W Warszawie odbędą się dziś główne uroczystości 81. rocznicy rozpoczęcia „operacji polskiej” NKWD. W wyniku masowych prześladowań Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937-38 zginęło co najmniej 111 tysięcy naszych rodaków, a prawie 29 tysięcy zostało zesłanych do łagrów.
Rocznica sowieckiego ludobójstwa na Polakach zostanie upamiętniona w południe przy Pomniku Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Uroczystości organizują wspólnie Instytut Pamięci Narodowej oraz Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Wiceprezes IPN doktor Mateusz Szpytma powiedział Polskiemu Radiu, że pamięć o operacji polskiej NKWD od niedawna przebija się do społecznej świadomości. Jak przypomniał, w ubiegłym roku, w 80. rocznicę rozpoczęcia sowieckiej zbrodni na Polakach, zorganizowano po raz pierwszy państwowe obchody.
„W międzyczasie wydaliśmy tekę edukacyjną na temat tej zbrodni, niektóre szacunki mówią, że tych ofiar mogło być nawet 200 tysięcy. Chcemy konsekwentnie wprowadzać wiedzę o tej zbrodni do społecznej świadomości” – wyjaśnił wiceprezes IPN.
Podczas uroczystości, na pomniku upamiętniającym Ofiary NKWD, zostanie poświęcony nowy element dedykowany Ofiarom „operacji polskiej” 1937-1938.
Bezpośrednią przyczyną ludobójczej zbrodni był rozkaz z 11 sierpnia 1937 roku, wydany przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRS (szefa NKWD) Nikołaja Jeżowa. Pod zarzutem przynależności do fikcyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) prowadzącej rzekomo działalność szpiegowsko-wywrotową na rzecz Polski, poddano represjom blisko 140 tysięcy osób, z czego zamordowano – najczęściej strzałem w tył głowy – nie mniej niż 111 tysięcy.
Antypolska operacja przeprowadzona przez NKWD wyróżniała się skalą zbrodni i okrucieństwem. Polacy ginęli prawie czterdziestokrotnie częściej niż inni obywatele ZSRS. Dodatkowo, na podstawie kolejnego rozkazu Jeżowa, represjom poddano żony i dzieci skazanych „zdrajców Ojczyzny”.
W okresie PRL temat terroru lat 30 XX w. został sprowadzony jedynie do „okresu stalinowskich błędów i wypaczeń”, kiedy to ofiarami byli członkowie Komunistycznej Partii Polski. Z kolei w pamięci Zachodu Wielki Terror jest utożsamiany wyłącznie z nagłośnionymi procesami pokazowymi czołowych przywódców bolszewickich.
By popularyzować wiedzę i pamięć o zbrodni NKWD, IPN przygotował specjalny portal edukacyjny www.operacja-polska.pl
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Karol Darmoros/kry