Upływający rok szkolny był dla uczniów z PSD przy parafii MB Częstochowskiej i Św. Kazimierza na Brooklynie wyjątkowy. Rozpoczął on uroczyste obchody 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Uczniowie uczestniczyli w wykładzie dr Iwony Korgi o Ignacym Janie Paderewskim w Instytucie Piłsudskiego, wychowawcy spotkali się na prelekcji M. Żebrowskiego o polityce międzynarodowej Paderewskiego w Fundacji Kościuszkowskiej, a grupa melomanów wysłuchała niezwykłego koncertu pt. „Maestro Paderewski returns to Carnegie Hall”. W ramach obchodów 100. lecia odzyskania niepodległości przez Polskę grupa uczniów wraz z nauczycielką panią Małgorzatą Czajkowski przygotowała niezwykłą ekspozycję dotyczącą bohaterskiej postawy polskich dzieci z Wrześni, w zaborze pruskim, w pierwszych latach XX wieku. Praca została zaprezentowana na IV Festiwalu Szkół Polonijnych, który w tym roku odbył się w Stamford, CT. Tematyka wystawy nie była przypadkowa. Pokaz został stworzony na kilka tygodni przed kolejną rocznicą dramatycznych wydarzeń: sprzeciwu polskich uczniów odmawiania modlitwy po niemiecku w szkole powszechnej we Wrześni 20 maja 1901 r.
„My z Tobą Boże rozmawiać chcemy, lecz „Vater unser” nie rozumiemy
i nikt nie zmusi nas Ciebie tak zwać, boś Ty nie Vater, lecz Ojciec nasz”.
– anonimowy wiersz napisany przez dzieci wrzesińskie w 1901 r.
W zaborze pruskim od roku 1887 nauka polskiego była usunięta z programu szkolnego. Parę lat później niemiecki został wprowadzony do nauki religii. Pruscy zaborcy dążyli do jak szybkiego zintegrowania ziem zachodniej Polski przez wynaradawianie ludności oraz kolonizacje tych ziem przybyszami z Prus. W maju 1901 r. uczniowie z trzech klas odmówili odpowiadania na lekcjach po niemiecku, a Bronia Śmidowicz nazwana została przywódczynią strajku, ponieważ to ona wzięła do ręki niemiecki katechizm przez fartuszek. Pruski nauczyciel Schölzchen skatował wtedy dzieci za brak posłuszeństwa. Prześladowaniami objęto rodziców. Nieludzka przemoc wobec dzieci spowodowała strajki 75 tys. uczniów w 800 szkołach. Protestowali Maria Konopnicka i noblista Henryk Sienkiewicz. Bronia, którą udało się potajemnie wywieźć do Krakowa i tam ukryto, jest autorką wspomnień o strajku. Po śmierci w 1962 roku została pochowana we Wrześni, a jej godny czyn upamiętnia “Ławeczka” na skwerze przylegającym do budynku dawnej Katolickiej Szkoły Ludowej, obecnie siedziby muzeum. Obok, od 1975 r. stoi pomnik Jerzego Sobocińskiego, uwieczniający wydarzenia lat 1901-1902. O tych własnie wydarzeniach ówiła prezentacja, która została wykonana z najprostszych materiałów takich jak tektura falista, bibuła i papier kolorowy jej przekaz trafiał do serc oglądających. Uczniowie odtworzyli w tle detaliczny krajobraz małej uliczki Wrześni, a przed stoiskiem – realistyczną makietę sali lekcyjnej, w której doszło do dziecięcego protestu. Nad wszystkim górowała biało-czerwona wstęga, która oplatając wrzesińskie domostwa, symbolicznie osłaniała je przed Niemcami. Uzupełnieniem całości była tablica z tekstem streszczającym brutalna prawdę lat 1901-1907. Ekspozycja wraz z towarzyszącą jej prezentacją rysunków młodszych uczniów a także popisem wokalno-instrumentalnym zyskała lawinę pochlebnych ocen od gości festiwalu. Nauczyciele oraz uczniowie cieszą się z “patriotycznego szkolnego akcentu” , kończącego półmetek uroczystości świętujących “Niepodległą”.
PSD przy parafii MB Częstochowskiej i Św. Kazimierza
