Choć należy ją wywieszać zawsze przy okazji świąt o charakterze narodowym, to na naszych domach powinna łopotać szczególnie 2 maja, którego obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Nie może być wyblakła i dotykać podłoża, a w nocy powinna być oświetlona. Naszą flagę trzeba wywieszać z okazji świąt narodowych, ale odpowiednio.
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej jest jednym z najmłodszych świąt o charakterze narodowym. Został ustanowiony w 2004 roku, a na celu ma przede wszystkim zwrócić uwagę na nasze barwy narodowe. Dlatego też eksponując je z tej okazji musimy to robić należycie, a więc tak, by było to stosowne do rangi naszej flagi – biało-czerwonego prostokąta o proporcjach 5:8.
Na początek nieco o jej genezie. Wzięła się z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W skład tego powstałego w XVI wieku państwa wchodziły Korona Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie, które używały swoich flag mających czerwone tło, a różniących się jedynie godłami. W przypadku Królestwa Polskiego był to orzeł biały, zaś w przypadku Księstwa Litewskiego Pogoń – biały rycerz na koniu wspięty z mieczem w prawej ręce, a w lewej z niebieską tarczą ze złotym krzyżem litewskim. – Mówi się, że kolor biały symbolizuje czystość, a czerwony waleczność i dlatego są na fladze Polski. Tak też ja słyszałem na przykład od nauczycieli w latach 80., gdy chodziłem do szkoły podstawowej. Ale tak naprawdę historia naszych barw narodowych jest inna. Kolor biały i czerwony wziął się właśnie z czasów powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Warto to wiedzieć, by nie utrwalać błędnego przekazu pochodzenia barw naszej flagi – mówi Robert Mazur, dowódca Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii imienia 13. Pułku Ułanów Wileńskich, znanego z przeprowadzania w Kielcach i okolicach uroczystości dotyczących świąt narodowych. Dlaczego jednak kolor biały jest na górze, a czerwony na dole flagi? – Ponieważ nasza heraldyka, a więc nauka zajmująca się badaniem rozwoju i znaczenia herbów mówi, że kolor wizerunku widniejącego na tarczy herbowej, czyli w naszym przypadku orła, jest ważniejszy od jej tła. Stąd biel mamy wyżej niż czerwień – wyjaśnia Robert Mazur. Barwy i kształt flagi zostały oficjalnie uchwalone przez Sejm Ustawodawczy niedługo po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości – 1 sierpnia 1919 roku. W dwa lata po tym Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało broszurę, w której sprecyzowano odcień czerwieni definiując ją jako karmazyn. Jednak już w 1927 roku odcień koloru czerwonego zmieniono na cynober. Ten sam kolor został użyty w definicji flagi w ustawie z 1955 roku – ustawie sankcjonującej godło bez korony. W 1980 roku wprowadzono kolejną ustawę o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęciach państwowych. Na jej mocy, obowiązującej do dziś, odcień czerwieni naszej flagi znów stał się karmazynowy.
2 maja biało-czerwoną flagę należy wywiesić, by podkreślić obchody święta przypadającego na ten dzień. Należy to zrobić jednak odpowiednio. Jak? O tym mówi opracowany kilka lat temu przez Polskie Towarzystwo Weksylologiczne protokół flagowy, który jest dostępny w Internecie. Zgodnie z nim flaga musi być czysta i nie postrzępiona, a jej barwy nie mogą być wyblakłe. – Jeśli decydujemy się powiesić flagę na balkonie, to musimy mieć świadomość, że stajemy się jej strażnikami. Czyli że jesteśmy odpowiedzialni za to, żeby flaga była w odpowiedni sposób eksponowana – podkreśla Robert Mazur. – Ponadto protokół mówi, że jeżeli stawiamy flagę przed swoim domem, to w nocy ta flaga powinna być oświetlona. Po to, aby było wiadomo, że to jest właśnie flaga biało-czerwona. Jeśli natomiast jest śnieżyca lub wieje silny wiatr, to flagę powinniśmy okręcić dookoła masztu lub ściągnąć. Flaga też nie powinna dotykać podłoża, a więc musi koniecznie wisieć nad ziemią. Poza tym decydując się na zawieszenie flagi bez drzewca, a więc bokiem, to tak powinniśmy to zrobić, żeby kolor biały był dla patrzącego zawsze z lewej strony, a czerwony z prawej strony – dodaje. Z kupnem flagi narodowej problemu nie ma. Jest dostępna w wielu sklepach, w Kielcach na przykład w „Harcerzu” przy placu Wolności 9, a w tym roku też w punktach Poczty Polskiej, która postanowiła przeprowadzić akcję pozwalającą na zakup w niej gadżetów patriotycznych. Ale co, jeśli flagę mamy od wielu, wielu lat i okazuje się, że już się zniszczyła? Zwykłe jej wyrzucenie oczywiście nie wchodzi w grę. – Trzeba ją zniszczyć, ale odpowiednio. Protokół flagowy mówi, że należy oddzielić kolor biały od czerwonego, a więc odciąć je od siebie. Potem trzeba pociąć te fragmenty w drobne kawałki i dopiero je można spalić. Palić w całości flagi natomiast nie wolno – zaznacza Robert Mazur.
W protokole zawarte są również wskazówki, jak należy wywieszać flagę przed urzędami. Dlaczego? Bo na przykład w przypadku urzędów wojewódzkich „musi” wisieć w towarzystwie dwóch innych, a więc w odpowiedniej kolejności. – Flaga Polski jako gospodarza wisi po środku, po lewej łopoce flaga województwa, a po prawej flaga Unii Europejskiej. Tak, a więc dobrze, jest w przypadku Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego – dodaje Robert Mazur. Warto też odnotować, że w Polsce występują dwa rodzaje flag. Pierwsza to zwykła biało-czerwona, a druga z godłem na białym pasku. Ta z godłem przysługuje prezydentowi, wywiesza się ją w portach lotniczych, konsulatach i ambasadach zagranicznych, a także przewidziana jest dla marynarki wojennej i statków handlowych, które pływają po różnych oceanach i morzach całego świata. – Chodzi o tu o podkreślenie naszego kraju. Dlatego, że barwy biało-czerwone mają też inne państwa, na przykład Monako czy Indonezja, więc musi być wiadomo, że jest to flaga Polski. Taką flagę z godłem można wywieszać, bo nie jest to karalne, ale nie jest to wskazane. Najlepiej używać flagi tradycyjnej – mówi Robert Mazur. Przy okazji dzisiejszego święta zachęca do wywieszenia flagi. – Trzeba ją eksponować podczas świąt o charakterze narodowym. Po to, żeby pokazać, że jesteśmy Polakami i utożsamiamy się z naszym państwem – zaznacza.
Bartłomiej Bitner (aip)/Fot. Grzegorz Jakubowski