W potwornych warunkach, jakie panowały w okupowanej Polsce, były setki, tysiące ludzi, którzy popełnili zbrodnie, na przykład wydając Żydów – powiedział premier Mateusz Morawiecki w wywiadzie dla niemieckiego dziennika „Die Welt”. Szef polskiego rządu, który w piątek jedzie z wizytą do Berlina, podkreślił jednak, że „nie można stracić z oczu sytuacji w okupowanej przez Niemców Polsce”.
Rozmowa z premierem Morawieckim w „Die Welt”, którą w czwartek przedrukowała „Gazeta Wyborcza”, ukazała się na fali dyskusji o ustawie o IPN. Szef polskiego rządu uspokoił jednak tych, u których budzi ona wątpliwości i zapewnił, że wciąż wolno będzie pisać o m.in. przypadkach wydawania Żydów przez Polaków. – Z debaty wyciągnąłem wniosek, że powinny powstać wspólne projekty badawcze, by wyjaśnić, ilu było takich ludzi – powiedział Morawiecki.
Jednocześnie polski premier podkreślił, „nie można stracić z oczu sytuacji w okupowanej przez Niemców Polsce” i że Polacy „muszą mówić prawdę o tamtych czasach, a Europa musi ją usłyszeć”. Nawiązywał tu nie tylko do okresu II wojny światowej, ale również okresu komunizmu, które – jak zaznaczył – sprawiły, że Polska „utraciła 50 lat swojej historii”. Według Morawieckiego Polacy przez lata nie przedstawili swojego historycznego punktu widzenia i z tego powodu „inni przyzwyczaili się, że można o nas opowiadać niestworzone rzeczy i traktować jak chłopca do bicia”.
W piątek Morawiecki po raz pierwszy pojedzie w roli premiera do Berlina, gdzie spotka się z kanclerz Angelą Merkel. Szef polskiego rządu został zaproszony do stolicy Niemiec podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w styczniu, oficjalną datę wizyty ogłosił jednak dopiero w piątek rzecznik niemieckiego rządu Steffen Seibert. Angela Merkel i Mateusz Morawiecki mają rozmawiać głównie o polsko-niemieckich relacjach oraz o przyszłości Unii Europejskiej.
W opublikowanym w sobotę na swojej stronie internetowej nagraniu Angela Merkel powiedziała, że cieszy się ze zbliżającego się spotkania z polskim premierem. Jak podkreśliła, „wiąże się ono z możliwościami rozpoczęcia nowego rozdziału w polsko-niemieckich stosunkach”. Szefowa rządu Niemiec przypomniała też, że 27 lat temu Berlin i Warszawa podpisały traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy i to na tym dokumencie opierają się polsko-niemieckie relacje, które są „stabilne, nawet mimo różnic zdań”.
Budząca kontrowersje ustawa o IPN zakłady kary dla osób lub instytucji, które publicznie obarczają polski naród lub państwo odpowiedzialnością za Holokaust i nazistowskie zbrodnie. Kary te to grzywna lub pozbawienie wolności do lat trzech. Prezydent Andrzej Duda podpisał już ustawę, jednak skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego. Izrael, a także m.in. USA czy Ukraina krytykują ustawę, gdyż twierdzą, że może uniemożliwić ona badania historyczne, a także stanąć na drodze wolności słowa.
Aleksandra Gersz AIP