Losy cywilnych ofiar sowieckiej okupacji Kresów Wschodnich w latach 1939-1941 – to temat dziewiątego tomu serii wydawniczej „Zapisy Terroru”. Wydawnictwo Instytutu Pileckiego ukazuje się dziś.
Autor koncepcji tomu Bartosz Gralicki z Instytutu Pileckiego wyjaśnia, że najnowsza publikacja Instytutu ukazuje skalę i rodzaje represji jakie dotknęły Polaków ze strony Związku Sowieckiego, na okupowanych wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Pierwsze cztery rozdziały poświęcone są czterem deportacjom ludności cywilnej Kresów w głąb Związku Sowieckiego, które dobywały się od lutego 1940 do czerwca 1941 roku. Świadkowie tamtych wydarzeń opowiadają o aresztowaniach przez NKWD, o przerażających warunkach podróży, śmierci bliskich i brutalności sowietów.
Bartosz Gralicki wyjaśnia, że w tym tomie znalazło się ponad 100 relacji osób, które przekazały swoje doświadczenia w latach 1942 – 44 Referatowi Historycznemu 2. Korpusu Polskiego, a które opuściły sowieckie łagry na mocy porozumienia Sikorski – Majski z 30 lipca 1941 roku. W zbiorze są relacje kobiet, dzieci, osób skazanych na lagry i obozy pracy „poprawczej”. W tych relacjach, podkreśla Gralicki, „świadkowie opowiadają o swoich doświadczeniach konfrontacji z totalitarnym reżimem od 17 września 1939 roku, aż do wstąpienia w szeregi Armii Andersa”.
Redaktor prowadzący tomu Iwona Jabłońska z Działu Wydawniczego Instytutu Pileckiego wyjaśnia, że cały cykl „Zapisów terroru”, ma na celu ukazanie grozy i represji, których doświadczyli Polacy pod okupacją niemiecką i sowiecką. Wyjątkową wartością tomów są: autentyczność relacji oraz to, że były składane niedługo po tragicznych doświadczeniach, co powoduje, że wspomnienia nie były „zatarte”.
W tomie dziewiątym „Zapisów terroru” najwięcej relacji i wspomnień pochodzi ze zbiorów Instytutu Hoovera w Stanford w USA, gdzie trafiły tuż po wojnie jako spuścizna generała Władysława Andersa, który przekazał tam archiwa swoje i dowodzonego przez siebie 2. Korpusu Polskiego.
Informacyjna Agencja Radiowa IAR #Banach/w kry