W listopadzie 2020 r. Amerykanie wybiorą nowego prezydenta. Zanim to jednak nastąpi, Partia Demokratyczna musi wybrać swojego kandydata, który później zmierzy się z Donaldem Trumpem. Zobacz, jak wygląda procedura prawyborów w USA oraz kto będzie prawdopodobnie reprezentował Demokratów w walce o najważniejszy urząd na świecie.
Choć wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych odbędą się dopiero 3 listopada, ale już teraz w Partii Demokratycznej trwa zażarta bitwa o nominację na oficjalnego kandydata.
W USA, w przeciwieństwie do wielu państw europejskich, kandydatem na prezydenta nie jest lider partii, lecz jeden z jej członków wybrany w prawyborach. Wyboru dokonują nie tylko członkowie partii, ale również jej zarejestrowani wyborcy. Jest to zasadnicza różnica, pomiędzy amerykańskim i polskim systemem prawnym, gdzie wybór kandydata na premiera/prezydenta odbywa się za zamkniętymi drzwi w ścisłym gronie kierownictwa partii.
Na tak skonstruowanej procedurze zyskać mogą kandydaci, nieposiadający dużych wpływów, a nawet szerzej nieznani. Prezydent Donald Trump uzyskał nominację wbrew dużej części establishmentu Partii Republikańskiej, a osiem lat wcześniej Barack Obama, wówczas mało znany senator z Chicago, zyskał popularność swoimi przemowami i wygrał z faworyzowaną Hilary Clinton.
Procedura prawyborów w USA
Procedura prawyborów jest skomplikowana oraz rozciągnięta w czasie. Wystarczy wspomnieć, że pierwsza debata pomiędzy demokratami odbyła się 26 czerwca 2019 r., a liczba kandydatów była tak duża, że trzeba było rozłożyć ją na dwa dni. Na obecnym etapie kandydaci jeżdżą po kraju, zbierając poparcie wśród mieszkańców różnych stanów.
Weryfikacja ich skuteczności rozpocznie się dopiero na początku lutego, kiedy w stanie Iowa (3 lutego) odbędzie się pierwsze głosowanie. W procesie prawyborów, Amerykanie w poszczególnych stanach oddają swoje głosy w jednej z dwóch rodzajów procedur:
-
- primaries – organizowane są przez władze stanowe i mają charakter przypominający polskie wybory parlamentarne,
-
- caucuses – organizowane są przez partie i przypominają wiece poparcia.
W ich trakcie nie odbywa się jednak bezpośrednie głosowanie, a tylko wybór elektorów, którzy na konwencji krajowej wybiorą kandydata na prezydenta zgodnie z głosem swojego stanu. Te pierwsze realne, niepochodzące z sondażów wyniki poparcia są bardzo ważne i mogą wpłynąć na dalszy los kandydatów. Pięć lat temu, wyborcy w stanie Iowa zaskoczyli i największym poparciem obdarowali Berniego Sandersa po stronie demokratów i Teda Cruza po stronie republikanów. Ten wstępny sukces nie przełożył się na dalsze wyniki i ostatecznie w wyborach prezydenckich w szranki stanęli Donald Trump i Hilary Clinton.
Po pierwszym głosowaniu w stanie Iowa rozpoczyna się 5-miesięczny maraton, którego punktem kulminacyjnym jest tzw. super tuesday. W tym dniu (3 marca) jednocześnie prawybory przeprowadza kilkanaście stanów, a głosy zebrane w tym dniu stanowią niemal 40 proc. wszystkich możliwych do zdobycia w prawyborach. W super wtorek głosują m.in. Kalifornia i Texas, czyli dwa stany z największą pulą delegatów do zdobycia. Super Tuesday jest kluczem do zdobycia upragnionej nominacji prezydenckiej. Każdy, kto realnie myśli o prezydenturze, musi w ten dzień zdominować głosowanie. Jeśli ten plan się powiedzie, to droga do nominacji prezydenckiej stoi otworem. Zakończenie głosowania we wszystkich stanach nie oznacza automatycznego końca prawyborów.
Ostatnim punktem tej długiej procedury są Krajowe Konwencje Demokratów i Republikanów, na których dokonuje się ostatecznego i oficjalnego wyboru kandydata na prezydenta. Demokraci prawybory zwieńczą w dniach 13-16 lipca w Milwaukee w stanie Wisconsin. Wybór tego miejsca nie jest przypadkiem. Komentatorzy wskazują, że jedną z przyczyn przegranej Hilary Clinton w 2015 r. była nadmierna alienacja wyborców z tzw. Midwest (północno-zachodniej części USA). Demokraci nie chcą dwa razy popełnić tego samego błędu i dlatego kładą szczególny nacisk na te stany. Taka strategia może być korzystna dla pierwszego w sondażach – Joe Bidena – którego siłą jest właśnie przyciąganie białych wyborców z tego regionu Ameryki.
Prawybory w Partii Demokratycznej – sondaż
W najnowszym sondażu (18 stycznia) przygotowanym przez SurveyUSA na czele stawki, ubiegającej się o nominację, znajduje się Joe Biden z 28,4 proc. poparcia wśród ankietowanych.
-
- Joe Biden – 28,4 proc.
-
- Bernie Sanders – 20,4 proc.
-
- Elizabeth Warren – 14,8 proc.
-
- Pete Buttigieg -7,2 proc.
-
- Michael Bloomberg – 7 proc.
-
- Andrew Yang – 3,8 proc.
Prawybory w Partii Demokratycznej – debaty
Nieodłącznym elementem prawyborów są debaty organizowane przy udziale szerokiej publiczność. Demokraci w 2019 r. od czerwca do grudnia odbyli już sześć. Kolejne sześć odbędzie się w tym roku, a ostatnia będzie miała miejsce w kwietniu. W obozie republikanów ze względu na poparcie urzędującego prezydenta, debat się nie przeprowadza.
Nie oznacza to, że Donald Trump nie ma żadnych kontrkandydatów. Marzenia Trumpa o reelekcji chcą zepsuć Joe Walsh i William Feld, ale ze względu na niskie poparcie nie mają szans w walce o nominacje. Debaty to świetna okazja do zaistnienia dla mniej znanych kandydatów oraz podważenia autorytetu tzw. front-runnerów. Jedna z najgłośniejszych wymian zdań w zeszłym roku miała miejsce pomiędzy Joe Bidenem, byłym wiceprezydentem i najbardziej prawdopodobnym kandydatem, oraz Kamalą Hariis, senator ze stanu Kalifornia. Harris zarzuciła Bidenowi, że ten w latach 70. sprzeciwiał się busingowi – procedurze polegającej na dowożeniu dzieci do szkół spoza własnego rejonu w celu zmniejszenia segregacji rasowej wśród uczniów mieszkających w wyłącznie białej lub czarnej okolicy. Biden odpowiadając na zarzut, tłumaczył, że sprzeciwiał się busingowi, narzucanemu przez Departament Edukacji, a nie władze stanowe.
W pamięci zapisał się również Andrew Yang, który na początku wrześniowej debaty zadeklarował, że w ramach promocji swojego flagowego pomysłu dochodu podstawowego, będzie wypłacał 1000 dolarów miesięcznie dziesięciu losowo wybranym rodzinom w Stanach Zjednoczonych. Na ostatniej debacie 14 stycznia, szerokim echem odbiło się spięcie pomiędzy Bernim Sandersem i Elizabeth Warren. Sandersowi zarzucono, że w 2018 r. miał powiedzieć Warren, że kobieta nie da sobie rady z pokonaniem Donalda Trumpa. Sanders zaprzeczył jakoby miał użyć takiego sformułowania, a po zakończeniu debaty, kiedy skierował się w jej stronę z wyciągniętą ręką, ta odmówiła mu uścisku dłoni.
Prawybory w Partii Demokratycznej – kandydaci
Lista kandydatów w prawyborach partii demokratycznej wahała się przestrzeni wielu miesięcy. Wielu z kandydatów, którym wróżono duży sukces porzuciło już sen o prezydenturze i zapewne w najbliższych miesiącach udzieli swojego poparcia innym, wciąż ubiegającym się o nominacje demokratom. Wśród wielkich przegranych, którzy już wycofali się z wyścigu są Beto O’Rourke, Kamala Harris i Cory Booker. W grze pozostaje dwanaście osób:
-
- Pete Buttigieg
-
- Michael Bloomberg
-
- Joe Biden
-
- Michael Bennet
-
- John Delaney
-
- Tulsi Gabbard
-
- Amy Klobuchar
-
- Deval Patrick
-
- Bernie Sanders
-
- Tom Steyer
-
- Elizabeth Warren
-
- Andrew Yang
Jednak realne szansę na zdobycie nominacji mają wyłącznie: Joe Biden, Bernie Sanders i Elizabeth Warren.
Kalendarium Prawyborów w USA
Debaty wśród Demokratów:
-
- 7 lutego
-
- 19 lutego
-
- 25 lutego
-
- marzec (dokładna data jeszcze nie jest znana)
-
- kwiecień (dokładna data jeszcze nie jest znana)
-
- 3 lutego – prawybory w stanie Iowa (pierwsze z kolei)
-
- 3 marca – super wtorek
-
- 13-16 lipca – Krajowa Konwencja Demokratów
- 24-27 sierpnia – Krajowa Konwencja Republikanów
Red. Sebastian Rosłon aip