Wieczorem w TVP Historia premiera filmu „Enigma. Nowe fakty”. To polsko-brytyjsko-francuski film dokumentalny prezentujący nowe fakty dotyczące złamania szyfru Enigmy w oparciu o skróconą kopię zaginionego raportu z Pyr. Widzowie zobaczą w filmie przedwojenne zasługi polskich kryptologów w świetle mało znanego dokumentu.
Kryptolog i ekspert w zakresie historii Enigmy doktor Marek Grajek wyjaśnia, że polscy kryptolodzy tuż przed wybuchem wojny w lipcu 1939 roku przekazali przyszłym sojusznikom całą swoją wiedzę dotyczącą złamania szyfru Enigmy. Ekspert mówi, że w skróconej kopii raportu z Pyr jest jednostronicowa tabela, która pokazuje jakie konkretne techniki i elementy teorii kryptologicznej poszczególne kraje wniosły do wspólnego przedsięwzięcia, jakim był dekryptaż Enigmy. „Lista polskich osiągnięć w tym zakresie liczy kilkadziesiąt pozycji, lista brytyjskich – kilka i lista francuskich – jedną pozycję” – mówi Marek Grajek.
Premiera w TVP Historia o godzinie 17.40. Film o tej samej porze będzie też można zobaczyć na stronie internetowej producenta Fundacji Arma Civitatis. Film przygotowano w trzech wersjach językowych: polskiej, angielskiej i francuskiej.
Reżyser filmu Norbert Rudaś mówi, że twórcom zależało na tym, by pokazana w filmie opowieść nie była jednostronna. „To, o czym opowiadamy stanowi powód do dumy dla każdego z krajów zaangażowanych w te prace” – zaznacza reżyser. W filmie występują eksperci z Polski, Wielkiej Brytanii i Francji. „W taki sposób wydaje mi się, że opowieść oddaje hołd każdej ze stron i jest najbardziej sprawiedliwa” – dodaje Norbert Rudaś.
Polacy od 1929 roku samotnie prowadzili prace nad złamaniem szyfru Enigmy. W obliczu zbliżającej się wojny i w obawie, by ich osiągnięcia nie zostały zaprzepaszczone w lipcu 1939 roku w Pyrach pod Warszawą zaprezentowali swoje osiągnięcia kryptologiczne przyszłym sojusznikom. Polscy kryptolodzy przekazali przyszłym aliantom kompletny raport w zakresie swoich osiągnięć oraz metod dotyczących złamania szyfru Enigmy. Raportu do dziś nie odnaleziono. Doktor Marek Grajek po odtajnieniu w 2015 roku Archiwum Ministerstwa Obrony Francji odnalazł skróconą kopię zaginionego raportu z Pyr napisaną w 1940 roku przez kryptologów, którzy złamali szyfr Enigmy – Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego.
Powtórka filmu „Enigma. Nowe fakty” w TVP Historia 22 listopada o godzinie 16.10. Po premierze obraz będzie dostępny na zasadzie wolnej licencji na stronie Fundacji Arma Civitatis.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Katarzyna Ingram/mk/sk