzyć Wawel i udostępnić te przestrzenie, które nigdy wcześniej nie były pokazywane. Zwiększamy w ten sposób, rzecz jasna, atrakcyjność turystyczną tego miejsca” – zaznaczył dyrektor.

Jak podkreślił, „Wawel to lekcja historii, to repozytorium dziedzictwa kulturowego, narodowego”. „W związku z powyższym każdy krok, który przybliża nas do pełnego poznania historii Wzgórza Wawelskiego, jego zbiorów, rozbudowa tych zbiorów, również dzięki dotacjom celowym MKiDN jest bardzo ważna nie tylko w tym naszym lokalnym sensie, ale tak naprawdę dla całej Polski” – wskazał Betlej.

Nowa ekspozycja – zapowiedział dyrektor placówki – ukaże zwiedzającym, „jak wznoszono, jak realizowano Zamek Królewski na Wawelu na początku XVI wieku”.

Jak podkreśla dyrekcja placówki, dzięki realizacji projektu „Wawel podziemny” ukazane zostaną z bliska architektoniczne detale znajdujące się w pałacowych piwnicach (Wawelskie Lapidarium).

Zanim to jednak nastąpi, wykonawca prac musi wykonać szereg prac budowlanych związanych z przystosowaniem tych wnętrz do potrzeb ekspozycji i zwiedzających. W wakacje zaplanowano przygotowania do efektownej aranżacji wystawy.

Dyrekcja muzeum zapowiedziała, że zwiedzający po raz pierwszy zobaczą tam, jak wzniesiono renesansową rezydencję. Za pomocą wyreżyserowanej gry światła i najnowocześniejszej technologii (ekspozytory służące do samodzielnego zgłębiania wiedzy, projekcje multimedialne, rekonstrukcje 3D) ukazane będą czytelne ślady także wcześniejszych budowli i urządzeń gotyckiego zamku – dolną część wieży Jordanki i średniowieczną, zachowaną w oryginale studnię. Powstanie tu również nowoczesny magazyn studyjny poszerzany nieustannie o nowe obiekty, udostępniony zwiedzającym, ale nadal pozostający miejscem pracy muzealników, badaczy.

Wawelskie piwnice powstały w pierwszej połowie XVI wieku. Przestrzeń ta stała się później jednym z magazynów, w którym od lat 80. XX wieku gromadzono kamienne detale architektoniczne.

W szerszej perspektywie (do 2025 r.), zgodnie z założeniami, inicjatywa zakłada przebudowę i rozbudowę podziemnych rezerwatów archeologicznych w innych miejscach wawelskiego wzgórza – na co dzień niedostępnych dla zwiedzających.

Opracowana dokumentacja architektoniczno-budowlana zakłada przebudowę i rozbudowę podziemnych rezerwatów archeologicznych w rejonie Międzymurza, przebudowę spacerowo–widokową od Bramy Wazów, wzdłuż murów zewnętrznych do drogi prowadzącej do Bramy Bernardyńskiej oraz przebudowę części budynku nr 8.

Jak zapowiedziano podczas konferencji, jeszcze w tym roku udostępnione dla zwiedzających będą zmodernizowane podziemia Zbrojowni wawelskiej z prezentacją wszystkich 51 kopii chorągwi zdobytych w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Pozostałą część kolekcji uzupełnią historyczne, najstarsze sztandary z okresu Rzeczypospolitej.

Uroczystościom, które odbywały się w Sali Senatorskiej, towarzyszył pokaz nigdy nieudostępnionego szerokiej publiczności szkicu „Hołdu pruskiego” Jana Matejki (inaugurujący Rok Jana Matejki). (PAP)

autorzy: Rafał Grzyb, Katarzyna Krzykowska

Zamek na Wawelu włączył się w rok matejkowski prezentując nieznany szkic do Hołdu Pruskiego

Zamek Królewski na Wawelu zainaugurował w sobotę Rok Jana Matejki prezentując nieznany szkic Hołdu Pruskiego jego autorstwa. Obraz pochodzący z prywatnej kolekcji będzie eksponowany w Sali Senatorskiej przez kilka miesięcy. Jego ostatni publiczny pokaz miał miejsce blisko 150 lat temu.

Wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński, który w sobotę dokonał uroczystego odsłonięcia obrazu na Wawelu podkreślił, że „jest to szkic, gdzie widać geniusz malarski Matejki”.

Niewielki obraz został namalowany przez artystę około 1874 roku, a w 1881 roku został zaprezentowany podczas wizyty cesarza Franciszka Józefa I w krakowskiej pracowni malarza. Praca następnie trafiła do prywatnego kolekcjonera i w jego rodzinie pozostaje do dziś.

„Matejko będąc ikoną polskiej kultury i najbardziej kojarzący się z narracją historyczną, był jednocześnie genialnym malarzem. To widać po tym, jak naszkicował malarsko ten wspaniały obraz, który znamy z tej większej prezentacji” – mówił szef resortu kultury.

Wskazał także, że wawelska prezentacja będzie ciekawa nie tylko dla profesjonalistów, ale również szerszego grona odbiorców. „To okazja, żeby przypomnieć, że mamy rok matejkowski w 185. rocznicę urodzin i 130. rocznicę śmierci Jana Matejki” – zaznaczył Gliński.

W ocenie dyrektora Zamku Królewskiego na Wawelu Andrzeja Betleja pokaz nieznanego szkicu Matejki to „wydarzenie wyjątkowe, a właściwie sensacyjne”.

„Ten obraz ostatni raz był widziany publicznie 150 lat temu, od tego momentu cały czas pozostaje w zbiorach prywatnych. Dzięki temu, że Zamek Królewski na Wawelu chce bardzo mocno udostępniać skarby właściciele łaskawie wyrazili zgodę, że przez najbliższe kilka miesięcy obraz ten będzie eksponowany w Sali Senatorskiej” – mówił Betlej i przypomniał, że szkic będzie pokazywany w wawelskiej sali, do której oryginalnie przeznaczony był Hołd Pruski. Dzieło to obecnie znajduje się – jako depozyt Zamku – w krakowskich Sukiennicach.

Dyrektor zwrócił uwagę, że niewielki olejny szkic różni się w detalach od oryginalnego dzieła – brakuje niektórych grup postaci, a cześć jest inaczej wyobrażona, np. Stańczyk.

„Przede wszystkim widać tu ruch pędzla, to nie jest wykończony obraz, tutaj widać tą cudowną kreskę Jana Matejki” – mówił Betlej. „Ten olejny szkic pozwala nam w pełni dostrzec i w pełni zrozumieć mistrzostwo Jana Matejki” – zaznaczył.(PAP)

autor: Rafał Grzyb

rgr/ dki/