Opublikowano właśnie pierwszą mapę powiązań i komunikacji między wszystkimi komórkami układu immunologicznego. Dzięki takiej wiedzy mogą powstać nowe terapie raka, chorób zakaźnych i innych schorzeń.
Na łamach periodyku „Nature” ( https://www.nature.com/articles/s41586-022-05028-x) naukowcy z Wellcome Sanger Institute (W. Brytania), ETH Zurich (Szwajcaria)i innych ośrodków przedstawili precyzyjną sieć zależności między różnymi elementami układu odpornościowego.
Jak wyjaśniają, układ odpornościowy składa się z różnego typu wyspecjalizowanych komórek.
Niektóre z nich przemieszczają się przez organizm w poszukiwaniu zakażeń czy zranień. Kiedy wykryją zagrożenie, wydzielają odpowiednie substancje, głównie białka, aby aktywować inne elementy systemu. Wydzielane cząsteczki wędrują bowiem do innych komórek i łączą się z receptorami na ich powierzchni.
Dotąd naukowcy i klinicyści dysponowali tylko niekompletnymi informacjami na temat tych oddziaływań.
Dokładna mapa udziela więc m.in. odpowiedzi na pytania o działanie obecnie stosowanych już immunologicznych terapii i ma pomóc w opracowaniu nowych – twierdzą badacze.
Istniejące już immunoterapie pomagają np. w walce z rakiem, ale np. działają tylko u niektórych pacjentów i nie zawsze wiadomo, dlaczego.
Równie ważne jest lepsze zrozumienie chorób autoimmunologicznych, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki organizmu.
„Immunoterapie działają razem z układem odpornościowym człowieka, aby zwalczać choroby takie jak rak czy schorzenia autoimmunologiczne. Mogą być niebywale skuteczne u wybranych grup pacjentów, ale nie u wszystkich, co pozostawia niektóre osoby bez możliwości leczenia. Nasze badania – kulminacja ponad dwóch dekad pracy, może przynieść klucz do zrozumienia, dlaczego te metody są skuteczne u niektórych osób i jak można je zmienić tak, aby działały u możliwie wielu pacjentów” – podkreśla jeden z głównych autorów pracy Gavin Wright.
Autorzy nowej pracy z pomocą technik bioinformatycznych i matematycznych modeli przeanalizowali oddziaływania niemal wszystkich obecnych w układzie odpornościowym wspomnianych wyżej cząsteczek sygnalizacyjnych.
Na jednej komórce mogą znajdować się setki różnych białek tego rodzaju.
Mapa pozwala np. spojrzeć na daną chorobę całościowo i sprawdzić, jak wybrana terapia działać będzie na różne komórki.
„Drobiazgowe izolowanie i analizowanie każdej komórki immunologicznej i jej interakcji z innymi komórkami zaowocowało pierwszą mapą konwersacji między wszystkimi komórkami odpornościowymi ludzkiego organizmu. To ogromny krok w stronę zrozumienia wewnętrznych mechanizmów układu immunologicznego. Mamy nadzieję, że z mapy będą korzystali naukowcy na całym świecie, co pozwoli im na opracowanie nowych terapii opartych na obronnych reakcjach organizmu” – mówi Jarrod Shilts z Wellcome Trust Sanger Institute.(PAP)
Marek Matacz
mat/ agt/