W poniedziałek ministerstwo sprawiedliwości uruchomiło projekt pilotażowy losowego przydziału spraw do sędziów. Program obejmuje trzy sądy – w Warszawie, Gliwicach i Suwałkach, a od 1 stycznia 2018 roku ma być funkcjonować we wszystkich sądach w Polsce.
– Ta ustawa wprowadza znacznie wyższy poziom bezstronności i niezawisłości sędziowskiej, niż do tej pory. Kiedy ten system wejdzie w życie, nie będzie nawet ciena podejrzeń co do przydziału sędziego do danej sprawy. Nie będzie zarzutów, że jakaś sprawa będzie ręcznie sterowana. Ten system eliminuje wszelkie podejrzenia ukartowania sprawy w sądzie. Nie twierdzę, że tego rodzaju zjawiska występują na masową skalę, ale jesteśmy ludźmi i nie można wykluczyć takich incydentów. Wprowadzamy ten system, by była gwarancja bezstronnego prowadzenia sprawy, by wszyscy przed sądem stający byli równo traktowani i mogli liczyć na uczciwy proces – mówił podczas konferencji prasowej minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro.
Prokurator Generalny dodał, że dzięki systemowi losowania będzie można również ocenić pracę każdego sędziego.
– O wyborze sędziego będzie decydować wyłącznie maszyna, która w sposób ślepy jak Temida, w sposób całkowicie wolny od nacisków i uprzedzeń, będzie przydzielał sprawy do rozwiązania. Inną bardzo ważną zaletą jest równomierne rozłożenie spraw pomiędzy poszczególnych sędziów. Nie będzie tak, że jeden sędzia jest przygniatany ciężarem wielu spraw, a drugi sędzia będzie miał ich mniej, albo będzie miał tyle samo, ale mniej skomplikowane sprawy. To będzie też podstawa do wymiernej oceny pracy i efektywności działań sędziów. To będzie ich motywowało do lepszej pracy – zapewniał Ziobro.
– Ten system jest marzeniem wielu sędziów. Ale on nie jest przygotowany dla polityków, sędziów, tylko jest przygotowany z myślą o zwykłych Polakach, którzy będą szukali w sądach sprawiedliwości. To jest początek, pierwszy krok, ale krok milowy, który wykonujemy, by dokonać dobrych zmian – dodał.
Podczas konferencji wiceminister sprawiedliwości Michał Woś zaprezentował działanie systemu.
– System opiera się na aplikacji, która jest dostarczona do wszystkich sądów w całej Polsce. Sprawy są losowane po godzinach pracy sekretariatu. Pracownicy sekretariatu przez cały dzień wprowadzają sprawy do systemu, a dopiero po dniu pracy sprawy są losowane, żeby nie zaburzać pracy. Następnego dnia sekretariat pobiera raport z losowania i przygotowuje wydruk dla przewodniczącego wydziału i wylosowana sprawa może trafić do akt spraw – wyjaśnił.
Minister Ziobro dodał, że projekt był inspirowany systemami, które obowiązują w wielu krajach europejskich.
– Ten system powstał z inspiracjami z wielu europejskich krajów, w których podobne systemy funkcjonują. To była bardzo długa, ciężka praca intelektualna wielu sędziów, ludzi z ministerstwa sprawiedliwości, ale też grupy znakomitych informatyków. Ten system jest przygotowany bardzo tanio, nie jest przepłacony.
– Demolujemy w tej chwili system rodem z PRL-u. Na trwałe wysyłamy go do historii. Kończy się możliwość wpływania na wyznaczenie sędziego. Kończy się możliwość manipulowania składem orzekającym, badającym daną sprawę – powiedział minister.
Kacper Rogacin AIP