Jak poinformował szef PKW Sylwester Marciniak po poniedziałkowym posiedzeniu, Państwowa Komisja Wyborcza – w wykonaniu postanowienia Sądu Najwyższego – przyjęła sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego PiS z wyborów parlamentarnych z 2023 r.

W uchwale – jak zaznaczył – znalazł się także zapis, że została ona podjęta „wyłącznie w wyniku uwzględnienia skargi (PiS – PAP) przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN i jest immamentnie i bezpośrednio powiązana z orzeczeniem, które musi pochodzić od organu będącego sądem w rozumieniu Konstytucji i Kodeksu wyborczego”. „PKW nie przesądza przy tym, iż IKNiSP SN jest sądem w rozumieniu Konstytucji RP i nie przesądza o skuteczności orzeczenia” – głosi uchwała.

Szef PKW poinformował, że podczas posiedzenia zaakceptowano propozycję, by Państwowa Komisja Wyborcza składała wnioski: o wyłączenie sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej od orzekania w sprawach wyborczych oraz o zawieszenie postępowań w tych sprawach.

Ponadto PKW przyjęła wniosek zobowiązujący Marciniaka do organizacji spotkania PKW z I prezes Sądu Najwyższego, by przeprowadzenia dyskusji dot. składów orzekających w sprawach wyborczych.

Jak relacjonował szef PKW, podczas posiedzenia Komisja dyskutowała też o przedstawionym przez marszałka Sejmu Szymona Hołowni projekcie tzw. ustawy incydentalnej dotyczącej przyszłorocznych wyborów prezydenckich oraz uzupełniających do Senatu. Marciniak zwrócił uwagę, że propozycja ta nie dotyczy „systemowego uregulowania statusu Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych”, o co apelowała PKW. Projekt – wskazywał – dotyczy wyłącznie stwierdzenia ważności wyborów prezydenckich i uzupełniających do Senatu oraz rozpatrywania protestów wyborczych w związku z tymi wyborami.

Szef PKW poinformował ponadto, że 23 grudnia do PKW wpłynęło ponaglenie pełnomocnika komitetu wyborczego PiS w związku z brakiem uchwały o przyjęciu sprawozdania finansowego tego komitetu z wyborów parlamentarnych 2023 r. Z kolei w poniedziałek 30 grudnia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wpłynęła skarga na bezczynność PKW.(PAP)

reb/ mml/ mok/

Lech Wałęsa dzień w poniedziałek zamieścił wpis w mediach społecznościowych, w którym złożył kondolencje rodzinie zmarłego oraz narodowi amerykańskiemu.

„Z głębokim smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci 39. Prezydenta Stanów Zjednoczonych, Jimmy’ego Cartera. Składam szczere wyrazy współczucia Jego rodzinie oraz całemu narodowi amerykańskiemu” – napisał Wałęsa.

Podkreślił, że Carter był wyjątkowym człowiekiem i przywódcą, który jako prezydent USA w 1980 roku wspierał „Solidarność” w naszej walce o demokrację i wolność. „Łączę się w modlitwie i smutku” – dodał.

Wałęsa do wpisu dołączył zdjęcie wykonane w kwietniu 2012 roku w trakcie 12. Światowego Szczytu Laureatów Pokojowej Nagrody Nobla w Chicago. Na zdjęciu poza Wałęsą i Carterem są również Michaił Gorbaczow oraz Frederik Willem de Klerk.

Carter, prezydent z Partii Demokratycznej, pełnił ten urząd od stycznia 1977 r. do stycznia 1981 r. po pokonaniu urzędującego prezydenta Republikanów Geralda Forda w wyborach w 1976 r. Stracił władzę cztery lata później po porażce z republikańskim kandydatem Ronaldem Reaganem. (PAP)

1 stycznia 2025 r. wchodzi w życie reforma finansowania samorządów, zakładająca, że głównym źródłem dochodów samorządów będą dochody podatkowe, a subwencje z budżetu państwa będą miały charakter uzupełniający. Ustawa wprowadziła także pojęcie „potrzeb finansowych jednostki samorządu terytorialnego”, które są elementem kalkulacyjnym do ustalenia subwencji z budżetu państwa. Zgodnie z nowymi przepisami, potrzeby finansowe JST to suma potrzeb: wyrównawczych, oświatowych, rozwojowych, ekologicznych i uzupełniających.

Kwota potrzeb oświatowych ma być ustalana co do zasady analogicznie jak dotychczasowa subwencja oświatowa, czyli w oparciu o kwotę z roku poprzedniego z uwzględnieniem zmiany zakresu realizowanych zadań oświatowych. Przy naliczaniu subwencji oświatowej brano pod uwagę dane z 30 września roku poprzedzającego; w przypadku potrzeb oświatowych mają to być dane z 15 czerwca roku poprzedzającego, czyli będą pobierane z roku szkolnego wcześniejszego niż do tej pory.

Kwota potrzeb oświatowych, podobnie jak subwencja oświatowa, będzie dzielona między samorządy według algorytmu określanego co roku przez ministra edukacji. Punktem wyjścia w algorytmie ma być tzw. standard A, czyli kwota, jaką samorząd dostaje na jednego ucznia. Standard ten obłożony jest systemem wag (mnożników), dzięki którym kwota na jednego ucznia zmienia się zależnie od typu i specyfiki szkoły, placówki lub potrzeb ucznia. Różnica polega m.in. na tym, że w nowym systemie do obliczania potrzeb oświatowych zostaną włączone wszystkie przedszkolaki, niezależnie od wieku.

Łączna kwota potrzeb oświatowych dla wszystkich samorządów na 2025 r. określona została w ustawie o dochodach JST i wynosi 102,7 mld zł. Jest wyższa w stosunku do sumy subwencji oświatowej na 2024 r. i dotacji na dofinansowanie wychowania przedszkolnego (razem 92 mld 174 mln zł) o 10 mld 478 mln zł, czyli o 11,4 proc.

Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz, pytany o nowy system finansowania samorządów i potrzeby oświatowe powiedział, że nie ukrywa obaw. „Mamy wrażenie, że dla wielu samorządów te nowe regulacje będą okazją do tego, żeby powiedzieć nauczycielom: nie mamy pieniędzy i nie zapłacimy wam” – wskazał. „Do tej pory była subwencja i ona była w jakiejś mierze gwarancją, że samorządy będą tę subwencję realizowały” – dodał.

Dodatkowo według Broniarza rzeczywista kwota potrzeb edukacyjnych jest o połowę większa niż ta oszacowana. Dlatego ZNP chce, by resort finansów i ministerstwo edukacji monitorowały sytuację.

Zdaniem przewodniczącego Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” Waldemara Jakubowskiego nowy sposób finansowania to wielki znak zapytania, a zanim samorządy nauczą się gospodarować w nowy sposób swoimi finansami, może upłynąć trochę czasu. „Boimy się, że może to być eksperymentowanie na nauczycielach i nie tylko, w ogóle na pracownikach samorządowych” – powiedział.

„Wydaje się, że może nas czekać bardzo trudny rok. Co prawda pani minister edukacji zobowiązała się do wszelkich możliwych interwencji, ale interwencje nie dosypią do systemu pieniędzy” – powiedział Jakubowski. Zwrócił też uwagę, że potrzeby samorządów będą określane na podstawie „archiwalnych” danych, podczas gdy – jak mówił – „sytuacja jest bardzo dynamiczna”.

Zaniepokojone są także samorządy. Związek Powiatów Polskich (ZPP) uważa, że określona na 2025 r. kwota potrzeb oświatowych jest niewystraczająca, by pokryć faktyczne wydatki ponoszone na ten cel przez jednostki samorządu terytorialnego. „Wobec narastającej luki pomiędzy wydatkami JST na oświatę a środkami dedykowanymi na oświatę w budżecie państwa oczekujemy większej aktywności Ministra Edukacji Narodowej w relacji z Ministrem Finansów w zabezpieczeniu potrzeb finansowanych sektora oświaty” – napisał prezes zarządu ZPP Andrzej Płonka w piśmie przesłanym do resortu edukacji.

Dyrektor Biura Związku Miast Polskich skrytykował w rozmowie z Serwisem Samorządowym PAP brak wypracowania standardów na potrzeby finansowania oświaty. „Ministerstwo Finansów zaczęło się posługiwać kategorią +potrzeba+. I słusznie – jeśli to finansowanie ma być racjonalne, to powinno odpowiadać potrzebom w podstawowym, wystandaryzowanym zakresie. Tylko, że nikt nie wprowadził żadnych standardów” – zauważył. „Standard to powinna być wartość umowna. To, co dziś proponuje rząd, nie ma nic wspólnego z oczekiwanym rozwiązaniem” – dodał.

Pod koniec listopada 2024 r. podczas spotkania z samorządowcami minister finansów Andrzej Domański zapowiedział także, że w 2026 r., po roku obowiązywanie ustawy, odbędzie się „przegląd reformy”. Dodał, że resort będzie gotowy do dyskusji i wprowadzenia ewentualnych zmian. (PAP)

Sędzia Sądu Najwyższego Piotr Prusinowski w wywiadzie dla dziennika „Rz” pytany czy los przyszłorocznych wyborów prezydenckich może byc zagrożony, odparł, że nie potrafi na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć.

Jak podkreślił, „wybory prezydenckie wymagają ostatecznego zatwierdzenia ich ważności przez Sąd Najwyższy”.

„Jeśli będzie orzekać o tym Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, to wydane przez nią orzeczenie będzie dotknięte nieważnością, wadliwe. Czy będzie to jednak oznaczało, że osoba wybrana przez naród i zatwierdzona w taki sposób będzie prezydentem? Nie potrafię na to udzielić odpowiedzi” – stwierdził. Zastrzegł także, że nie zna odpowiedzi, czy wybór Andrzeja Dudy na głowę państwa był wadliwy z racji tego, że wyniki ostatnich wyborów prezydenckich zatwierdziła właśnie Izba Kontroli Nadzwyczajnej SN.

Pytany czy PKW może w ogóle podważać status i orzeczenia Izby Kontroli Nadzwyczajnej odparł: „To, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej nie może wyłonić sądu, jest faktem prawnym, a nie poglądem. Świadczą o tym powszechnie stosowalne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE, a także liczne i zgodne wyroki ETPCz oraz Sądu Najwyższego. Dlatego uważam, że PKW nie powinna uznawać Izby Kontroli za sąd, podobne jak każdy organ państwa, który jest zobowiązany do stosowania prawa”.

Ocenił, że wprowadzenie propozycji marszałka Hołowni dot. ustawy incydentalnej „doprowadzi do jeszcze większego chaosu”. „Uważam, że wejście w życie tych przepisów niczego nie naprawi” – powiedział w wywiadzie dla „Rz” Prusinowski.

Ocenił jednocześnie, że „każde rozstrzygniecie, nazywane orzeczeniem, a dokonywane przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej, nie jest orzeczeniem i nie pochodzi od Sądu Najwyższego”.

„Prawnicy tego problemu już nie rozwiążą” – zaznaczył. „Niestety politycy tak popsuli państwo, że tylko oni mogą to teraz naprawić. Nie wierzę jednak specjalnie w odpowiedzialność polityków za państwo i nie wróżę narodowej zgody ponad podziałami, która doprowadzi do przywrócenia porządku prawnego” – powiedział Prusinowski dla „Rz”.

„Obawiam się, że może dojść do sytuacji, w której nieważne, kto wygra wybory, to druga strona i tak nie uzna go za prezydenta” – podkreślił. (PAP)

mgw/ par/