Nie żyje Władimir Bukowski – rosyjski pisarz, dysydent, obrońca praw człowieka, przeciwnik Związku Sowieckiego i reżimu Władimira Putina. Zmarł wczoraj w Cambridge po długiej chorobie. Miał 76 lat. O śmierci poinformowano na jego stronie internetowej.
Władimir Bukowski spędził dwanaście lat w sowieckich więzieniach, obozach i szpitalach psychiatrycznych. To on opowiedział światu o praktyce przetrzymywania przeciwników komunistycznego reżimu w tzw. „psychuszkach”. W 1971 roku udało mu się wysłać na Zachód dokumentację medyczną, która udowadniała, że lekarze fabrykują diagnozy, by prześladować dysydentów. Psychiatrzy, działający na usługach komunistycznego reżimu, diagnozowali u nich między innymi „odmianę schizofrenii”, która miała objawiać się tym, że pacjent wydawał się zdrowy, miał jednak – jak to określano – „kompulsywną potrzebę znalezienia prawdy i dążenia do politycznych reform”. Władimir Bukowski stworzył „Podręcznik psychiatrii dla dysydentów”, który zawierał porady dla przeciwników reżimu dotyczącego tego, jak zachowywać się podczas badań.
W 1976 roku trafił na Zachód. Moskwa zgodziła się go wypuścić, w zamian za uwolenienie pierwszego sekretarza Komunistycznej Partii Chile. „Ja nie jestem z obozu lewicy, ani z obozu prawicy. Ja jestem z obozu koncentracyjnego” – powiedział wtedy dziennikarzom.
Władimir Bukowski osiadł w Cambridge w Wielkiej Brytanii, gdzie pisał, kompletował archiwa na temat zbrodni sowieckich i udzielał wywiadów. W latach osiemdziesiątych obawiał się zbyt ugodowego kursu Zachodu wobec Moskwy. Był sceptyczny wobec pierestrojki, uważał, że to gra pozorów, która za stosunkowo niską cenę ma pozwolić komunistom na utrzymanie się przy władzy. Mówił, że zbrodnie komunistyczne powinny zostać rozliczone tak, jak te III Rzeszy – podczas procesu wzorowanego na Procesie Norymberskim.
Do końca życia pozostawał ostrym krytykiem Władimira Putina i stworzonego przez niego systemu. Mówił wprost o „imperialnej polityce Rosji” i „restauracji nomenklatury”. Krytykował też Unię Europejską i porównywał ją do Związku Sowieckiego. Zarzucał Wspólnocie fundamentalny brak demokracji, oparcie na gospodarczym przymusie ze strony silniejszych państw, a także skłonność do inżynierii społecznej: chęć narzucenia ludziom nowej, sztucznej tożsamości.
Trzy lata temu brytyjska prokuratura oskarżyła pisarza o korzystanie z dziecięcej pornografii. Proces został przerwany ze względu na stan zdrowia Władimira Bukowskiego. On sam zaprzeczał zarzutom i mówił, że są sfabrykowane i stanowią prowokację ze strony Kremla. Pisarz miał korzenie polskie, był prawnukiem Powstańca Listopadowego, zesłanego na Syberię. Nad Wisłą ukazały się takie jego książki jak: „Partyzant prawdy”, Moskiewski Proces”, „I powraca wiatr”, oraz „Pacyfiści kontra pokój”. Kilka razy gościł w Polsce i wielokrotnie wypowiadał się w sprawach związanych z naszym krajem. Negatywnie oceniał porozumienie Okrągłego Stołu, które – jak mówił – utrzymało w Polsce wpływy ludzi związanych z systemem komunistycznym.
Imformacyjna Agencja Radiowa/Adam Dąbrowski/dw
IAR/dw