TK: Zniesienie górnego limitu składek na ZUS niezgodne z konstytucją [OPIS]

Przygotowana przez resort rodziny, pracy i polityki społecznej nowelizacja znosi limit rocznego przychodu w wysokości trzydziestu przeciętnych pensji, który zwalnia z opłacania składek emerytalnych i rentowych.
Skargę do Trybunału skierował prezydent Andrzej Duda. Jego zastrzeżenia dotyczyły dochowania standardów procesu legislacyjnego, między innymi niewłaściwego trybu zaopiniowania ustawy przez Radę Dialogu Społecznego, związki zawodowe i organizacje pracodawców.

Według Trybunału, nowelizacja nie narusza artykułu 2. Konstytucji, mówiącego, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, Jednocześnie jednak Trybunał orzekł, że jest ona niezgodna z artykułem 7. Konstytucji, zgodnie z którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Sędzia Justyn Piskorski powiedział, uzasadniając wyrok, że w przypadku tak ważnej nowelizacji nie powinno być wątpliwości, a takie wątpliwości co do przebiegu procesu legislacyjnego istnieją. W ocenie TK naruszenie trybu uchwalenia ustawy nastąpiło na etapie głosowania w Senacie. Kwestia prawidłowości głosowania nad nowelizacją w Senacie pojawiła się podczas rozprawy przed TK w końcu października. Chodziło o to, czy było kworum w sytuacji, gdy część senatorów, mimo że była obecna na sali, nie zagłosowała.

Sędzia Trybunału Justyn Piskorski przyznał, że to, co nastąpiło po tym głosowaniu, budzi poważne wątpliwości. Jak mówił, brak zgody na poszczególne rozwiązania legislacyjne należy wyrażać w trakcie obrad, głosując przeciw danemu rozwiązaniu, a nie poprzez niewzięcie udziału w głosowaniu i doprowadzenie do chaosu w obradach. Sędzia Justyn Piskorski zaznaczył, że aby ustawa była konstytucyjna, nie powinno być wątpliwości na żadnym etapie procesu legislacyjnego.

Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Anna Surówka – Pasek powiedziała, że dzisiejsze orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niekonstytucyjności zniesienia limitu składek na ZUS jest bardzo ważnym rozstrzygnięciem . Z jednej strony bowiem umożliwiło poznanie oceny Trybunału dotyczącej znaczenia konsultacji w procesie stanowienia prawa, z drugiej pozwoliło rozwiać wszelkie wątpliwości dotyczące oceny sposobu ustalenia kworum w Senacie.

Przewodniczący sejmowej komisji ustawodawczej poseł PiS Marek Ast powiedział natomiast, że – jego zdaniem – rozstrzygniecie Trybunału Konstytucyjnego ma charakter formalny, bo nie rozpatrywano merytorycznej słuszności uregulowania ustawy. Marek Ast podkreślił, że budząca wątpliwości prezydenta Andrzeja Dudy forma konsultacji społecznych została, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego, uznana za zgodną z artykułem 2. ustawy zasadniczej. „Przepisy uznano za niezgodne z artykułem 7. ze względu na nieprawidłowości podczas prac legislacyjnych w Senacie, chociaż” – jak mówił – „w ocenie części sędziów Trybunał jest sądem prawa, a nie faktów i nie powinien z urzędu rozstrzygać zagadnień dotyczących prac w parlamencie”.

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń stanowi, że od 2019 roku miałoby nastąpić zniesienie limitu, powyżej którego najlepiej zarabiający nie płacą obecnie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Teraz roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce na dany rok. Rząd tłumaczył, że zniesienie granicy opłacania składek na poziomie 30 przeciętnych wynagrodzeń sprawiłoby, iż w przyszłym roku sektor finansów publicznych zyskałby 5,4 miliarda złotych.

Największe organizacje pracodawców i związkowcy z NSZZ „Solidarność” alarmowali natomiast, że wprowadzenie ustawy w życie oznaczałoby drenowanie Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w przyszłości, gdyż tworzyłyby się „kominy emerytalne” i ogromne zróżnicowanie emerytur.

Ta kwestia nie była jednak przedmiotem rozważań Trybunału, a jedynie tryb przyjęcia ustawy – o czym przypomniał dzisiaj sędzia Justyn Piskorski.

Informacyjna Agencja Radiowa (IAR) E. Łukowska & J. Turkowska/ dw