Grupy polityczne w Parlamencie Europejskim przedstawiły w czwartek swoich kandydatów do Nagrody Sacharowa 2024, przyznawanej przez UE za działalność na rzecz praw człowieka. Skrajna prawica nominowała kontrowersyjnego biznesmena i właściciela serwisu X, Elona Muska.
Kandydaturę Muska zgłosiły dwa skrajnie prawicowe ugrupowania polityczne w PE, czyli Patrioci dla Europy, ugrupowanie zainicjowane przez premiera Węgier Viktora Orbana, w którego skład wchodzi m.in. Zjednoczenie Narodowe Marine Le Pen oraz Europa Narodów Suwerennych, założona przez Alternatywę dla Niemiec (AfD).
„Jego zaangażowanie na rzecz wolności słowa, przejrzystości i walki z cenzurą jest zgodne z wartościami wolności i praw człowieka” – tłumaczyła, nomen omen na X, nominację Muska grupa Patriotów dla Europy.
Grupa Europejskiej Partii Ludowej (EPP), do której należą m.in. PO i PSL, zgłosiła do nagrody kandydaturę Marii Coriny Machado, czyli liderki wenezuelskiej opozycji oraz prezydenta-elekta Edmundo Gonzaleza Urrutii za „reprezentowanie wszystkich Wenezuelczyków w kraju i za granicą walczących o przywrócenie wolności i demokracji”.
Gonzaleza do nagrody nominowała również grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR), do której należy m.in. PiS. Konserwatyści już zresztą podczas ostatniej sesji plenarnej PE w Strasburgu zapowiadali nominację Gonzaleza. Wówczas też europarlament przegłosował rezolucję, w której uznał Gonzaleza za prawdziwego zwycięzcę wyborów prezydenckich i demokratycznie wybranego prezydenta Wenezueli; rezolucja przeszła głosami prawicy, sprzeciwili się jej liberałowie, socjaliści i lewica.
Socjaldemokraci nominowali Izraelkę Jael Admi i Palestynkę Rim al-Hadżadżreh, współzałożycielki organizacji pokojowych Women Wage Peace i Women of the Sun. Zieloni zgłosili kandydaturę Gubada Ibadoghlu, walczącego z korupcją w Azerbejdżanie. Ibadoghlu od roku przebywa w tamtejszym więzieniu i uznawany jest za więźnia politycznego. Lewica nominowała dziennikarzy w Palestynie: Hamzę i Waela Al-Dahdouh, Plestię Alaqad i Szirin Abu Akleh oraz Ain Media, których dziennikarze Jaser Murtadża i Roszdi Saradża zginęli w czasie pracy.
Kandydaci zostali zaprezentowani w czwartek podczas wspólnego posiedzenia Komisji Spraw Zagranicznych, Podkomisji Praw Człowieka oraz Komisji Rozwoju w PE. Każdy kandydat musiał uzyskać poparcie co najmniej jednej grupy politycznej lub 40 posłów do PE, a każdy europoseł mógł poprzeć tylko jednego kandydata. Trzech finalistów zostanie ogłoszonych 17 października. Ostatecznego zwycięzcę lub zwycięzców wybiorą liderzy grup politycznych w PE 24 października. Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się w grudniu podczas sesji plenarnej europarlamentu w Strasburgu.
Nagroda Sacharowa za wolność myśli to najwyższe wyróżnienie przyznawane co roku przez UE za działalność na rzecz praw człowieka. Nagroda uznaje zasługi osób, grup i organizacji, które wniosły wybitny wkład w ochronę wolności myśli. Promuje w szczególności wolność słowa, prawa mniejszości, poszanowanie prawa międzynarodowego, rozwój demokracji i wdrażanie rządów prawa. Przyznana została po raz pierwszy w 1988 r. Nelsonowi Mandeli i Anatolijowi Marczence. W ubiegłym roku otrzymała ją pośmiertnie Mahsa Amini oraz ruch Kobieta, Życie, Wolność w Iranie.
Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)
jowi/ ap/