„Poranna burza w szklance wody”, jak określił sprawę minister finansów Paweł Szłamacha, znalazła swój finał na wspólnej konferencji prasowej, w której poza szefem finansów uczestniczyła minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska oraz przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów (KSRM) Henryk Kowalczyk.
Odmowa pozytywnego zaopiniowania projektu ustawy regulującej zasady programu „Rodzina 500+” ze strony Ministerstwa Finansów (MF), informacja o której wywołała ową „burzę”, nie wpłynęła na ostateczną decyzję Komitetu Stałego Rady Ministrów. Jak poinformował Henryk Kowalczyk, w czwartek 28 stycznia KSRM przyjął projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (taki oficjalny tytuł ma stosowny akt prawny). Na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów, najprawdopodobniej 2 lutego, zostanie on przyjęty przez RM i skierowany do prac parlamentarnych. W całości są też zapewnione środki na sfinansowanie programu „Rodzina 500+” w 2016 r. Pochodzą one zarówno z pozycji wprost zapisanych w ustawie budżetowej, rezerwy celowej oraz z budżetów wojewodów – zapewnił minister Kowalczyk.
Minister E. Rafalska wyjasniła podstawowe założenia ustawy. Zgodnie w wcześniejszymi zapowiedziami, świadczenia z programu „Rodzina 500+” będą wypłacane na wniosek rodziców, składany do gminy. Tylko w przypadku jednego dziecka obowiązywać będzie kryterium dochodowe: 800 zł na członka rodziny lub 1 200 zł – dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym. W odniesieniu do rodzin z dwójką lub większą liczbą dzieci, dochód rodziny nie będzie przeszkodą do uzyskania wsparcia. Pomoc będzie przysługiwała także rodzinom zastępczym i dotyczyć będzie dzieci wyłącznie do ukończenia 18. lat.
Gminy, które będą wykonawcą programu dostaną prowizję za realizację zadania zleconego. W 2016 r. wynosić ona będzie 2-proc., a w kolejnych latach 1,5-proc., naliczanych od kwot wypłacanych w ramach programu.Minister Rafalska stwierdziła, iż jest to „niezłe finansowanie zadania zleconego”, zwłaszcza że „złożoność tej procedury nie jest duża”. Środki dla gmin zostaną w formie promesy uruchomione w tydzień po uchwaleniu ustawy.
Sama ustawa ma wejść w życie w miesiąc od ukazania się w Dzienniku Ustaw.
Rząd spodziewa się, że tempo prac parlamentarnych będzie na tyle szybkie, że program zacznie działać od 1 kwietnia. Uprawnione rodziny (w sumie ok. 2,7 mln) będą miały trzy miesiące na złożenie wniosków o wsparcie, a gminy trzy miesiące na ich rozpatrzenie. Jednak nawet jeśli wniosek zostanie złożony w czerwcu, a wsparcie będzie przysługiwało od 1 kwietnia, to zostanie ono wypłacone z wyrównaniem za wcześniejsze miesiące.
Minister Szałamacha przyznał, że podczas czwartkowego posiedzenia KSRM część uwag MF została przyjęta, część odrzucona i „przyjęty dzisiaj projekt wygładzony został w dyskusjach międzyresortowych”. Kwestionowanie przez resort finansów jednodniowego terminu na konsultacje wzięła się stąd, że jest ogromna presja czasowa. „Wszyscy pracujemy w dużym niedoczasie, a presja ze strony samorządów i obywateli nie daje komfortu pracy”.
Minister Kowalczyk zwrócił zaś uwagę, że konsultacje międzyresortowe, podobnie jak społeczne, były „dogłębnie przeprowadzane” nad założeniami projektu założeń do ustawy, a KSRM chciał za wszelką cenę dotrzymać obiecanego na 2 lutego terminu przyjęcia projektu ustawy przez rząd.
Wcześniej, w czwartek przed południem, poruszenie w mediach wywołała informacja, iż Ministerstwo Finansów odmówiło pozytywnego zaopiniowania projektu ustawy regulującej zasady programu „Rodzina 500+” ze względu na koszty dla budżetu państwa.
Projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci trafił z w środę 27 stycznia do zaopiniowania przez Ministerstwo Finansów z sugestią, by zaopiniowany został w ciągu jednego dnia. W odpowiedzi, w czwartek 28 stycznia rano, przed posiedzeniem KSRM, Ministerstwo Finansów odmówiło pozytywnego zaopiniowania projektu.
Jako powód takiego stanowiska w piśmie skierowanym do Komitetu Stałego Rady Ministrów wskazano jednodniowy termin oraz znaczne różnice w ostatecznym projekcie ustawy w odniesieniu do wcześniejszych założeń, które były przedmiotem konsultacji międzyresortowych i konsultacji społecznych, zwłaszcza w skutkach finansowych dla budżetu państwa. Na lata 2016-2026 zostały one w projekcie ustawy wyliczone na kwotę 246 mld zł. W tym, w roku 2016 budżet miałby przeznaczyć na ten cel prawie 17,3 mld zł, co jest kwotą o ponad 200 mln zł wyższą niż przewidziano w ustawie budżetowej, która jest procedowana aktualnie w Sejmie.
Zbigniew Biskupski AIP, foto Piotr Smoliński