Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją przepisy nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, zawierające określenia „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia”.
Przepisy zaskarżył prezydent Andrzej Duda. Przeciwnego zdania są Sejm i Prokurator Generalny. Przepisy umożliwiały wszczynanie postępowań karnych wobec osób, które zaprzeczają zbrodniom ukraińskich nacjonalistów. Grozi za to kara grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech.
Sędziowie przychylili się do stanowiska prezydenta, że pojęcia te są niedookreślone. ”Uniemożliwia to precyzyjne rozpoznanie czynu zabronionego” – mówił w trakcie ogłaszania orzeczenia sędzia sprawozdawca Andrzej Zielonacki. „Ustawodawca nie może poprzez niejasne formułowanie tekstu przepisów pozostawiać organom mających je stosować nadmiernej swobody przy ustalaniu zakresu podmiotowego i przedmiotowego ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności jednostki” – dodał sędzia Zielonacki. Dodał, że przepisy te naruszały standard prawny, wynikający z Konstytucji. Standard ten, przypomniał polega na tym, że strony postępowania – sądy, policja, adresaci normy karnej – nie mają trudności z określeniem zakresu ewentualnej odpowiedzialności. W konsekwencji takie niedookreślone przepisy wymagałyby wydawania precedensowych wyroków i wyczekiwania na pojawienie się jedniolitego orzecznictwa.
Obecna w Trybunale w trakcie ogłaszania orzeczenia prezydencka minister Anna Surówka – Pasek zgodziła się z decyzją Trybunału. „Tak jak pan prezydent podkreślał w swoim wniosku, pojęcia „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia” nie zostały przez ustawodawcę w żaden sposób zdefiniowane, co mogło rodzić pewne problemy zwłaszcza u organów stosujących prawo” – mówiła minister Surówka-Pasek.
Jednocześnie Trybunał umorzył postępowanie w części dotyczącej karania za między innymi przypisywanie Polakom zbrodni III Rzeszy Niemieckiej. Przepisy te zostały wykreślone z ustawy w czerwcu 2018 roku.
Zgodnie z dzisiejszym orzeczeniem, ustawa o IPN traci zastosowanie w zakresie, gdzie użyte są nieprecyzyjne pojęcia.
Rzecznik prezydenta Błażej Spychalski chwali orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej. Sędziowie uznali, że określenia „ukraińscy nacjonaliści” i „Małopolska Wschodnia” są nieprecyzyjne i uznali je za niezgodne z konstytucją.
Przepisy skarżył do Trybunału prezydent Andrzej Duda. Jego rzecznik mówił w Sejmie, że dobrze się stało, iż sędziowie stwierdzili niekonstytucyjność kwestionowanych przepisów.
Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny umorzył postępowanie w części dotyczącej karania między innymi za przypisywanie Polakom zbrodni III Rzeszy Niemieckiej. Przepisy te zostały wykreślone z ustawy w czerwcu 2018 roku. Zgodnie z dzisiejszym orzeczeniem, zakwestionowane przepisy ustawy tracą zastosowanie.
IAR/Naukowicz/to/
Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)/ Martyna Szymczakowska/mt/Siekaj