Prezydent USA Donald Trump powiedział w wywiadzie dla Fox News, że wywrze presję na Rosję i nałoży na nią dodatkowe sankcje „jeśli będzie musiał” i jeśli po rozmowach z Władimirem Putinem nie dojdzie do porozumienia. Mimo to wyraził przekonanie że zawrze układ z Putinem.

W wyemitowanym w piątek wywiadzie przeprowadzonym podczas wizyty w Abu Zabi, Trump ocenił, że uda mu się dojść do porozumienia z Władimirem Putinem, bo Putin „jest zmęczony całą tą sprawą”.

„Nie wygląda dobrze, a chce wyglądać dobrze. Nie zapominajcie, że to miało się skończyć w tydzień” – powiedział Trump. „Gdyby Putin nie utknął w błocie ze swoimi czołgami i wojskiem wszędzie, byliby w Kijowie w pięć godzin” – dodał.

Stwierdził przy tym, że rosyjski przywódca chciał się z nim spotkać w Stambule, ale on nie zdecydował się polecieć do Turcji, bo „nie chciał rozczarowywać Zjednoczonych Emiratów Arabskich”, gdzie przebywał z wizytą.

„Musimy się spotkać i myślę, że prawdopodobnie to zaplanujemy, bo mam już dość tego, że inni ludzie przychodzą, spotykają się i tak dalej” – oznajmił.

Na ponawiane pytania dziennikarza Breta Baiera, czy wywrze presję na Putina i nałoży na Rosję dodatkowe sankcje – Baier przypomniał, że Putin nie posłuchał wezwania Trumpa do zaprzestania bombardowań Ukrainy – Trump kilkakrotnie zmieniał temat, m.in. sugerując, że pieniądze na pomoc Ukrainie zostały zmarnowane. Ostatecznie jednak powiedział, że nałoży sankcje, jeśli zostanie do tego zmuszony.

„Zawsze byłem dobry w wywieraniu nacisku, zrobię to, jeśli będę musiał (…) Zrobię to, jeśli nie zawrzemy umowy. To byłoby miażdżące dla Rosji, ponieważ mają trudności z gospodarką, a ceny ropy są niskie” – mówił.

Z Waszyngtonu Oskar Górzyński (PAP)

osk/wr/

Negocjacje między Ukrainą i Rosją, które odbyły się w piątek w Stambule, przebiegły lepiej niż tego oczekiwano – powiedziały w rozmowie z amerykańską stacją CNN tureckie źródła dyplomatyczne.

Źródło CNN stwierdziło, że rozmowy w Stambule były „bardziej pozytywne niż oczekiwano” i żadna ze stron nie użyła „języka oskarżycielskiego”. Rozmówca stacji potwierdził, że Rosja wysunęła żądanie wycofania wojsk ukraińskich z terytoriów nadal kontrolowanych przez Kijów „w kontekście rozmów o zawieszeniu broni”.

Wcześniej informowano o żądaniu wycofania przez Kijów wojsk z Doniecka, Ługańska, Zaporoża i Chersonia – czterech regionów Ukrainy, które Rosja próbowała nielegalnie zaanektować w 2022 roku.

„W momencie, gdy wydawało się, że jest impas, zaproponowaliśmy wymianę jeńców wojennych, która obejmie trzy kategorie – dzieci, cywilów i żołnierzy” – poinformował rozmówca CNN.

Urzędnik zauważył, że delegacja rosyjska „wydawała się potrzebować konsultacji w mniejszym stopniu niż Ukraińcy”.

„Fakt, że przybyli do Stambułu, można postrzegać jako potrzebę z ich strony, aby znaleźć jakieś rozwiązanie” – podsumował.

Piątkowe rozmowy delegacji Rosji i Ukrainy w Stambule były pierwszymi bezpośrednimi rozmowami przedstawicieli władz obu państw od trzech lat. Na czele ukraińskiej delegacji stał minister obrony Rustem Umierow, a rosyjską kierował Władimir Miedinski, doradca Władimira Putina.

Umierow poinformował, że podczas rozmów ukraińska i rosyjska delegacja omówiły możliwość przeprowadzenia wymiany jeńców w wymiarze 1000 na 1000 osób. Strony rozmawiały też o zawieszeniu broni i przygotowaniu potencjalnego spotkania Wołodymyra Zełenskiego z Putinem. (PAP)

jbw/ zm/

Muszę się spotkać z Putinem i to rozwiążemy, a jeśli nie rozwiążemy, to będzie bardzo ciekawie – powiedział w piątek prezydent USA Donald Trump o negocjacjach ws. wojny w Ukrainie. Zagroził też Iranowi, że jeśli wkrótce nie przyjmie propozycji USA w sprawie programu atomowego „staną się złe rzeczy”.

Trump odpowiedział w ten sposób na pytanie, czy zamierza zadzwonić do Władimira Putina, by omówić sprawę wojny w Ukrainie. Odparł, że może tak być, lecz sugerował, że konieczne jest spotkanie twarzą w twarz.

„Musimy się spotkać. On i ja musimy się spotkać i myślę, że to rozwiążemy – a może i nie, ale przynajmniej będziemy to wiedzieć. A jeśli nie rozwiążemy tego, to będzie bardzo ciekawie” – powiedział Trump podczas krótkiego briefingu na pokładzie samolotu Air Force One w Abu Zabi po zakończeniu swojej wizyty na Bliskim Wschodzie.

Trump odniósł się też do negocjacji w sprawie ograniczenia programu atomowego Iranu. Powiedział, że USA złożyły Iranowi formalną propozycję w tej sprawie. Jak dodał, Teheran wie, że „musi działać bardzo szybko, bo inaczej stanie się coś złego”.

Na pytanie o obawy i sprzeciw Izraela wobec zniesienia sankcji przeciwko Syrii prezydent USA odparł, że nie konsultował tej sprawy z Tel Awiwem, a zniósł sankcje dlatego, że w przeciwnym wypadku kraj ten „nie miałby szans na sukces”. Chwalił też nowego prezydenta Syrii, byłego dżihadystę Ahmada asz-Szarę jako „silnego lidera” z dużą energią. Pytany zaś o izraelskie plany kolejnej ofensywy w Strefie Gazy Trump nie zajął jednoznacznego stanowiska, lecz zaznaczył, że trzeba pomóc głodującym Palestyńczykom.

Amerykański przywódca bronił też swojej decyzji o przyjęciu afrykanerskich imigrantów z RPA jako uchodźców, powtarzając swoją ocenę, że są oni poddawani „ludobójstwu”, a władze RPA są „poza kontrolą”.

„Chodzi nam o ratowanie życia i zamierzamy to zrobić, więc stworzyliśmy dla nich dom i stworzymy dom dla innych ludzi, którzy są źle traktowani, bez względu na ich kolor skóry” – oznajmił.

Oskar Górzyński (PAP)

Przywódca Chin Xi Jinping ma swego rosyjskiego odpowiednika Władimira Putina w garści. W całej swej historii Rosja nigdy nie była tak zależna od Chin jak teraz. A Pekin chce ją utrzymać w pewnej izolacji – ocenia tygodnik „Economist”.

Podczas uroczystości w Moskwie z okazji 80. rocznicy zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami Xi i Putin zamanifestowali – jak to określił chiński przywódca – „wieczną przyjaźń”, by dowieść, że pomysł prezydenta USA Donalda Trumpa na rozbicie ich sojuszu jest chybiony. Putin podkreślał, że partnerstwo obu krajów oparte jest „na niewzruszonych zasadach równości”. Ale w istocie rzeczy Moskwa nigdy nie była tak zależna od Pekinu jak teraz, w relacji tej jest „młodszym partnerem” – zauważa brytyjski tygodnik.

Xi i Putin postrzegają wzajemną relację jak „braterstwo broni” wymierzone w dominację USA, a odkąd Trump ponownie objął urząd jeszcze ściślej „koordynują swą politykę”. W praktyce jednak jest to bardzo nierówna relacja, co widać m.in. po wymianie handlowej – wyjaśnia „Economist”.

W 2024 roku do Chin trafiło 34 proc. rosyjskiego eksportu, podczas gdy Rosja odpowiada jedynie za 4 proc. zagranicznej sprzedaży Chin. „Zachodnie sankcje sprawiły, że Rosja ma nielicznych alternatywnych nabywców na swe surowce i żadnego alternatywnego dostawcy potrzebnych jej dóbr importowych” – podkreśla tygodnik.

Pekin ma kolosalne środki nacisku na Moskwę, toteż dyktuje jej – na przykład – bardzo niskie ceny na ropę i gaz, a ponadto zamierza dywersyfikować dostawy surowców.

Sankcje zmusiły też Rosję do szukania alternatyw wobec dolara i w 2023 roku chiński juan stał się najpopularniejszą walutą notowaną na moskiewskiej giełdzie, jak też walutą większości chińsko-rosyjskiej wymiany handlowej. W ubiegłym roku bank centralny Rosji przyznał, że nie ma alternatywnej waluty, w której mógłby gromadzić swe rezerwy; a to oznacza, że Rosja narażona byłaby na poważne straty, gdyby pogorszyły się jej relacje z Chinami – wyjaśnia tygodnik.

Pekin nie traktuje jednak swego „młodszego partnera” na tyle serio, by podejmować w Rosji istotne inwestycje, nie jest zainteresowany modernizowaniem tamtejszej gospodarki i nie ma ochoty pomagać Rosjanom w jej dywersyfikacji.

Z drugiej strony Chiny zachowują „pewien dyplomatyczny dystans” wobec sąsiada, co widać m.in. po wstrzymywaniu się od głosu w ONZ, czy zabiegach o poprawę stosunków z Unią Europejską. I wprawdzie Xi chce, by Putin utrzymał się u władzy, a rosyjska gospodarka nie załamała się, ale zarazem nie życzy sobie, by Kreml wdał się „w kolejne militarne przygody” – ocenia „Economist”.

Putin mógłby wprawdzie szukać zbliżenia z Trumpem i zabiegać o naprawę stosunków z USA, by częściowo uniezależnić się od Pekinu, ale – zdaniem Siergieja Radczenki z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa – „Chiny chcą zatrzymać Rosję tam, gdzie teraz jest”.

„Wojna Putina i skala chińskich wpływów czynią nieprawdopodobnym jakikolwiek zwrot Rosji w stronę Zachodu” – konkluduje „Economist”. (PAP)

fit/ mal/

Nie zamierzamy już gonić za tym po całym świecie i uczestniczyć w spotkaniach, które nie będą produktywne – powiedział w czwartek sekretarz stanu USA Marco Rubio, odnosząc się do mediacji w rozmowach nt. zakończenia wojny w Ukrainie. Skrytykował też skład rosyjskiej delegacji na rozmowy z Ukrainą.

Rubio uzasadnił w ten sposób podczas rozmowy z dziennikarzami w tureckiej Antalyi na marginesie spotkania ministrów państw NATO, dlaczego uważa, że przełom w rozmowach o Ukrainie może przynieść jedynie bezpośrednia rozmowa prezydentów Trumpa i Putina. Jak stwierdził, poziom delegacji wysłanej przez Rosjan na rozmowy z Ukrainą – delegacji przewodniczy doradca Putina były minister kultury Władimir Miedinskij – nie daje powodów do nadziei na poważne negocjacje.

„Nie zamierzamy, nie gonimy już za tym po całym świecie. To już się stało (…) ale przyjechaliśmy, bo powiedziano nam, że może dojść do bezpośrednich rozmów między Rosjanami a Ukraińcami; taki był pierwotny plan. Wszyscy słyszeliście to samo. To się nie stanie, a jeśli tak, to nie na takim poziomie, na jakim mieliśmy nadzieję” – powiedział Rubio.

„Mam nadzieję, że się mylę; mam nadzieję, że jutro osiągną ogromny przełom, jeśli będą rozmawiać. Ale szczerze mówiąc, nie wierzę, że osiągniemy przełom, dopóki prezydent Trump nie stanie twarzą w twarz z prezydentem Putinem i nie ustali, jakie są jego intencje na przyszłość” – dodał.

Jak stwierdził, nie sądzi, by Rosja zgodziła się w piątek na zawieszenie broni i podjęła poważne negocjacje „po prostu ze względu na strukturę i sposób, w jaki to wszystko się rozegrało”.

Szef amerykańskiej dyplomacji powiedział jednak, że prezydent Trump jest gotowy zaangażować się w sprawę pokoju „tak długo, jak to będzie konieczne”.

„Nie sądzę, by cokolwiek produktywnego działo się od tej pory, dopóki oni (Trump i Putin) nie zaangażują się w bezpośrednie i bardzo szczere rozmowy” – oznajmił Rubio. „Nie możemy jednak nadal latać po całym świecie i uczestniczyć w spotkaniach, które nie będą produktywne” – dodał.

Rubio zapowiedział, że w piątek spotka się z tureckim ministrem spraw zagranicznych i ukraińską „delegacją wysokiego szczebla”, podczas gdy z rosyjską delegacją spotka się ktoś „na odpowiednim poziomie”.

Oskar Górzyński (PAP)

Kanclerz Niemiec Friedrich Merz udzielił wywiadu magazynowi „Zeit” , w którym poruszono m.in. problem zmian w polityce migracyjnej Niemiec i reakcji sąsiednich krajów na środki podejmowane przez Berlin. „Mamy wspólny problem z nielegalną migracją i musimy go wspólnie rozwiązać” – podkreślił Merz.

„Zeit” zauważył w rozmowie z kanclerzem, że wdrażając zmiany w polityce migracyjnej, Niemcy zrażą do siebie sąsiadów, takich jak Polska, która nie chce zaakceptować odsyłania uchodźców przez Niemcy.

Merz w odpowiedzi podkreślił, że „sytuacja jest szczególnie krytyczna dla Polski, ponieważ kraj ten jest również ofiarą wojny hybrydowej poprzez przepływy migracyjne z Białorusi i Rosji”. Dodał, że „wyraźnie zaoferował” pomoc w ochronie granic Polski, które są również granicami zewnętrznymi UE.

Kanclerz zauważył, że „w Polsce istnieje obawa, że odeślemy uchodźców, którzy od lat przebywają w Niemczech, z powrotem przez granicę. To nie o nich chodzi. Chodzi o uchodźców, którzy powinni ubiegać się o azyl w innym kraju UE. Mamy wspólny problem z nielegalną migracją i musimy go wspólnie rozwiązać”.

Merz został zapytany o kwestię sankcji wobec Rosji, po tym, jak rosyjski rząd odrzucił wezwanie do zawieszenia broni.

„Jesteśmy zgodni w gronie szefów państw i rządów, że musimy teraz wyczerpać wszystkie możliwości. Mówimy o dalszych sankcjach w sektorze energetycznym, w sektorze bankowym, dalszych krokach dotyczących aktywów i sankcjach wobec osób. Pracujemy teraz nad tym z naszymi europejskimi partnerami” – powiedział niemiecki kanclerz.

W odpowiedzi na pytanie o ewentualną konfiskatę zamrożonych rosyjskich aktywów Merz stwierdził, że „obecnie wyjaśniamy tę kwestię. Jeśli istnieje sposób na uruchomienie pieniędzy na solidnej podstawie prawnej, zrobimy to. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z ryzyka, jakie taki krok niesie dla europejskiego rynku finansowego.

Friedrich Merz jako lider opozycji krytykował byłego kanclerza Olafa Scholza za to, że nie chciał dostarczyć Ukrainie pocisków manewrujących Taurus – przypomniał „Zeit” zwracając uwagę, że teraz Merz nie chce już publicznie mówić o poszczególnych systemach uzbrojenia.

„Zgadzam się z ministrem obrony (Borisem Pistoriusem) i wicekanclerzem (Larsem Klingbeilem), że nie chcemy już dyskutować na otwartej scenie o broni. Nie chodzi o to, że nie chcemy już informować niemieckiej opinii publicznej. Tymi dyskusjami tylko gramy na rękę Putinowi i dostarczamy mu cennych informacji. Dotrzymamy naszych zobowiązań i zapewnimy niezbędne wsparcie militarne” – zapewnił kanclerz Merz.

Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)

bml/ jm/

Podczas wizyty prezydenta USA Donalda Trumpa w Abu Zabi w czwartek podpisano umowę o rozwoju sztucznej inteligencji (AI) między USA a Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. W ZEA ma powstać największy poza USA kampus AI o docelowej mocy 5 GW. Arabskie państwo ma też otrzymać dostęp do najnowszych amerykańskich technologii.

Umowa zobowiązuje ZEA do inwestowania w budowę i finansowanie amerykańskich centrów danych na poziomie co najmniej takim, jak inwestycje w ten sektor w samych Emiratach – przekazał Biały Dom.

Dodano, że porozumienie ma też zabezpieczać przekierowanie technologii pochodzących z USA.

Za czasów prezydentury Joe Bidena USA wprowadziły ograniczenia na eksport najbardziej zaawansowanych technologii AI do wielu państw, w tym ZEA, w obawie żę amerykańskie czipy mogą ostatecznie trafić do Chin. Administracja Trumpa zniosła te restrykcje, argumentując, że tłumiły one innowacyjność i utrudniały kontakty z sojusznikami.

USA są jednym z najważniejszych sojuszników ZEA, ale Chiny są największym partnerem handlowym tego państwa. Bogaty w surowce arabski kraj chce stać się wiodącą gospodarką w zakresie AI.

Trump i prezydent ZEA Mohammed bin Zajed zainaugurowali w piątek projekt kampusu AI, który w pierwszej fazie ma mieć moc 1 GW, a docelowo 5 GW.

Ten największy poza USA ośrodek AI będzie służył amerykańskim przedsiębiorstwom i dostawcom usług w chmurze, które będą mogły z niego bez opóźnień obsługiwać klientów w promieniu 3200 km od ZEA, obszarze na którym żyje połowa mieszkańców Ziemi – napisano w komunikacie amerykańskiego ministerstwa handlu.

Kampus będzie budowany przez emiracki koncern G42 we współpracy z firmami amerykańskimi. Energia potrzebna do jego prowadzenia ma pochodzić z elektrowni jądrowych, słonecznych i gazowych. Obecnie zdecydowana większość ośrodków obliczeniowych wykorzystywanych w sektorze AI jest zlokalizowana w USA i Chinach.

Od 2025 r. ZEA będą mogły importować 500 tys. najnowocześniejszych czipów AI amerykańskiej firm Nvidia – poinformował agencja Reutera za źródłami. Nvidia i rządy obu państw nie potwierdziły tych doniesień. W czwartek przywódca ZEA rozmawiał jednak z towarzyszącym Trumpowi prezesem Nvidii Jensenem Huangiem.

Biały Dom poinformował, że podczas wizyty amerykański prezydent ogłosił umowy o łącznej wartości 200 mld dolarów, w tym kontrakt na 14,5 mld dolarów między Boeingiem, GE Aerospace i emirackimi liniami lotniczymi Etihad. ZEA przedstawiły w marcu 10-letni program inwestycji w amerykańską gospodarkę warty 1,4 biliona dolarów.

Zjednoczone Emiraty Arabskie były ostatnim zaplanowanym przystankiem w czasie trwającej od wtorku podróży Trumpa po Bliskim Wschodzie. Wcześniej odwiedził Arabię Saudyjską i Katar, gdzie również podpisał wielomiliardowe kontrakty.

Jerzy Adamiak (PAP)

adj/ jm/