W Ostrołęce premier Matusz Morawiecki oraz wicepremier i minister kultury Piotr Gliński wzięli udział w symbolicznym przekazaniu kluczy do Muzeum Żołnierzy Wyklętych. W uroczystości na dziedzińcu muzeum wzięli udział przedstawiciele władz miasta, kombatanci i mieszkańcy.
Premier Mateusz Morawiecki mówił, że dzięki takim muzeom jak to w Ostrołęce historia nie będzie głucho milczeć o bohaterach. „Dzięki takiemu muzeum, dzięki odbudowywaniu pamięci o żołnierzach wyklętych przełamujemy porządek pojałtański. To tutaj tworzy się nowa, wolna Polska” – mówi premier.
Wicepremier oraz minister kultury Piotr Gliński podkreślał, że Muzeum Żołnierzy Wyklętych to pierwsza tego typu placówka. Jak mówił, instytucja powstała w Ostrołęce, bo północne Mazowsze to ziemia żołnierzy wyklętych. „Tu jest dom polskich żołnierzy wyklętych” – mówi Piotr Gliński. Wicepremier dodał też, że muzeum jest domem dla rodzin i krewnych żołnierzy wyklętych oraz dla tych, którzy pamiętają o tych żołnierzach.
Siedzibę muzeum przebudowano, tak by budynek nabrał nowoczesnego charakteru. Gotowa jest już pierwsza część ekspozycji stałej. Dziś można zwiedzać budynek muzeum. Goście mogą zobaczyć wystawę fotografii Arkadiusza Gołębiewskiego „Twarze Polski” oraz wystawę „Powiat ostrołęcki w walce z dwoma okupantami”.
***
W całym kraju trwają uroczystości związane z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W ramach obchodów odbywają się marsze, prezentacje filmowe, wystawy, wykłady, a także rekonstrukcje historyczne.
Prezydent Andrzej Duda z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych wręczył odznaczenia. Andrzej Duda przypomniał o zasługach żołnierzy wyklętych dla niepodległości Polski, podkreślając, że cena ich działalności była ogromna. Prezydent dodawał, że żołnierze podziemia antykomunistycznego poddawani byli represjom, prześladowaniom, katowaniu, a z powodu swej działalności tracili możliwość rozwijania się. „To ogromnie wzruszające, że można państwa docenić, można choćby w ten symboliczny sposób podziękować, podkreślić tę wielką zasługę dla Polski” – mówił Andrzej Duda. Prezydent zauważył, że nie byłoby wolnej, niepodległej i suwerennej Polski, gdyby nie tamto bohaterstwo, cierpienie i tamten trud.
W Ostrołęce odbyła się uroczystość z okazji zakończenia przebudowy i rozbudowy Muzeum Żołnierzy Wyklętych. Uczestniczyli w niej premier Mateusz Morawiecki oraz wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
Premier Morawiecki powiedział, że Polacy są winni żołnierzom wyklętym wieczną pamięć i dodał, że ostrołęckie muzeum sprawi, że historia nie będzie głucho milczeć o polskich bohaterach. Mateusz Morawiecki podkreślił, że walka o wolność Polski, którą prowadzili żołnierze wyklęci, była ostatnim polskim zbrojnym powstaniem niepodległościowym. Premier przypomniał, że od 1 września 1944 roku do końca 1945 roku polskie podziemie niepodległościowe, antykomunistyczne przeprowadziło ok. 12 tys. akcji zbrojnych. „To była wielka determinacja w obliczu gigantycznej siły wroga, wroga polskiej wolności i niepodległości. Jesteśmy im winni wieczną pamięć” – powiedział szef rządu.
Wicepremier Gliński powiedział, że pamięć o żołnierzach wyklętych jest niezbędna dla obecnych i przyszłych pokoleń. Minister kultury podkreślił, że pamięć historyczna ma znaczenie dla społeczeństwa i państwa. „Bez pamięci nie ma społeczeństwa, które się dobrze rozwija, które zabezpiecza potrzeby swojej wspólnoty, które wspiera życie na godnym poziomie” – mówił Piotr Gliński. Dodawał, że bez pamięci nie ma także więzi społecznej, poczucia, że jesteśmy razem. „Bez pamięci nie ma Polski” – podkreślił wicepremier. Piotr Gliński przypomniał, że muzeum w Ostrołęce jest pierwszą ukończoną przez obecny rząd inwestycją, która jest poświęcona polskiej pamięci. Powstało ono w Ostrołęce, gdyż, jak powiedział Piotr Gliński, „północne Mazowsze jest ziemią żołnierzy niezłomnych”. Minister dodał, że ciągle jest realizowanych około 30 projektów muzealnych, które, jak powiedział, pokrywają powstałe przez lata białe plamy. „To jest wielki wstyd, także tej Polski po 89 roku” – dodał minister kultury.
Premier Mateusz Morawiecki wraz z wicepremierem Glińskim zwiedzili wystawę wybranych obiektów ze zbiorów muzeum. Wcześniej Mateusz Morawiecki złożył kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego.
Centralne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych rozpoczęły się rano, kiedy to szef MON Mariusz Błaszczak złożył wieniec w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Następnie zainaugurował II drugą akcję honorowego krwiodawstwa „SpoKREWnieni służbą”. Jak mówił, akcja, która potrwa do 1 września, odbywa się w hołdzie dla żołnierzom wyklętym. Pracownicy polskiej armii oraz żołnierze z ponad 160 jednostek wojskowych Sił Zbrojnych będą oddawać krew w regionalnych punktach krwiodawstwa oraz w specjalnie do tego przystosowanych ambulansach. Zbiórka krwi odbywać się będzie na terenie całej Polski. W ubiegłorocznej akcji wzięło udział ponad 5 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego, którzy w sumie oddali prawie 7 tysięcy litrów krwi.
Hołd żołnierzom wyklętym oddali także m.in. kolejarze. Prezes PKP, związkowcy i pracownicy spółki złożyli kwiaty w piwnicy budynku przy ulicy Wileńskiej w Warszawie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na warszawską Pragę mieściła się tam siedziba NKWD, a potem Urzędu Bezpieczeństwa. Przetrzymywano tam i torturowano żołnierzy walczących z sowieckimi okupantami. Prezes PKP Krzysztof Mamiński powiedział, że trzeba pamiętać o poświęceniu i cierpieniach walczących. „To święto tych, którzy swoją niezłomną postawą, chęcią walki o wolną, niepodległą i suwerenną Polskę byli ciemiężeni przez okupanta niemieckiego, a po zakończeniu wojny przez okupanta sowieckiego” – podkreślał prezes. Areszt w budynku przy ulicy Wileńskiej funkcjonował prawdopodobnie do drugiej połowy lat 50. XX wieku. Dziś budynek należy do spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.
W południe na „Łączce” na Wojskowych Powązkach odczytany został apel pamięci. Około godziny 16.15 rozpoczną się uroczystości w katedrze św. Michała Archanioła i św. Floriana. O godzinie 18.00 rozpoczną się uroczystości na placu Piłsudskiego w Warszawie. Później zgromadzeni przemaszerują do archikatedry św. Jana Chrzciciela, gdzie o 20:00 rozpocznie się msza święta.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest od 2011 roku. Jest to święto państwowe, które ma na celu oddanie hołdu żołnierzom antykomunistycznego podziemia. Upamiętnia tych, którzy po II wojnie światowej walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając opór sowietyzacji i podporządkowaniu kraju Związkowi Radzieckiemu. Święto Żołnierzy Wyklętych jest obchodzone w rocznicę stracenia przez bezpiekę, 1 marca 1951 roku, siedmiu przywódców IV Zarządu „Wolność i Niezawisłość”.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/wczesn./Wj/as
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/K.Ingram&D.Piotrowska/Rita/as