10 lat temu, 21 stycznia 2012 r., zmarła Irena Jarocka, piosenkarka, wykonawczyni przebojów „Motylem jestem”, „Wymyśliłam cię”, „Kawiarenki”. Jako „uosobienie klasy i wdzięku”, „jedną z najpiękniejszych, najbardziej uzdolnionych muzycznie piosenkarek” zapamiętali ją przedstawiciele środowiska muzycznego.
Irena Wanda Jarocka urodziła się 18 sierpnia 1946 r. w Srebrnej Górze w domu Henryka i Haliny Jarockich. Dzieciństwo i młodość spędziła w Gdańsku-Oliwie.
„Urodziłam się w Srebrnej Górze, wiosce, w której z czasów świetności pozostał park i pałac należące niegdyś do rodziny miejscowych dziedziców Moszczeńskich. Pamiętam wakacje spędzane u dziadków (Walentyny i Jana Jarockich). Wszyscy tam zdawali się żyć przeszłością. Z nutą nostalgii opowiadali szczegóły życia rodziny wielmożnego pana. Przenosili się w ten sposób do swojej młodości, w czasy, które choć bezpowrotnie minęły, wciąż żyły w ich sercach i umysłach. Z zapartym tchem słuchałam opowieści dziadka o wojnie 1918 r., ryzykownej pomocy uciekinierom z obozów i o tym, jak wytworne było życie dworskie” – pisała w autobiografii artystka.
Jarocka pochodziła z ubogiej rodziny, jej ojciec był szewcem ortopedą i pracował w szpitalu wojewódzkim w Gdańsku, a matka zajmowała się domem, jednocześnie zmagała się z problemami zdrowotnymi. Miała trzech młodszych braci: Henryka, Tadeusza i Waldemara.
„Z domu rodzinnego najlepiej pamiętam poranną krzątaninę z grającym w tle radiem i przepięknym dźwiękiem dzwonów kościoła cystersów w Oliwie. Po mieszkaniu rozchodził się zapach kawy zbożowej, a dzieci toczyły odwieczne boje o dostęp do łazienki. Mama starała się poprzedniego dnia wszystko przygotować, ale przy naszej czwórce zawsze okazywało się, że ktoś zapomniał odrobić lekcje, a ktoś inny nerwowo szukał zagubionego zeszytu. Tato zwykle wymykał się pierwszy, aby uniknąć tych dramatów. Gdy w końcu udało się nas poskromić, siadaliśmy przy kuchennym stole do skromnego śniadania. Często była to tylko bułka moczona w mleku. Było nam bardzo ciężko. Tata zarabiał niewiele. Szamotał się między domem a kolegami z pracy, w której wielu spraw nie można było załatwić bez alkoholu. Mama ciągle odchorowywała obozy niemieckie” – wspominała piosenkarka.
Początki estradowe Jarockiej to śpiew w chórze. „W siódmej klasie zaczęłam śpiewać sopranem w chórze katedry oliwskiej. W V Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Żeromskiego w Gdańsku-Oliwie przebój +Zwodzone mosty+ z repertuaru Ireny Santor i włoski utwór +O sole mio+ w moim wykonaniu były stałym punktem programu wszelkich akademii i uroczystości szkolnych. Brałam też udział w konkursach recytatorskich. Zapisałam się do działającego przy katedrze oliwskiej Katolickiego Koła Dramatycznego. Grałam różne postacie biblijne. Wystawialiśmy zwykle po dwa spektakle w tygodniu. Zdarzało się, że jeździliśmy z przedstawieniami do pobliskich parafii. Były to moje pierwsze doświadczenia sceniczne – jak się okazało – bardzo pomocne w dalszej karierze” – pisała Jarocka.
W tym czasie przy Polskim Radiu w Gdańsku otwarto Studio Piosenki. „Zgłosiłam się na przesłuchanie wstępne z piosenką +Zwodzone mosty+. Mimo że podałam za niską tonację i zaśpiewałam basem, zostałam przyjęta! […] Przygotowywano nam repertuar, angażując najlepszych wybrzeżowych kompozytorów, m.in. Henryka Jabłońskiego i Janusza Hajduna. Sztuki aktorskiej i dykcji uczył nas Stanisław Michalski, znany aktor Teatru Wybrzeże. Występowaliśmy m.in. w klubach studenckich +Żak+ i +Rudy Kot+. Ten ostatni był jednocześnie siedzibą Studia. Moja pierwsza gaża to było siedemdziesiąt złotych za udział w koncercie, w którym występowałam jako piosenkarka i modelka. Pierwsze profesjonalne nagrania odbyły się w Polskim Radiu w Gdańsku-Wrzeszczu. Moim debiutanckim przebojem był utwór Janusza Hajduna +Wróć+ i od niego właśnie zaczęła się prawdziwa przygoda z piosenką” – opowiadała.
Jarocka, jako rozsądna dziewczyna, chciała mieć jednak poważny zawód, który zapewniłby jej pracę i niezależność. Planowała zostać stomatologiem, archeologiem, w końcu architektem. Zdała nawet egzaminy na Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, ale nie dostała się. W rezultacie ukończyła Nauczycielskie Studium Wychowania Fizycznego i Biologii. W szkole jednak nigdy nie pracowała, po jej ukończeniu dyplom schowała do szuflady i całkowicie pochłonęła ją muzyka.
W 1965 r. po raz pierwszy wystąpiła na festiwalu w Opolu. Za swój faktyczny debiut uważała jednak występ w 1968 r. na festiwalu w Sopocie, gdzie zaśpiewała piosenkę „Gondolierzy znad Wisły”.
W latach 1969–1972 przebywała w Paryżu na stypendium PAGART-u, śpiewała m.in. w ekskluzywnym rosyjskim kabarecie „Chez Raspoutine”. „To była bardzo ciężka szkoła – ogromna konkurencja i konieczność zwrócenia uwagi ludzi, którzy przyszli do lokalu nie tylko po to, aby posłuchać piosenek. Każdy kolejny występ musiał być lepszy od poprzedniego” – mówiła w wywiadzie dla „Trybuny Robotniczej” w 1974 r.
Tam zwróciła uwagę nie tylko publiczności, ale również Bruno Coquatrixa, a nawet Charles’a Aznavoura. „Jeśli chodzi o warsztat, bardzo wiele zawdzięczam szkole piosenkarskiej, prowadzonej przez pana Coquatrixa przy +Olimpii+ i współpracy z małym konserwatorium piosenki +Madam Mireille+. Owocem tej współpracy były występy w telewizji, gdzie prezentowano mnie jako Polkę śpiewającą po francusku. Kontrakt z Aznavourem nie został niestety sfinalizowany, nagrałam natomiast dwie płyty dla firmy Philips” – mówiła w tym samym wywiadzie Jarocka.
Artystka do Polski powróciła w grudniu 1972 r. Rok później zrealizowała program telewizyjny „Irena Jarocka zaprasza” i wyruszyła w ogólnopolską trasę koncertową o tym samym tytule. W 1974 r. wydała swój debiutancki album pt. „W cieniu dobrego drzewa”, który rozszedł się w nakładzie 600 tys. egzemplarzy, za co odebrała w 1975 r. certyfikat złotej płyty. Album promowała przebojami „Nie wrócą te lata”, „Motylem jestem” i „Wymyśliłam cię”, za której wykonanie otrzymała nagrodę publiczności podczas 14. MFP w Sopocie.
Jarocka w 1976 r. wystąpiła w filmie Jerzego Gruzy „Motylem jestem, czyli romans 40-latka”.
Jej pierwszym mężem był kompozytor Marian Zacharewicz, który był także jej menedżerem. Rozstali się w 1977 r. W Leningradzie, podczas trasy koncertowej po Rosji, poznała informatyka Michała Sobolewskiego. W 1982 r. urodziła im się córka Monika, ślub wzięli w 1989 r.
„Zawsze uważaliśmy, że partnerstwo jest kluczem do szczęśliwego związku. Staraliśmy się być sobą, jednocześnie próbując wcielać się w drugą połowę, by zrozumieć ją lepiej, by nie szukać rozwiązania naszych problemów na zewnątrz” – napisał w książce „Nie wrócą te lata. Autobiografia i listy do męża” Sobolewski.
Koledzy z branży i przedstawiciele środowiska muzycznego zapamiętali ją jako jedną z najpiękniejszych piosenkarek polskich, wykonawczynię niezapomnianych przebojów, uosobienie klasy i wdzięku.
„Miała w sobie blask, była niczym promień słońca. Zawsze uśmiechnięta, zawsze dobra. Biła z niej kojąca, inspirująca energia” – wspominała w rozmowie z PAP wokalistka Urszula Dudziak. „Irena była naprawdę wyjątkowa. Dla mnie stanowiła uosobienie klasy. Nigdy nie słyszałam, by ktoś powiedział o niej coś złego. Miała w sobie coś jasnego. Każde spotkanie z nią powodowało uśmiech, radość” – dodała.
Nieżyjący już Zbigniew Wodecki mówił, że Jarocka była „piękną, uroczą, naturalną, normalną dziewczyną”. „Była wszędzie rozpoznawana i uwielbiana, jednak zachowała naturalność, skromność. Miała w sobie ogromną chęć pomagania ludziom, angażowała się w akcje charytatywne i nakłaniała do tego samego innych artystów” – dodał piosenkarz.
Kompozytor Zygmunt Konieczny, piosenkarz Andrzej Rosiewicz i dziennikarz muzyczny Marek Wiernik wspominają Irenę Jarocką jako jedną z najpiękniejszych i uzdolnionych muzycznie piosenkarek polskich.
„Była przepiękna. I jej głos – ciepły, delikatny. Jej największy przebój to chyba piosenka +Motylem jestem+, którą nucimy do dzisiaj” – powiedział Konieczny.
Rosiewicz wspomina: „Poznałem Irenę Jarocką w latach sześćdziesiątych w Warszawie, chyba w klubie Stodoła. Była bardzo ładna i niezwykle fotogeniczna. Uroda szła u niej w parze z wielką muzykalnością. Miała w repertuarze wiele pięknych piosenek. Dzisiaj takich piosenek brakuje”.
Marek Wiernik wielokrotnie prowadził koncerty Jarockiej – na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych – gościł ją ponadto w programach radiowych i telewizyjnych. „Jako piosenkarka miała w sobie ogromny wdzięk. Miała szczęście do dobrych kompozytorów. Jej niezapomniane przeboje to m.in. +Motylem jestem+, +Gondolierzy znad Wisły+, +Beatlemania story+”. Jak dodał Wiernik, Jarocka reprezentowała muzycznie „polski pop z górnej półki”. „Nigdy nie miała wpadek artystycznych. Była świetna na koncertach” – podkreślił dziennikarz.
Jarocka koncertowała w RFN, NRD, Czechosłowacji, Bułgarii, Szwajcarii, we Włoszech, w Portugalii, Luksemburgu, Australii, we Francji oraz w ośrodkach polonijnych USA i Kanady.
Była laureatką wielu prestiżowych nagród na światowych festiwalach piosenki oraz licznych plebiscytów prasowych i radiowych na najpopularniejszą piosenkarkę roku.
Przez wiele lat, od 1990 r., mieszkała w Stanach Zjednoczonych, regularnie odwiedzając Polskę. Do ojczyzny wróciła w 2007 r., gdzie odbyła trasę i opublikowała autobiografię (wywiad rzekę), zatytułowaną „Motylem jestem, czyli piosenka o mnie samej”.
Nagrała wiele płyt, jedne z ostatnich to „Małe rzeczy” wydane w 2008 i „Ponieważ znów są Święta” w 2010 r.
Pod koniec życia ciężko chorowała. Zmarła 21 stycznia 2012 r. z powodu złośliwego nowotworu mózgu w jednym z warszawskich szpitali. Jej pogrzeb odbył się 27 stycznia 2012 r. w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ skp /