Rzecznik Praw Obywatelskich oświadczył, że osoby, które nie godzą się na ekshumację swoich bliskich mogą złożyć do sądu zażalenie na decyzję prokuratora. Adam Bodnar napisał o tym w piśmie do zastępcy prokuratora generalnego Marka Pasionka.
Powodem wystąpienia do prokuratury jest to, że ponad 200 krewnych części ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem zaapelowało, by uszanować spokój ich bliskich i nie ekshumować ich szczątków – czytamy w liście do prokuratora Marka Pasionka, udostępnionego za pośrednictwem strony internetowej RPO.
Rzecznik przypomina także stanowisko Sądu Najwyższego, że poszanowanie zwłok jest istotnym elementem kultury europejskiej, a także jednym z fundamentów doktryny Kościoła katolickiego, głoszącej, że ciało zmarłego powinno być traktowane „z szacunkiem i miłością”.
„Dlatego status prawny zwłok jest wyjątkowy, a obowiązek poszanowania zwłok ludzkich wynika przede wszystkim z przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych w postaci kultu osoby zmarłej oraz prawa do grobu” – czytamy w liście.
Rzecznik stwierdza, że nie powinno budzić wątpliwości to, że ekshumacja zwłok i szczątków ludzkich dokonywana na zarządzenie prokuratora stanowi władcze wkroczenie w sferę prawnie chronionych dóbr osobistych w postaci kultu osoby zmarłej. Dlatego osobom bliskim muszą służyć środki prawne w celu ustalenia, czy wkroczenie przez prokuratora w ową prawnie chronioną sferę miało uzasadnienie (nie miało charakteru ekscesywnego).
Informuje jednocześnie, że ustawa nie może zamykać drogi sądowej w przypadku, gdy osoba bliska uważa, że zarządzenie przez prokuratora ekshumacji narusza kult osoby zmarłej.
„Powinno być tak tym bardziej, że w innych przypadkach ekshumacji możliwe jest odwołanie do sądu: zezwolenie państwowego inspektora sanitarnego dotyczące ekshumacji podlega kontroli sądu administracyjnego oraz w przypadku braku zgody między osobami uprawnionymi do żądania ekshumacji, spór rozstrzyga sąd. Gdyby więc przyjąć, że na postanowienie prokuratora w sprawie zarządzenia ekshumacji nie służy zażalenie do sądu, byłby to jedyny przypadek, w którym w sprawie ekshumacji zamknięta byłaby droga sądowa” – informuje RPO.
Leszek Rudziński AIP/fot wojciech wojtkielewicz