W Sejmie odbyło się drugie czytanie nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Posłowie zgłosili wiele poprawek i projekt ponownie trafił do komisji polityki społecznej i rodziny.
Rządowy projekt przewiduje prowadzenie zajęć klubowych dla osób, które zakończyły udział w terapiach zajęciowych w związku z podjęciem zatrudnienia, i wprowadzenie elastycznych form zatrudnienia dla osób opiekujących się ciężko chorymi lub niepełnosprawnymi dziećmi. Z uprawnień tych będzie można korzystać także po ukończeniu przez dziecko 18 roku życia.
Sprawozdawca komisji polityki społecznej, Urszula Rusecka z Prawa i Sprawiedliwości, podkreśliła, że proponowane zmiany były poddawane szerokim konsultacjom społecznym i uwzględniono w nich wiele zgłoszonych uwag. Według posłanki PiS Joanny Borowiak, projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rodziców, wydłużając ich uprawnienia do zasiłku opiekuńczego w przypadku choroby dziecka, także po ukończeniu przez nie 18 roku życia, jeżeli niepełnosprawność lub upośledzenie mają trwały charakter.
W przypadku opieki nad dzieckiem chorym ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniem stałej lub długotrwałej opieki, zasiłek opiekuńczy zostanie wydłużony z 14 do 30 dni. Rodzice dzieci niepełnosprawnych będą też mogli korzystać z dopasowanych do ich potrzeb form organizacji czasu pracy, takich jak: ruchomy czas pracy, elastyczny czas pracy oraz telepraca. Według posłanki Borowiak, dzięki tej zmianie rodzice będą mogli efektywniej zaplanować i pogodzić czas pracy z opieką nad dzieckiem.
Projekt przewiduje też zmiany w zakresie gromadzenia danych w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Dane zostaną rozszerzone o informacje dotyczące stanu zdrowia, kształcenia, sytuacji społecznej, zawodowej i rodzinnej, co pozwoli na poprawę systemu orzekania o niepełnosprawności i zapewni jego przejrzystość. Inna zmiana w ustawie dotyczy włączenia środków z Funduszu Pracy, przeznaczonych na koordynację poradnictwa wsparcia dla kobiet w ciąży i ich rodzin, do dochodów gminy. Ma to umożliwić zatrudnienie większej liczby asystentów rodziny.
Zdniem posłów opozycji, projekt zawiera potrzebne i pozytywne zmiany, ale wiele rozwiązań ma charakter kosmetyczny. Kornelia Wróblewska z Nowoczesnej mówiła, że należałoby doprecyzować definicje, ponieważ obowiązująca od wielu lat ustawa z powodu licznych nowelizacji stała się „śmietnikiem”. Poseł Platformy Obywatelskiej Sławomir Piechota za główny brak rządowego projektu uznał niewykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 roku, który dotyczy zrównania świadczenia dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych ze świadczeniami dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci. Inne wskazywane w debacie mankamenty to brak zrównania statusu dzieci niepełnosprawnych w stopniu lekkim z pozostałymi dziećmi niepełnosprawnymi w Programie 500+ oraz brak zrównania wysokości zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego.
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Krzysztof Michałkiewicz przyznał, że brak weryfikacji zasiłku pielęgnacyjnego od 2006 roku jest poważnym zaniechaniem. To, że zasiłek „rozjechał się” z dodatkiem pielęgnacyjnym, należy jego zdaniem uregulować. Wiceminister poinformował, że w listopadzie przypada następny termin weryfikacji zasiłku pielęgnacyjnego i już trwają intensywne prace nad wyliczeniem, jak powinno wyglądać zwiększenie tego zasiłku i jego relacja do dodatku pielęgnacyjnego.
Projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest kolejnym etapem realizacji rządowego programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”. Jego podstawowym założeniem jest wspieranie osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin.
Sprawozdawca komisji polityki społecznej, Urszula Rusecka z Prawa i Sprawiedliwości, podkreśliła, że proponowane zmiany były poddawane szerokim konsultacjom społecznym i uwzględniono w nich wiele zgłoszonych uwag. Według posłanki PiS Joanny Borowiak, projekt wychodzi naprzeciw oczekiwaniom rodziców, wydłużając ich uprawnienia do zasiłku opiekuńczego w przypadku choroby dziecka, także po ukończeniu przez nie 18 roku życia, jeżeli niepełnosprawność lub upośledzenie mają trwały charakter.
W przypadku opieki nad dzieckiem chorym ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniem stałej lub długotrwałej opieki, zasiłek opiekuńczy zostanie wydłużony z 14 do 30 dni. Rodzice dzieci niepełnosprawnych będą też mogli korzystać z dopasowanych do ich potrzeb form organizacji czasu pracy, takich jak: ruchomy czas pracy, elastyczny czas pracy oraz telepraca. Według posłanki Borowiak, dzięki tej zmianie rodzice będą mogli efektywniej zaplanować i pogodzić czas pracy z opieką nad dzieckiem.
Projekt przewiduje też zmiany w zakresie gromadzenia danych w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Dane zostaną rozszerzone o informacje dotyczące stanu zdrowia, kształcenia, sytuacji społecznej, zawodowej i rodzinnej, co pozwoli na poprawę systemu orzekania o niepełnosprawności i zapewni jego przejrzystość. Inna zmiana w ustawie dotyczy włączenia środków z Funduszu Pracy, przeznaczonych na koordynację poradnictwa wsparcia dla kobiet w ciąży i ich rodzin, do dochodów gminy. Ma to umożliwić zatrudnienie większej liczby asystentów rodziny.
Zdniem posłów opozycji, projekt zawiera potrzebne i pozytywne zmiany, ale wiele rozwiązań ma charakter kosmetyczny. Kornelia Wróblewska z Nowoczesnej mówiła, że należałoby doprecyzować definicje, ponieważ obowiązująca od wielu lat ustawa z powodu licznych nowelizacji stała się „śmietnikiem”. Poseł Platformy Obywatelskiej Sławomir Piechota za główny brak rządowego projektu uznał niewykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 roku, który dotyczy zrównania świadczenia dla opiekunów dorosłych niepełnosprawnych ze świadczeniami dla opiekunów niepełnosprawnych dzieci. Inne wskazywane w debacie mankamenty to brak zrównania statusu dzieci niepełnosprawnych w stopniu lekkim z pozostałymi dziećmi niepełnosprawnymi w Programie 500+ oraz brak zrównania wysokości zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego.
Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Krzysztof Michałkiewicz przyznał, że brak weryfikacji zasiłku pielęgnacyjnego od 2006 roku jest poważnym zaniechaniem. To, że zasiłek „rozjechał się” z dodatkiem pielęgnacyjnym, należy jego zdaniem uregulować. Wiceminister poinformował, że w listopadzie przypada następny termin weryfikacji zasiłku pielęgnacyjnego i już trwają intensywne prace nad wyliczeniem, jak powinno wyglądać zwiększenie tego zasiłku i jego relacja do dodatku pielęgnacyjnego.
Projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych jest kolejnym etapem realizacji rządowego programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”. Jego podstawowym założeniem jest wspieranie osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin.
IAR/I.Szczęsna/Siekaj