Już wiemy, że 5 osób nie żyje, 7 jest jeszcze uwięzionych w kopalni; prócz tego jest ponad 20 osób w szpitalu z ciężkimi poparzeniami – powiedział w środę premier Mateusz Morawiecki podczas wizyty w kopalni Pniówek w Pawłowicach.

W należącej do Jastrzębskiej Spółki Węglowej kopalni Pniówek w Pawłowicach doszło minionej nocy do dwóch wybuchów metanu.

„Słowa grzęzną w gardle, bo wiemy już, że pięć osób nie żyje, siedem jest jeszcze uwięzionych w chodnikach kopalni. Prócz tego jest ponad 20 osób w szpitalu z ciężkimi poparzeniami” – mówił premier.

Jak stwierdził, po północy nastąpił wybuch doprowadzając do zawalenia części chodników i prawdopodobnie pierwszego zgonu. „To wszystko jeszcze będzie bardzo dokładnie sprawdzane, badane” – zaznaczył.

„Ratownicy poszli na pomoc tym osobom, które zostały uwięzione, ale niestety potem, gdzieś ok. 3 w nocy nastąpił drugi wybuch, i ten wybuch odciął kilku ratowników i doprowadził do wielu ran, oparzeń wśród wielu górników” – relacjonował szef rządu. (PAP)

autor: Rafał Białkowksi, autor: Mateusz Babak

Metan jest najczęstszą przyczyną katastrof górniczych

Wybuchy metanu i pożary spowodowane zapaleniem się tego gazu, to – obok tąpnięć i wybuchów pyłu węglowego – najczęstsze naturalne przyczyny górniczych katastrof na świecie. Zagrożenie metanowe wzrasta wraz z eksploatacją coraz niższych pokładów.

W kopalni Pniówek w Pawłowicach minionej nocy na poziomie 1000 metrów doszło prawdopodobnie do dwóch wybuchów metanu. Według dotychczasowych informacji, w wyniku wypadku zginęły cztery osoby. W kopalni trwa akcja ratownicza, której celem jest odnalezienie siedmiu pozostających w wyrobiskach zaginionych – wynika z informacji Jastrzębskiej Spółki Węglowej, do której należy kopalnia.

Jak podała JSW, w środę kwadrans po północy w Pniówku doszło do wybuchu i zapalenia metanu. W pobliżu ściany N-6 na poziomie 1000 metrów było 42 pracowników. W czasie, gdy w rejonie akcji przebywały dwa zastępy ratowników, poszukujące trzech pracowników, doszło do kolejnego, wtórnego wybuchu. JSW informowała następnie o dziesięciu poszkodowanych lub poszukiwanych pracownikach i ratownikach. Do godz. 11 kopalniany lekarz stwierdził zgon trzech poszkodowanych, jeden z rannych zmarł też w Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich. Według informacji ratowników do godzin przedpołudniowych do szpitali przewieziono ok. 20 osób.

Metan jest bezbarwnym gazem bez woni i smaku, lżejszym od powietrza. To główny składnik naturalnych gazów, często występujących w pokładach węgla. Pali się prawie nieświecącym płomieniem z błękitną aureolą. Tworzy z powietrzem wybuchową mieszaninę; wybucha, gdy jego stężenie w powietrzu mieści się w granicach od ok. 4-4,5 do ok. 15 proc.

W śląskich kopalniach zdarzają się zapalenia metanu – z reguły bez poważnych skutków. Zapalenie tym się różni od wybuchu, że nie powoduje skutków dynamicznych – gaz spala się, nie ma natomiast eksplozji i podmuchu. Aby metan się zapalił, potrzebna jest iskra. Może ona powstać np. w wyniku pracy podziemnych urządzeń lub uderzenia o siebie twardych skał.

W ostatnich ponad 30 latach metan był przyczyną szeregu wypadków i katastrof w polskich kopalniach. W 1990 r. gaz ten wybuchł w kopalni Halemba – zginęło wówczas 19 górników, a ok. 20 zostało rannych. W listopadzie 2006 r. w Halembie zginęło 23 górników z tego zakładu prywatnej firmy usługowej Mard; przyczyną ich śmierci były następujące po sobie wybuchy metanu i pyłu węglowego.

20 grudnia 2018 r. do zapalenia i wybuchu metanu doszło w czeskiej kopalni CSM Stonawa Północ w Stonawie koło Karwiny. Zginęło wówczas 13 górników, w tym 12 Polaków. 10 innych górników zostało rannych. Okoliczności tego wypadku w dalszym ciągu – równolegle z czeskimi śledczymi – wyjaśnia Prokuratura Okręgowa w Gliwicach. Ta sama prokuratura wszczęła w środę śledztwo w sprawie katastrofy w kopani Pniówek.

Wypływy metanu to naturalne zjawisko w górnictwie. Gaz ten, występujący w pokładach wraz z węglem, uwalnia się z górotworu; często dzieje się tak przy drążeniu chodników, kiedy kombajn narusza strukturę skał. Ryzyko jest tym większe, im bardziej pokład jest nasycony metanem. Istotne są też właściwości geologiczne skał, m.in. ich przepuszczalność.

Kopalnie stosują odmetanowanie w trakcie eksploatacji. Jest to konieczne przede wszystkim dla zapewnienia bezpieczeństwa górnikom. Kopalnie zwalczają zagrożenie, stosując systemy metanometrii, przewietrzając wyrobiska i tworząc systemy odmetanowania. Zagrożenie metanowe wzrasta wraz z eksploatacją coraz niższych pokładów, poniżej 500 metrów. Co roku średnia głębokość eksploatacji w śląskich kopalniach zwiększa się. (PAP)

autor: Krzysztof Konopka

kon/ mtb/ lena/