W sobotę, 15 stycznia, w Nowym Jorku zorganizowana zostanie aukcja numizmatów. Jedną z pozycji jest licytacja złotej donatywy wagi 80 dukatów (282,84 gr), wybitej stemplem studukatówki koronnej Zygmunta III Wazy z 1621 roku.
Donatywa (od łac. donatio – darowizna, dar) to charakterystyczne dla Rzeczypospolitej szlacheckiej monety złote o wartości od 1,5 do nawet 100 dukatów lub srebrne o masie talara lub jego wielokrotności, bite okazjonalnie w darze dla władców i innych ważnych osobistości przez bogate miasta. Takie monety bite były między innymi w mennicy w Bydgoszczy. Jedna z nich będzie licytowana na aukcji w Nowym Jorku już 15 stycznia, o czym poinformowali w grudniu ub. roku prowadzący „Bydgoskie Wykopaliska” na Facebooku.
– Monety tak wysokich nominałów były rzadko spotykane – mówi Krzysztof Jarzęcki z Pracowni Numizmatyki w Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy. – Wiemy o istnieniu kilkunastu (14-17) studukatówek. Osiemdziesięciodukatówek było nieco więcej. Były na tyle rzadkie, że można prześledzić ich „rodowód” od wybicia do dziś. Ciekawostką jest, że jednym z właścicieli monety, która będzie licytowana w nowojorskim domu aukcyjnym, był Julian Ursyn Niemcewicz i najpewniej za jego sprawą trafiła do Ameryki. Powód, dla którego nie znamy dokładnej liczby tych monet jest prosty: obawa przed złodziejami.
W chwili wybicia tych monet, mennica bydgoska działała zaledwie od 20 lat. W latach 1627–1644 i 1677–1679 był to jedyny taki zakład w Kronie Polskiej. W 1621 r. wybito w niej największą i najwartościowszą monetę doby staropolskiej. Prawo bicia monet Bydgoszcz uzyskała na mocy przywileju lokacyjnego z 19 kwietnia 1346 roku.
2022 rok będzie szczególnym dla bydgoskiej numizmatyki
W 2022 roku przypada 400-setna rocznica śmierci Samuela Ammona (ok. 1590-27.03.1622), medaliera i twórcy bydgoskiej donatywy wartości stu dukatów.”.
Licytacja rozpocznie się od kwoty 180 tysięcy dolarów (wartość szacunkowa 300-600 tysięcy dolarów).
Bydgoska moneta jest najcenniejszym polskim numizmatem i zarazem jedną z najdroższych monet świata
Złota 100-dukatowa donatywa wybita w 1621 w mennicy bydgoskiej autorstwa gdańskiego medaliera Samuela Ammona – najprawdopodobniej dla upamiętnienia zwycięstwa hetmana Chodkiewicza w bitwie chocimskiej – uchodzi za najdroższą monetę polską. Jeden z sześciu zachowanych egzemplarzy w 2018 r. został sprzedany na aukcji w USA za 2,16 mln USD, co czyniło ją wówczas 5. lub 6. najdrożej wycenianą monetą na świecie
Czym wyróżniają się donatywy od innych monet?
Na awersie tych numizmatów znajduje się popiersie panującego otoczone napisem zawierającym imię i tytuły monarchy. Na rewersie herb miejski, a od czasów Władysława IV widok miasta i łaciński napis brzmiący po polsku: „Z czystego złota miasto (tu nazwa) kazało wykonać”. Ostatnie koronne donatywy wybito dla Jana Sobieskiego. Od innych monet donatywy różni szczególna staranność wykonania.
RED. AIP źródło: „Bydgoskie Wykopaliska” na Facebooku, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy