Przywrócenie 5-proc. VAT na podstawowe artykuły żywnościowe spowoduje wzrost inflacji o ok. 0,9 pkt proc. – ocenia Konfederacja Lewiatan. Jednak, według Lewiatana, trudno o lepszy moment na przywrócenie stawki, a dzięki niemu budżet zyska ok. 12 mld zł.
We wtorek Ministerstwo Finansów poinformowało, że zerowa stawka podatku VAT na niektóre produkty spożywcze nie zostanie przedłużona po 31 marca 2024 r. Jako powód podało utrzymujący się trend spadkowy inflacji i spadek tempa wzrostu cen żywności.
Ekspert ekonomiczny Lewiatana Mariusz Zielonka we wtorkowym komentarzu wskazał, że „decyzja już była wcześniej zapowiadana przez premiera Donalda Tuska, teraz doczekaliśmy się jej potwierdzenia”. „Od 1 kwietnia, choć to nie będzie prima aprilis, VAT na większość produktów spożywczych powróci do stawki 5 proc.” – dodał Zielonka.
Jego zdaniem samo przywrócenie stawki od kwietnia będzie skutkowało skokowym wzrostem inflacji o około 0,9 pkt proc. Jak przypomniał, żywność stanowi 27 proc. wydatków obywateli, dlatego zmiana będzie odczuwalna, szczególnie dla mniej zarabiających.
Jednocześnie właśnie ceny żywności przyczyniały się w ostatnim czasie do wyhamowywania inflacji – zauważył Zielonka. Wyliczył też umocnienie złotego, które osłabia efekt drożejących produktów spożywczych, oraz zwiększenie wynagrodzeń realnych. Z tego przepisu wychodzi nam, że nie ma lepszego momentu na zdjęcie tarczy antyinflacyjnej z żywności, niż jest obecnie – ocenił ekspert Konfederacji Lewiatan. W efekcie, zdaniem Zielonki, marzec przyniesie zdecydowanie inflacyjne minimum w tym roku.
Mariusz Zielonka zauważył, że przywrócenie 5-proc. VAT to „jednocześnie woda na młyn dla partii opozycyjnych”, ale, jego zdaniem „tylko naiwni mogli uważać, że tarcze antyinflacyjne zostaną z nami na dłużej”.
Dzięki powrotowi do 5 proc. stawki VAT budżet państwa zyska blisko 12 mld zł – ocenił Zielonka, dodając, że w następnej kolejności prawdopodobnie zostanie zdjęta ochrona cen energii dla małych i średnich firm.
Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze obowiązuje od 1 lutego 2022 r. Decyzję o nieprzedłużaniu jej obowiązywania MF uzasadniło utrzymywaniem się spadkowego trendu inflacji i cen żywności.
5 marca br. premier Donald Tusk powiedział, że będzie rekomendować powrót do 5-proc. stawki VAT dla produktów, objętych czasowo stawką zerową. (PAP)
Producenci żywności: przywrócenie VAT na żywność podniesie ceny
Przywrócenie 5 proc. stawki VAT na żywności spowoduje wzrost cen produktów żywnościowych – powiedział PAP dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności Andrzej Gantner. Nie spotka się to z dobrym przyjęciem przez konsumentów – ocenił.
Ministerstwo Finansów poinformowało we wtorek, że zerowa stawka podatku VAT na niektóre produkty spożywcze nie zostanie przedłużona po 31 marca 2024 r. Jako powód podało utrzymujący się trend spadkowy inflacji i spadek tempa wzrostu cen żywności.
„VAT jest podatkiem cenotwórczym, co oznacza, że o tyle wzrosną ceny w sklepach. Podatek VAT płacony jest przez konsumenta, a więc czeka nas podwyżka cen żywności o 5 proc.” – powiedział PAP Gantner.
Zaznaczył, że obecnie sytuacja jest inna niż rok temu – inflacja jest dużo mniejsza, co oznacza jednak, że ceny tak czy inaczej rosną z miesiąca na miesiąc. Rozmówca PAP wyjaśnił, że podniesienie VAT nie będzie dotyczyło całej żywności, bo część produktów nie podlegała zerowej stawce, podlegały jej natomiast produkty z tzw. koszyka podstawowego, tj. produkty mleczne, mięsne i zbożowe.
„Jest to dosyć duża podwyżka, natomiast nie sądzę, by to spowodowało załamanie popytu, bo przeżyliśmy już dużo większe podwyżki. Szczególnie, że w niektórych kategoriach mogą być one niezauważalne dla konsumentów, np. cena mleka wzrośnie o kilka groszy” – powiedział.
Zdaniem Gantnera przywrócenie VAT na produkty spożywcze „nie spotka się z dobrym przyjęciem konsumentów, którzy i tak uważają, że ostatnie dwa lata były wyjątkowo ciężkie i żywność bardzo mocno podlegała presji inflacyjnej”. Inflacja na żywność przekraczała średnią inflację na inne dobra i usługi – dodał.
Gartner zwrócił uwagę, że podatek VAT jest naliczany w momencie sprzedaży produktu konsumentowi, a więc dla producentów i dla sklepów powinien on być neutralny. Jego zdaniem nie ma więc powodów, by przy tej okazji producenci podnosili ceny, natomiast zdarzało się, że przy ruchach dotyczących podatku VAT, sklepy czasami podnosiły ceny bardziej niż wynikałoby to z VAT lub je obniżały.
„Jednak patrząc na to, co dzieje się na rynku żywności i jak bardzo sieci konkurują między sobą, wręcz niektórymi ocierającymi się o dumping promocjami, to nie wydaje mi się, żeby podwyżka VAT była tym, co sklepy wykorzystają do podwyższenia cen” – stwierdził dyrektor PFPŻ.
Obniżona stawka VAT na podstawowe produkty spożywcze, obowiązująca od 1 lutego 2022 r., została wprowadzona przy odczycie inflacji za styczeń 2022 r. na poziomie 9,2 proc. w ujęciu rocznym. Według wstępnych danych GUS inflacja w styczniu br. obniżyła się do 3,9 proc.
Obecnie stawką 0 proc. objęte są towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT, tj. objęte przed 1 lutego 2022 r. stawką w wysokości 5 proc., a następnie w ramach tarczy antyinflacyjnej – od 1 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. stawką 0 proc. Zerowa stawka VAT dotyczy podstawowych produktów spożywczych: owoców, warzyw, mięsa, nabiału i produktów ze zbóż.
Rozporządzenie przedłużające stosowanie do 31 marca 2024 r. obniżonych stawek VAT dla określonych towarów i usług, w tym utrzymanie zerowej stawki VAT na podstawowe produkty żywnościowe, podpisał w grudniu ub.r. ówczesny minister finansów Andrzej Kosztowniak. Szacowano wówczas, że to koszt dla budżetu ok. 2,7 mld zł. (PAP)
autor: Anna Wysoczańska
awy/ mmu/