W ciągu czterech miesięcy na stanowisku szefa resortu kultury Bartłomiej Sienkiewicz dokonał zmian w mediach publicznych, a także instytucjach podległych MKiDN. Gabinety dyrektorskie opuścili m.in. szefowie Muzeum Narodowego w Warszawie, FINA, Zachęty, Muzeum II Wojny Światowej, Instytutu Pileckiego, PISF, IDMN.
W środę Bartłomiej Sienkiewicz poinformował, że w związku z kandydowaniem do PE złożył na ręce premiera Donalda Tuska rezygnację z pełnienia funkcji szefa MKiDN.
Sienkiewicz (urodzony 29 lipca 1961 r. w Kielcach) – to polityk, publicysta, działacz opozycji, współtwórca instytucji państwowych. Jest absolwentem Wydziału Filozoficzno-Historycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim.
W latach 2013–2014 był ministrem spraw wewnętrznych i koordynatorem służb specjalnych. Od 2019 r. posłem na Sejm RP IX i X kadencji. 13 grudnia 2023 r. został powołany na urząd Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W ciągu czterech miesięcy na stanowisku szefa resortu kultury Sienkiewicz dokonał zmian w mediach publicznych, a także instytucjach podległych MKiDN.
Realizacja obietnicy dotyczącej zmian w funkcjonowaniu mediów publicznych była jedną z bardziej oczekiwanych przez wyborców koalicji rządowej. Postulat znalazł się w dokumencie „100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów”, przygotowanym przez Koalicję Obywatelską.
„Odpolitycznimy i uspołecznimy media publiczne. Zlikwidujemy Radę Mediów Narodowych. Natychmiast zatrzymamy finasowanie fabryki kłamstw i nienawiści jaką stała się TVP i inne media publiczne. Zgodnie z naszym zobowiązaniem przeznaczymy 2 mld zł z TVP na leczenie raka” – brzmiała zapowiedź.
19 grudnia 2023 r. Sejm podjął uchwałę „w sprawie przywrócenia ładu prawnego oraz bezstronności i rzetelności mediów publicznych oraz Polskiej Agencji Prasowej”, wzywającą Skarb Państwa do działań naprawczych. Dzień później resort kultury poinformował, że minister Sienkiewicz, jako organ wykonujący uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa, działając na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych, odwołał 19 grudnia dotychczasowych prezesów Zarządów Telewizji Polskiej S.A., Polskiego Radia S.A. i Polskiej Agencji Prasowej S.A. i Rady Nadzorcze. Minister powołał nowe Rady Nadzorcze ww. Spółek, które powołały nowe Zarządy Spółek. Tomasz Sygut został nowym prezesem Telewizji Polskiej, Paweł Majcher – Polskiego Radia, a Marek Błoński – Polskiej Agencji Prasowej.
23 grudnia prezydent Andrzej Duda poinformował, że zawetował przygotowaną przez nowy rząd ustawę budżetową, która przewidywała m.in. środki dla mediów publicznych na następny rok. Jak uzasadnił prezydent, jego decyzja wiązała się z „rażącym łamaniem konstytucji i zasad demokratycznego państwa prawa” w mediach publicznych.
Po prezydenckim wecie szef MKiDN podjął 27 grudnia decyzję o postawieniu TVP, Polskiego Radia i PAP w stan likwidacji. Likwidatorem TVP został Daniel Gorgosz, Polskiego Radia – Paweł Majcher, a Polskiej Agencji Prasowej – Marek Błoński. Analogiczną decyzję minister kultury podjął 29 grudnia w stosunku do 17 spółek regionalnych rozgłośni Polskiego Radia.
Sienkiewicz dokonał szeregu zmian kadrowych w instytucjach kultury. Gabinety dyrektorskie opuścili: dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie dr hab. Łukasz Gaweł, na p.o. dyrektora została powołana dr hab. Agnieszka Rosales Rodríguez; dyrektor Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki – Janusz Stanisław Janowski, osobą pełniącą obowiązki dyrektora instytucji – do czasu wyłonienia nowego dyrektora w drodze konkursu – została Justyna Markiewicz; dyrektor Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego – Robert Kaczmarek, minister kultury ogłosił konkurs na kandydata na stanowisko dyrektora FINA; dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – dr hab. Grzegorz Berendt, na p.o. dyrektora Muzeum Sienkiewicz powołał prof. Rafała Wnuka.
W kwietniu szef MKiDN odwołał dyrektorów Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R. Dmowskiego i I. J. Paderewskiego (IDMN), Instytutu Solidarności i Męstwa im. W. Pileckiego, Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (PISF) oraz podjął decyzję o odwołaniu dyrektor Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.
Jan Żaryn został odwołany z funkcji dyrektora IDMN. Na stanowisko p.o. dyrektora powołany został Adam Leszczyński – profesor na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu SWPS, historyk, socjolog i dziennikarz, wielokrotnie nagradzany za publikacje naukowe.
Ze stanowiska dyrektora Instytutu Pileckiego odwołana została Magdalena Gawin. Na p.o. dyrektora powołany został Wojciech Kozłowski, dotychczasowy zastępca dyrektor Instytutu Pileckiego.
Z funkcji dyrektora PISF odwołany został Radosław Śmigulski. Na p.o. dyrektora wskazana została Kamila Dorbach. Nowy dyrektor PISF zostanie wyłoniony w drodze konkursu na stanowisko.
Minister podjął decyzję o odwołaniu dyrektor Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika” – Doroty Janiszewskiej-Jakubiak. Na stanowisko p.o. dyrektora zostanie powołana Sylwia Tryc.
W trosce o prawidłowe wydatkowanie środków publicznych oraz kierując się wolą należytej realizacji inwestycji, a także dodatkowymi przesłankami dotyczącymi działalności spółki, minister Sienkiewicz odwołał także zarząd spółki Pałac Saski. Zmianie uległ także skład Rady Nadzorczej.
Prezesem spółki został Jan Zajączkowski; do Rady Nadzorczej weszli Małgorzata Podrecka – reprezentująca Prezydenta RP, Aleksander Galos – reprezentant prezesa Rady Ministrów, Katarzyna Olesiak – reprezentująca Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Grzegorz Kłoczko – reprezentant Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Joanna Beza-Bojanowska – reprezentująca Ministra Finansów, Michał Olszewski – reprezentant Prezydenta m.st. Warszawy.
Szef MKiDN dokonał również zmian w Radzie Polskiej Fundacji Narodowej. Decyzja została podjęta ze względu na brak transparentności w działaniach realizowanych przez PFN.
Nominację na stanowisko dyrektora NCK odebrał Robert Piaskowski, który od 2019 r. pełnił funkcję pełnomocnika prezydenta Krakowa ds. kultury, a także dyrektora ds. rozwoju i kreatywności w Wydziale Kultury Urzędu Miasta Krakowa.
W związku z decyzją ministra kultury o połączeniu Instytutu Książki z Instytutem Literatury powołano pełnomocnika ds. połączenia obu instytutów. Został nim Grzegorz Jankowicz. Szef MKiDN powiedział, że jego zamiarem jest to, aby Jankowicz był potem pierwszym szefem Instytutu Książki.
Wojciech J. Kobus został pełnomocnikiem ministra KiDN ds. połączenia Biura „Niepodległa” z Instytutem Adama Mickiewicza. Na dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza – państwowej instytucji kultury, utworzonej w wyniku połączenia Instytutu Adama Mickiewicza i Biura „Niepodległa” – została powołana dr Olga Wysocka. Jej siedmioletnia kadencja rozpocznie się 1 maja.
Z kolei Łukasz Czwojda będzie odpowiadał za połączenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa z Narodowym Instytutu Konserwacji Zabytków.
MKiDN ogłosiło także konkursy na stanowiska dyrektora Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, Polskiej Opery Królewskiej, Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych oraz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Po zakończeniu etapu konsultacji społecznych, decyzją ministra Sienkiewicza, do ustawy o prawie autorskim wprowadzony został przepis o prawie do wynagrodzenia w formie tantiem za korzystanie z utworów w internecie dla twórców i wykonawców utworów audiowizualnych oraz wykonawców utworów muzycznych.
Ministerstwo będzie monitorować sposób, w jaki rynek radzi sobie z poborem i podziałem wynagrodzeń z internetu pomiędzy twórców, aby redystrybucja środków była transparentna dla wszystkich zaangażowanych stron. Minister będzie podejmować działania wspierające rozwój talentów, stabilizujące rynek i powodujące, że będzie on bardziej przewidywalny dla producentów i inwestorów.
MKiDN prowadziło kontrole i audyty w takich instytucjach, jak: Spółka Pałac Saski, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Muzeum Narodowe w Warszawie, Instytut Adama Mickiewicza, Biuro „Niepodległa”, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Instytut Literatury, Instytut Książki, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Narodowy Instytut Konserwacji Zabytków.
W wyniku kontroli ujawniono szereg nieprawidłowości. W efekcie wycofano 40 mln zł dotacji dla Instytutu Adama Mickiewicza. Szef MKiDN odmówił również zabezpieczenia dodatkowych środków na rok 2024 w wysokości ponad 13 mln zł na budowę siedziby i wystawę stałą Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu ze względu na ograniczone środki inwestycyjne w ustawie budżetowej na rok 2024.
Zdecydowano, że Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego nie będzie instytucją współprowadzoną przez MKiDN i Miasto Otwock.
MKiDN podjęło natomiast decyzję o współprowadzeniu Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. „Mam przyjemność ogłosić dzisiaj rzecz, która już od dawna była przygotowywana, bo zdecydowaliśmy współprowadzić jako ministerstwo kultury Teatr Słowackiego. To znaczy, że Kraków będzie miał drugą narodową scenę” – powiedział szef MKiDN.
Zwracając się do artystów i publiczności dodał, że „prosi o chwilę cierpliwości”. „Wszystkie papiery są przygotowane, ale ja nie chcę zawierać tego porozumienia z sejmikiem wojewódzkim, który chciał zniszczyć ten teatr. Poczekam do wyborów” – wyjaśnił Sienkiewicz.
Minister kultury potwierdził także zamiar odbudowy Pałacu Saskiego. Kierownictwo resortu zdecydowało natomiast, że nie będzie budować siedziby Polskiej Opery Królewskiej. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ dki/ mow/